Geograf dr Jakub Nowosad zawodowo zajmuje się szukaniem najprostszych i najwydajniejszych sposobów opisania, a także zrozumienia zależności między elementami środowiska. Jego badania mogą pomóc skuteczniej przeciwdziałać wylesianiu, zjawisku szkodliwemu dla planety.
W przyrodzie występuje ogrom różnych systemów. Weźmy jeden z nich - gleby. Ich rodzaje zależą od wielu czynników: budowy geologicznej, ukształtowania terenu, klimatu. Wpływają one na rośliny oraz zwierzęta, istotne znaczenie ma tu również działalność człowieka.
- Zarejestrowanie, opisanie i zrozumienie złożonych relacji w skali globalnej jest wymagającym zadaniem. W tym celu wspomagamy się danymi pozyskanymi zdalnie, np. z czujników zamontowanych na sztucznych satelitach oraz algorytmami i programami komputerowymi, które pozwalają nam te dane przetworzyć i pozyskać z nich konkretne informacje - wyjaśnia laureat stypendium MNiSW.
Badacz opracowuje nowe metody, które pozwalają określić wzory przestrzenne występujące w danych satelitarnych. W ten sposób można np. znaleźć obszary o właściwościach podobnych do terenu, który znamy albo określić fragmentację lasu w wybranym regionie.
Oprogramowanie tworzone przez poznańskiego geografa wykorzystują naukowcy z całego świata po to, by szerzej rozumieć wzory, a co za tym idzie, procesy przestrzenne w środowisku. Wyniki tych badań mogą być przydatne do opisania zmian środowiskowych oraz zrozumienia złożoności wzajemnych oddziaływań i wpływu człowieka na środowisko.
Dr Jakub Nowosad w zeszłym roku wydał książkę “Geocomputation with R”, która w przystępny sposób pokazuje, jak można analizować dane przestrzenne, używając języka programowania R. Na potrzeby zajęć dydaktycznych przygotował też dwa ogólnodostępne skrypty akademickie. - Uważam, że we współczesnym świecie znajomość narzędzi analizy danych jest nadal niedoceniana. Gdyby było więcej osób mających tego typu umiejętności, pozwoliłoby to na podejmowanie lepszych decyzji, opartych o bogate dane, zarówno w kwestiach biznesowych, społecznych, przyrodniczych czy administracyjnych.
Czytaj też: Paulina Książek. Operowe szaleństwo
Naukowiec stawia na interdyscyplinarność. Adaptuje wiedzę z teorii informacji (matematyka), statystyki oraz informatyki do rozwiązywania problemów przyrodniczych, ekologicznych czy analizy krajobrazu. - Łączenie tych wielu, często znacznie różniących się podejść, pozwala z jednej strony na upraszczanie istniejących miar i metod, a z drugiej na odnajdywanie wcześniej nieznanych zależności i relacji - podkreśla naukowiec.
W jednym z projektów udało się np. określić globalne zmiany pokrycia terenu pomiędzy 1992 a 2015 rokiem. Zmiany dotyczyły około ⅕ lądowej powierzchni Ziemi. Wyniki pokazały wyraźnie, jak wielki wpływ ma bezpośrednia i pośrednia działalność człowieka na naszą planetę.
W kolejnym projekcie dr Jakub Nowosad nie tylko odkrył, że większość krajobrazów, zarówno naturalnych, jak i zmienionych przez człowieka, dąży do całkowitego zagarnięcia przez jeden rodzaj pokrycia terenu (np. las, pustynię, obszar zabudowany, czy obszar rolniczy), ale też określił tempo możliwych zmian. Przykładowo, proces przekształcenia obszaru całkowicie pokrytego lasem na całkowicie wykorzystywany rolniczo z początku przebiega wolno, ale gdy udział lasu spada poniżej 50% to wówczas całkowite jego wycięcie następuje bardzo szybko.
- Ten wynik ma swoje konsekwencje dla optymalnych działań związanych z ochroną przyrody: jeżeli chcemy przeciwdziałać wylesianiu, konieczne jest działanie przed osiągnięciem tego krytycznego progu - komentuje dr Jakub Nowosad.
Geograf uczestniczył w powstaniu EPI, czyli Environmental Performance Index (wskaźnik efektywności środowiskowej), który niedawno został opublikowany. EPI to oparte na danych podsumowanie stanu zrównoważonego rozwoju na całym świecie. Wskaźnik ten został opracowany przez Uniwersytet Yale oraz Uniwersytet Columbia przy współpracy z naukowcami z innych jednostek. - Mój udział w tym projekcie polegał na określeniu zmian pokrycia obszarów trawiastych i terenów podmokłych dla 180 krajów w ciągu ostatnich 25 lat – mówi dr Nowosad.
Dr Nowosad bardzo lubi swoją pracę i bywa, że trudno mu oddzielić czas wolny od pracy. - W moich codziennych zmaganiach wspiera mnie żona Jagoda i pies Boni. Staram się więc dbać o to, aby mieć czas na rozmowę czy spacer z nimi. Dodatkowo, od kiedy pamiętam, interesowałem się światowym kinem – mówi dr Nowosad - Lubię oglądać różne filmy i z zainteresowaniem śledzę dokonania różnych reżyserów, scenarzystów czy operatorów filmowych. Szczególne upodobanie mam do filmów z lat 40. i 50. ubiegłego wieku, w tym dzieł Hitchcocka, Powella i Pressburgera, Wildera, Langa, Mankiewicza i innych. Z przyjemnością oglądam też mecze angielskiej ligi piłki nożnej czy słucham muzyki i podcastów.
