To jedyne znane nam przedstawienie drapieżnego ptaka - sekretarza - znane ze starożytnego Egiptu pochodzi ze świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari. Odkrył je egiptolog z Polskiej Akademii Nauk, absolwent Wydziału Historycznego UAM dr Filip Taterka. Jego ustalenia potwierdzili ornitolodzy zajmujący się tym gatunkiem.
Świątynia Hatszepsut (ok. 1473 - 1458 lat p.n.e.) mieści się niedaleko Luksoru w Górnym Egipcie. Obiekt został częściowo wykuty w skale i składa się z trzech tarasów połączonych rampami i zwieńczonych portykami. Polacy działają na jej terenie od 1961 r. Od tego czasu archeolodzy, konserwatorzy i architekci związani z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW pracują nad dokumentacją i rekonstrukcją świątyni.
Płaskorzeźby ukazujące ptaki z gatunku sekretarz (łac. Sagittarius serpentarius) znajdują się na jednym z tarasów. Pochodzą one z tzw. Portyku Puntu, gdzie ukazano wielką faraońską ekspedycję do odległej afrykańskiej krainy. Na ścianach widoczne są dary, jakie otrzymali Egipcjanie od miejscowych ludów. Wśród nich są heban, złoto, aromatyczne żywice, kość słoniowa, skóry lampartów, jak również zwierzęta – gepardy, żyrafa, lampart i – do tej pory – tajemniczy ptak.
Czytaj też: The Gate to Mesopotamia - naukowe badania od ręki
"Długo sądzono, że trudny do zidentyfikowania ptak to żuraw, gdyż akurat w tym miejscu dekoracja zachowała się w kiepskim stanie - widoczny jest tylko kuper" - powiedział PAP dr Filip Taterka z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN.
W trakcie swoich prac dr Taterka odkrył nieznane przedstawienie tego samego ptaka tym razem lepiej zachowane. I to właśnie ta płaskorzeźba przyczyniła się do odkrycia. Widać na niej duże ciała z długimi nogami, na sąsiednim - głowę z krótkim i ostrym dziobem oraz charakterystycznym grzebieniem z piór na głowie.
"I to właśnie ten ostatni element wskazuje na sekretarza. Moją identyfikację potwierdziło trzech ornitologów z RPA, którzy specjalizują się w badaniach nad sekretarzami" - mówi egiptolog.
Sekretarz to duży ptak drapieżny (ok. 1,2-1,5 m). Żywi się małymi gryzoniami i wężami, które zabija szybkimi uderzeniami nóg, a następnie połyka w całości. Nazwa sekretarz pochodzi od grzebienia z długich piór na głowie, które przypominają pióra noszone za uchem przez europejskich skrybów we wczesnej epoce nowożytnej.
Źródło PAP i Nauka w Polsce
