W nowy rok akademicki wchodzimy z 12 tys. nowych studentów na 150 kierunkach studiów, którzy z osobami kontynuującymi kształcenie tworzą na naszej Uczelni 29-tysięczną społeczność studencką. O ich edukację dba ponad 3 tys. kadra, którą wspomaga w procesie dydaktycznym liczna grupa pracowników i pracowniczek administracji akademickiej.
Czas inauguracji skłania niewątpliwie do kreślenia planów, którym dodatkowo sprzyjają prace nad aktualizacją Strategii UAM oraz zbliżające się podsumowanie pierwszej edycji programu IDUB. Aktualnych tematów i wyzwań na progu nowego roku jest zresztą wiele, by wspomnieć o zawirowaniach prawnych i trudnościach z rekrutacją cudzoziemców w związku z zaostrzeniem polityki wizowej państwa, nasilającym się zjawisku rezygnacji ze studiowania (tzw. „drop-out”) czy zadaniach związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa, także psychologicznego i socjalnego osób studiujących. Jednocześnie cieszymy się z sukcesów naszych studentów, certyfikatów jakości kształcenia i kolejnych pozytywnych ocen Polskiej Komisji Akredytacyjnej, a także świetnych wyników w rankingu Szkół Wyższych Perspektywy 2025, stale rozszerzamy ofertę interdyscyplinarnych kierunków studiów oraz tych prowadzonych w języku angielskim. Tylko bowiem dbałość o jakość kształcenia, wsparta różnorodnymi i zsieciowanymi rozwiązaniami wspierającymi osoby zaangażowane w dydaktykę, zarówno te studiujące, uczące, jak i ten proces administrujące, może zapewnić najlepszych kandydatów na studia, a także studentów i absolwentów.
Cele te są ściśle powiązane z podejmowanymi przez nas działaniami strategicznymi, zwłaszcza tymi na rzecz doskonalenia kompetencji dydaktycznych kadry nauczające oraz wspierania i rozbudowy form wymiany doświadczeń dydaktycznych i dobrych praktyk. Realizację tych zadań w nowym roku akademickim będzie wspomagać tworzony właśnie Ośrodek Rozwoju Innowacji Dydaktycznych UAM.
Nasza uwaga w ostatnich latach nakierowana była na stwarzanie kadrze dydaktycznej różnorodnych możliwości rozwoju dydaktycznego, w tym szkoleń, warsztatów czy seminariów w zakresie nowych aktywizujących metod nauczania. W ubiegłej kadencji udało się rozbudować konkursowy system grantów dydaktycznych dla nauczycieli i nauczycielek akademickich, motywujący do podnoszenia kompetencji metodycznych dzięki rozwojowi takich projektów, jak „Warsztaty dydaktyczne” (poświęcone w ubiegłych latach zwiększaniu kompetencji cyfrowych i doskonaleniu warsztatu multimedialnego), granty dydaktyczne Ośrodka Wsparcia Kształcenia na Odległość (OWKO) czy realizowane w ramach ogólnouczelnianych konkursów projakościowych dwa duże projekty: „Doskonałość dydaktyczna uczelni” (program POWER) oraz „Dydaktyka akademicka: rozwój” (finansowany przez IDUB). Obejmowały one kaskadowo prowadzone szkolenia z metod kształcenia problem-based learning (PBL) i flipped classroom (FC) prowadzone przez kadrę akademicką UAM dla osób wyłonionych w drodze konkursu, które otrzymywały granty na wdrożenie wybranej metody podczas zajęć. Wszystkim tym działaniom przyświeca nadrzędna myśl idei organizacji uczącej się – naszym celem jest angażowanie nauczycielek i nauczycieli akademickich do wymiany umiejętności, doświadczeń i dobrych praktyk oraz budowanie kultury grantowej w zakresie dydaktyki z wykorzystaniem modelu konkursowego. I tak w ramach kolejnego konkursu projakościowego trwa obecnie nabór do programu szkoleniowego „COIL – innowacyjna ścieżka umiędzynarodowienia w dydaktyce akademickiej”, który oferuje granty na wdrożenie na zajęciach międzynarodowej współpracy online między studentami z różnych uczelni (finansowany ze środków IDUB i koordynowany przez Studium Językowe). Metoda Collaborative Online International Learning, stanowiąca narzędzie umiędzynarodowienia „w domu”, ma ułatwić nawiązywania międzynarodowych partnerstw dydaktycznych, a także wesprzeć rozwój kompetencji dydaktycznych kadry akademickiej w zakresie współpracy międzynarodowej.
