Projekt AI Tech kończy się w tym roku. A szkoda, bo wniósł w życie uczelni wiele świeżości. Co więcej, spotkał się ze znakomitą opinią recenzentów, czego przykładem jest pismo, jakie trafiło ostatnio na WMiI UAM. O projekcie i o tym, co za chwilę, rozmawiamy z prof. UAM Jackiem Marciniakiem.
Opinia ministerstwa jest jednoznaczna. AI Tech to świetny projekt. Ba – ze słów recenzentów wynika, że w konsorcjum pięciu uczelni, jakie go zawiązały, jesteśmy najlepsi?
– Trudno odnosić się do opinii o programach kształcenia innych uczelni, bo ich nie znamy, ale ocena naszego programu była bardzo wysoka, wręcz entuzjastyczna. Udział w projekcie AI Tech niewątpliwie potwierdza to, że jesteśmy liderem kształcenia w obszarze sztucznej inteligencji i cyberbezpieczeństwa w Polsce. Przypomnę, że konsorcjum projektu tworzyły poza naszym uniwersytetem również Politechnika Wrocławska, Politechnika Poznańska, Politechnika Gdańska i Uniwersytet Warszawski. Informatyka ma na uniwersytecie długą historię. W ramach projektu AI Tech zaprocentowało wszystko to, co na naszym wydziale w kontekście kształcenia informatyki toczy się od wielu lat. Przygotowując się do projektu, trzy lata temu dostosowaliśmy program kształcenia i uzupełniliśmy go o dodatkowe elementy, które mogliśmy zrealizować dzięki projektowi.
Profesor Krzysztof Jassem podczas rozmowy z nami stwierdził niegdyś, że studia magisterskie na kierunku informatyka przeżywają kryzys, a projekt AI Tech ma mu zaradzić. Widać efekty?
– Kryzys polegał na tym, że rynek informatyki wchłania studentów. W tym tych najlepszych, którzy powinni studiować na studiach magisterskich i docelowo prowadzić prace badawcze. Młodzi ludzie otrzymywali świetne propozycje pracy już na studiach inżynierskich i uznawali, że dalsze studiowanie nie jest im potrzebne. Gdy otrzymywali propozycję pracy, przyjmowali ją, uważając, że na kolejnym etapie edukacji nie nauczą się już niczego użytecznego. Dzięki AI Tech-owi studenci już w trakcie studiów mogli się przekonać, że ich wybór był najlepszym z możliwych, że studiując, rozwijają się i zyskują nowe możliwości. Pokazały to kolejne wizyty studyjne w Stanach Zjednoczonych czy krajach Europy. Udowodnił to udział studentów z wystąpieniami na konferencjach naukowych.
Nie byłoby tego wszystkiego, gdyby nie zaawansowane projekty badawcze prowadzone ze studentami…
– Zdecydowanie. Na kierunku prowadzimy kilka takich projektów badawczo-rozwojowych i mamy swoje sukcesy. Przykładowo projekt Empatyczny rój robotów ma na celu zaimplementowanie sztucznej empatii w roju robotów oraz porównanie jej działania z robotami egoistycznymi podczas realizacji zadań całej grupy. Realizowany jest w środowisku symulacyjnym, a także w środowisku rzeczywistym z użyciem fizycznych robotów. Inny projekt to CSI Translator, w którym rozwijamy model tłumaczenia automatycznego na poziomie całego dokumentu. To projekt, który odniósł sukces w Abu Dhabi na Conference on Machine Translation w grudniu 2022 roku. W konkursie General MT Shared Task nasz zespół zajął pierwsze miejsce. Artur Nowakowski, Gabriela Pałka, Mikołaj Pokrywka, Kamil Gutmann zaprojektowali model tłumaczenia, który sprawuje się lepiej niż modele takich konkurentów jak Google, Microsoft, Yandex czy Amazon. Kolejny to Klasyfikacja stylów aranżacji wnętrz z wykorzystaniem AI. To projekt, w którym w czasie rzeczywistym możemy sobie aranżować pomieszczenia w stylu, który wybierzemy. To przykładowe projekty, inne są równie spektakularne.
Głośno było ostatnio o umowie wydziału z Lechem Poznań. To w Polsce rzecz zupełnie nietypowa…
– Tak. Studenckie projekty badawczo-rozwojowe z tego obszaru to Analiza transferów piłkarskich i Analiza meczu piłki nożnej z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. To efekt naszej współpracy z Lechem Poznań i to jest rzecz fantastyczna. Dzięki tej współpracy uzyskaliśmy dostęp do zbiorów danych z rzeczywistych meczów piłkarskich, które Lech Poznań posiada. Celem projektu badawczego pomiędzy Wydziałem Matematyki i Informatyki a Lechem Poznań jest przygotowanie rozwiązań, które pomogą drużynie w analizie przedmeczowej. To właśnie w tym projekcie mają swój udział nasi magistranci. Dla nich to niesamowita przygoda naukowa i możliwość uzyskania kolejnych kompetencji. Ten projekt jest dla nas niezwykle cenny, bo sami nie bylibyśmy w stanie pozyskać tych danych, gdyż są zbyt kosztowne.