Ośrodek Rozwoju Innowacji Dydaktycznej (ORID) pozwoli na integrację dotychczasowych działań i stymulowanie rozwoju kompetencji i innowacji dydaktycznych. Naszym celem jest utworzenie struktury wspomagającej podnoszenie jakości procesu dydaktycznego poprzez wdrożenie kompleksowego systemu wsparcia. Zadaniem nowej jednostki będzie rozwój i dywersyfikacja oferty szkoleniowej dla kadry akademickiej, która obejmie m.in. aktywizujące metody nauczania, wykorzystanie nowoczesnych technologii edukacyjnych (ICT), projektowanie uniwersalne, dydaktykę zorientowaną na osoby studiujące, a także zagadnienia związane z transformacją ekologiczną. Równie istotne będzie dla nas budowanie warsztatu cyfrowego w edukacji – poprzez szkolenia, mentoring oraz zapewnienie dostępu do nowoczesnych narzędzi dydaktycznych i platform wspierających zdalne i hybrydowe nauczanie, a także wzmacnianie kultury równości, różnorodności i włączania tak, by proces kształcenia był dostępny i adekwatny do potrzeb wszystkich uczestników i uczestniczek życia akademickiego.
Warto podkreślić, że ORID to koncepcja czerpiąca ze wzorców krajowych i międzynarodowych, opracowana na podstawie badań EHEA, ale także z wieloletnich raportów uniwersyteckiego badania jakości kształcenia, stanowiąca odpowiedź na sygnalizowaną przez nauczycieli akademickich potrzebę wypełnienia luki kompetencyjnej i dostosowania się do wyzwań współczesnej edukacji. Stąd nacisk na rozwijanie innowacyjnej, angażującej i wysokiej jakości dydaktyki, a także promowanie nowatorskich rozwiązań edukacyjnych, takich jak dydaktyka oparta na kompetencjach, metody aktywizujące, cyfrowe narzędzia i AI oraz zrównoważone praktyki nauczania. Ważnym elementem będzie sama organizacja szkoleń dla kadry dydaktycznej: przygotowanie oferty warsztatów i kursów rozwijających metodyczne, cyfrowe i społeczne kompetencje nauczycieli akademickich, z uwzględnieniem pracy w zróżnicowanym środowisku studenckim. Zależy nam także na upowszechnianie innowacyjnej dydaktyki poprzez publikację materiałów i raportów na intranetowej podstronie, wizualizacji wyników badań jakości kształcenia oraz wspieraniu wymiany dobrych praktyk.
Finansowe wsparcie Ośrodka, który rozpocznie działalność z początkiem 2026 r., umożliwi grant FERS „Kompleksowy program podniesienia kwalifikacji i kompetencji kadry akademickiej i doktorantów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu”, uzyskany w naborze „Doskonałość dydaktyczna”. W jego ramach ORID będzie koordynował realizację szkoleń dla kadry akademickiej (nauczycieli i doktorantów) podnoszących kompetencje dydaktyczne w ramach aktywizujących metod kształcenia, z zakresu kompetencji cyfrowych i wykorzystania AI w dydaktyce, projektowania uniwersalnego w edukacji oraz z metod dydaktycznych w pracy z osobami neuroróżnorodnymi, a także szkoleń z zakresu zielonej transformacji. Dodatkowo Ośrodek będzie podejmował działania nastawione na wsparcie i mentoring, promujące dydaktykę akademicką zorientowaną na osobę studiującą i sprofesjonalizowaną w duchu Scholarship of Teaching and Learning (SoTL). ORID będzie oferować także wsparcie w kształceniu na odległość, przejmując i rozwijając dotychczasowe zadania OWKO, a także promować mentoring i współpracę nauczycielską (peer-to-peer learning), wspomagając osoby prowadzące dydaktykę w sytuacjach trudności dydaktycznych.
Odbiorcą i beneficjentem tych działań, sprzyjających budowie kultury innowacyjności dydaktycznej i służących zapewnieniu najwyższej jakości kształcenia, jest, oczywiście, społeczność studencka, a symetryczne – i synergiczne przede wszystkim – ich dopełnienie stanowi indywidualizacja i personalizacja ścieżek kształcenia osób studiujących, która przekłada się na wsparcie studenckiej aktywności badawczej.
Od pięciu lat z wielkim sukcesem realizowane są studenckie konkursy grantowe IDUB (BESTStudentGRANT, ADVANCEDBestStudentGRANT, Study@research i BESTStudentCAMP), na stałe wpisane w krajobraz dydaktyczny naszego Uniwersytetu i przyciągające kandydatów na studia czasem nawet z odległych miejsc kraju. Z roku na rok coraz większa grupa osób studiujących realizuje swoje pomysły naukowe i aktywnie włącza się w prace badawcze, budując kulturę grantową i odnosząc kolejne sukcesy naukowe, mierzone kontynuacją kształcenie w szkołach doktorskich oraz nagrodami, stypendiami i zewnętrznie finansowanymi grantami (m.in. stypendia im. dra Jana Kulczyka, stypendia MNiSW, nagrody Miasta Poznania, „Perły nauki”, granty NCN). Wsparcie finansowe przyznawane jest w formie konkursowej na indywidualne lub zespołowe projekty badawcze, w tym także te zgłoszone przez koła naukowe, a dotychczasowa suma dofinansowania, w ramach których swoje granty realizowało ponad 1000 osób, przekroczyła 5 mln zł. Utrzymanie tak szerokiej puli konkursów pozostanie priorytetem przy budowaniu kolejnego projektu IDUB, sprzyja bowiem ścisłemu powiązaniu kształcenia z działalnością badawczą prowadzoną w UAM. Skuteczność studentów w aplikowaniu i realizacji grantów jest coraz większa także dzięki coraz lepszemu metodycznemu przygotowaniu opiekunów naukowych, dzięki licznym szkoleniom – zarówno tym, o których była mowa wyżej, realizowanym na poziomie ogólnouniwersyteckim, jak i tym organizowanym na poziomie wydziałów i jednostek wspieranych finansowo w tym zakresie przez program IDUB. Warto wspomnieć o konkursach na tworzenie nowych lub modyfikację istniejących programów studiów silnie powiązanych z badaniami naukowymi (w sumie 13 wniosków na łączną kwotę ponad 1, 2 mln zł), dzięki którym wydziały mogły zaprojektować lub zmodernizować kierunki drugiego stopnia, wzmacniając ich potencjał badawczy, ale także podnosząc kompetencje dydaktyczne kadry akademickiej (tu także tutoring i mentoring).