Mentoring. Macie na niego czas? W opinii ministerstwa podkreśla się jego rolę.
– Jest nas stosunkowo mało. Ze względu na liczbę studentów rzeczywiście musimy się mocno „gimnastykować”, więc pomysł jest taki, że projekt badawczo-rozwojowy musi dotyczyć pracy magisterskiej i może być prowadzony na przykład przez młodszych pracowników nauki. To dla nas bardzo ważny element odciążający.
O waszych projektach było głośno niemal cały czas. Działo się. Gdyby pan miał wymienić trzy najważniejsze wydarzenia, wyjazdy studyjne, konferencje, w których uczestniczyliście w trakcie trwania projektu AI Tech, to…
– Na pewno najważniejszym wydarzeniem był wyjazd do Doliny Krzemowej. Mieliśmy już trzy wizyty studyjne tego typu. Niebawem kolejna. Na Stanfordzie uczestniczyliśmy w Poland Science i Technology Symposium. Byliśmy w centrum światowego rozwoju sztucznej inteligencji i cyberbezpieczeństwa i w ogóle informatyki, czyli w Bay Area w San Francisco. I byliśmy dumni z naszych studentów, którzy pokazywali tam swoje projekty i którzy tym samym zyskali pewność, że są rzeczywiście wykształceni na światowym poziomie.
Ważnym wydarzeniem był również udział doktorantów i studentów projektu AI Tech w konferencji w Abu Dhabi. Studenci potwierdzili, że to, co robią w ramach projektów, przynosi spektakularny efekt. To niezaprzeczalny dowód na to, że już na studiach magisterskich mogą być włączeni w badania, które faktycznie mają realny wpływ na to, co się dzieje na świecie w dziedzinie sztucznej inteligencji.
Muszę też powiedzieć o udziale naszych studentów w Polish Conference on Artificial Intelligence (PP-RAI) w Łodzi – w największej polskiej konferencji z obszaru sztucznej inteligencji, która co roku integruje środowisko naukowe z tego obszaru. Sesja posterowa, podczas której nasi studenci prezentowali zrealizowane przez siebie projekty badawczo-rozwojowe, spotkała się z niezwykłym uznaniem. Niektóre zespoły miały również wystąpienia plenarne. Nasi studenci byli zbudowani, gdy zobaczyli, że naukowcy i doktoranci z innych uczelni przychodzili do nich, pytali, szukali wspólnych rozwiązań. To pokazało, że sztuczna inteligencja i cyberbezpieczeństwo, których uczymy ich na WMiI, jest tym, co wprowadza ich na wyższy poziom. Otwiera im okno na świat.
Życie po AI Techu?
– Na pewno program studiów, który na potrzeby projektu AI Tech został przygotowany, będzie przez nas wykorzystywany i dalej rozwijany. Opracowaliśmy sylabusy i materiały dydaktyczne do ponad trzydziestu przedmiotów, będziemy z nich korzystać również po projekcie. Co ważne, dzięki AI Tech mieliśmy silną motywację do zaprezentowania w programie studiów tego, co dotyczy wprost naszych badań i odnosi się do najważniejszych wyzwań współczesnej informatyki. W obrębie tych obszarów badawczych studenci realizowali później prace magisterskie i projekty badawcze. Zostanie z nami zatem na pewno sprawdzona formuła prowadzenia projektów badawczo-rozwojowych prowadząca do publikacji ze studentami. Będziemy starali się pozyskiwać finansowanie, aby móc wspólnie ze studentami jeździć na konferencje naukowe. Podobnie z wizytami studyjnymi – zapewne nie będziemy już mogli odwiedzić wiodących firm i jednostek badawczych na świecie i w Europie, ale Poznań i Polska to też dobre miejsce, by takie wizyty przeprowadzić. Dzięki projektowi mogliśmy konfrontować wypracowywane rozwiązania z zespołami tworzącymi rozwiązania w informatyce na najwyższym światowym poziomie. Teraz będziemy szukali takiej interakcji bliżej, w firmach i jednostkach badawczych naszego regionu. Będziemy również wspierać naszych studentów w tym, aby w trakcie swojego rozwoju naukowego na studiach magisterskich od razu starali się tak projektować swoją ścieżkę kariery, aby mogli w jak największym stopniu wykorzystać swoje kompetencje, w tym kompetencje do prowadzenia badań. We współczesnej gospodarce, opartej na wiedzy, jednostki badawcze działają w największych firmach z obszaru IT i tam powinni pracować nasi absolwenci.
Na koniec czeka was spotkanie w Warszawie. Będziecie starali się podsumować wasze dotychczasowe działania w ramach organizowanej szkoły letniej kończącej projekt.
– Tak. I bardzo się cieszę, bo mamy czym się pochwalić, a jesteśmy ciekawi też wyników uzyskanych przez pozostałych członków konsorcjum. Mam nadzieję, że i z tego spotkania studenci wiele dla siebie wyniosą i zdobędą nowe naukowe kontakty.