Kompleksowemu wsparciu naukowemu, organizacyjnemu i finansowemu dla osób studiujących musi jednocześnie towarzyszyć spojrzenie szersze, uwzględniające coraz większe i bardziej zróżnicowane potrzeby edukacyjne, zarówno studentów, jak i pracowników zaangażowanych w proces dydaktyczny. Jednym z podstawowych wyzwań współczesnego kształcenia jest bowiem zapewnienie uniwersyteckiej społeczności szeroko rozumianego bezpieczeństwa. Dlatego tak ważne są wszelkie działania sprzyjające tworzeniu dobrej atmosfery na naszym Uniwersytecie i wspierające budowanie społeczności, w której dobrostan i zdrowie psychiczne są wartością, a pomoc – dostępna i bliska. Cele te realizuje m.in. Poradnia Rozwoju i Wsparcia Psychicznego, wspierająca studentów, a także pracowników, którzy borykają się z trudnymi emocjami, sytuacjami relacyjnymi i różnego rodzaju trudnościami psychicznymi. Poradnia stale rozbudowuje swoją ofertę dla osób studiujących, wychodząc naprzeciw także potrzebom osób pracujących na UAM. Każdego roku z pomocy psychologicznej i krótkoterminowej terapii w indywidualnym kontakcie z psychologami i psychoterapeutami oraz pomocy lekarza psychiatry korzysta w Poradni kilkaset osób. Organizowane są też spotkania grup rozwojowo-terapeutycznej dla studentów dotyczące tematyki relacji interpersonalnych, a pracownikom dedykowane są grupy wsparcia z elementami psychoedukacji czy psychologiczne warsztaty rozwojowe. Równolegle w ramach BWON działają konsultanci ds. wsparcia edukacyjnego, asystenci akademiccy wspomagający proces kształcenia, oferowane są dostosowane lektoraty języków obcych i zajęcia w-f, działa sekcja sportowa osób z niepełnosprawnościami.
Do dobrych praktyk uniwersyteckich należą tu także Dni Zdrowia Psychicznego na UAM, które już po raz czwarty odbędą się 23 i 24 października. To unikatowa w skali kraju inicjatywa, adresowana do całej naszej wspólnoty uniwersyteckiej, a jej celem jest zwrócenie uwagi na wartość dobrostanu psychofizycznego oraz wsparcie społeczności naszego Uniwersytetu w dbaniu o zdrowie i dobre samopoczucie, a także budowanie świadomości i zachęta do otwartej dyskusji na temat sposobów radzenia sobie z wyzwaniami emocjonalnymi, jakie mogą pojawić się w trakcie życia akademickiego.
Podczas tegorocznej edycji uczestnicy wydarzenia będą mogli skorzystać z różnorodnych aktywności, które pozwolą lepiej zrozumieć, jak ważna jest troska o psychikę w codziennym życiu. Planowane są warsztaty i wykłady oraz sesja Q&A, prowadzone przez ekspertów zarówno w dziedzinie psychologii, jak i dziedzinach pokrewnych. Poruszone zostaną zagadnienia radzenie sobie ze stresem, przeciwdziałania wypaleniu akademickiemu, a także sposoby na rozwijanie inteligencji emocjonalnej w życiu codziennym. Uczestnicy będą mieli okazję wziąć udział w sesjach relaksacyjnych, ćwiczeniach mindfulness oraz zajęciach sportowych, które pozwolą im zadbać o równowagę psychiczną i fizyczną. Część wydarzeń poświęcona będzie znaczeniu zdrowia fizycznego jako istotnego elementu dbania o równowagę psychiczną, odbędą się także prezentacje działalności kół naukowych związanych z tą tematyką. Będzie to doskonała okazja, aby poznać inicjatywy i projekty, które promują zdrowie psychiczne i fizyczne oraz wpływają na szeroko rozumiany dobrostan społeczny, pomagają nam zachować dobre samopoczucie, uczyć się i pracować w przyjaznej atmosferze. Dzień Zdrowia Psychicznego to także doskonała okazja do integracji, budowania więzi i wsparcia wśród osób, które przeżywają podobne trudności i pragną wspólnie tworzyć bezpieczne oraz otwarte środowisko uniwersyteckie.
Życząc nam wszystkim dobrego nowego roku akademickiego, chciałabym całą społeczność Uniwersytetu zaprosić do udziału w tym wydarzeniu – naszym wspólnym celem jest bowiem budowanie przyjaznego i bezpiecznego miejsca pracy i nauki, otwartego na różnorodne potrzeby i sprzyjającemu rozwojowi, zarówno zawodowemu, dydaktycznemu i naukowemu, jak i osobistemu.
