Coraz częściej szukamy aplikacji, które pozwalają nam znaleźć nie tylko interesujące nas miejsca, ale także informacje o zjawiskach przyrodniczych, gospodarczych czy społecznych. Nowe technologie pozwalają również na szybki kontakt na linii społeczność lokalna – władza publiczna, która w większości miast wymaga poprawy.
Z pomocą przychodzi zespół złożony z naukowców Zakładu Geoinformacji oraz Centrum Badań Metropolitalnych UAM, który zrealizował projekt "Geoplan. Ulepsz swoją przestrzeń" pod kierownictwem prof. dr. Piotra Jankowskiego, finansowany przez NCBiR. Jego rezultatem jest Internetowy System Informacji Geograficznej (geoportal), który wspiera partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym. Jego funkcjonalność jest wypracowana na podstawie analizy obecnego procesu partycypacji oraz wiedzy i doświadczeń uczestników projektu z zakresu gospodarki przestrzennej. Jak podkreśla prof. dr hab. Tomasz Kaczmarek z CBM UAM, geoportal był już z powodzeniem wdrażany w procesie konsultacji społecznych na terenie miast i gmin aglomeracji poznańskiej (np. centrum Rokietnicy) i łódzkiej.
- Często wpisywaliśmy się w konsultacje społeczne lub ogólnie w proces planistyczny. Przychodziliśmy, pokazywaliśmy jakie ma wady i zalety oraz zachęcaliśmy lokalne społeczności do wzięcia udziału. Każde wdrożenie nas czegoś nauczyło. Pewne elementy wchodziły wręcz w plany zagospodarowania miast, np. Rokietnicy czy koncepcja zagospodarowania byłego lotniska w Kobylnicy.
Niedawno badacze zostali laureatami konkursu o nagrodę Ministra Inwestycji i Rozwoju za publikację „Zastosowanie aplikacji geoankiety i geodyskusji w partycypacyjnym planowaniu przestrzennym – dobre praktyki”, wydaną w serii Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej 32.
- Praca, która została nagrodzona opisuje interaktywne aplikacje: geoankietę i geodyskusję, które zostały stworzone przez nasz zespół. Obydwie metody wpisują się w szersze zagadnienie, które nazywamy "partycypacyjne planowanie i zarządzanie przestrzenią z wykorzystaniem systemów informacji geograficznej", w skrócie PPGIS (ang.) - opisuje prof. dr Piotr Jankowski, kierownik projektu z Zakładu Geoinformacji UAM oraz dyrektor Instytutu Geografii na Kalifornijskim Uniwersytecie Stanowym w San Diego.
Czytaj także: Rewolucja jest konieczna
Czym zatem są geoankieta i geodyskusja?
- Geoankieta oparta jest na tradycyjnej ankiecie, która została uzupełniona o pytania związane z aspektami obiektów i zjawisk możliwymi do identyfikacji w przestrzeni. Pozwala na uzupełnienie pytań ankietowych informacjami przestrzennymi. Natomiast geodyskusja utożsamiana jest z etapem wyłożenia projektu do publicznego wglądu. W jej ramach uczestnicy konsultacji mogą wypowiadać się i oceniać prezentowane propozycje planistyczne. Jest to forma rozmowy wspartej interaktywną mapą – podkreśla prof. Jankowski. Wykorzystanie geoankiety ma przede wszystkim charakter diagnostyczny i pozwala na zebranie materiału informacyjnego do działań planistycznych i projektowych, natomiast geodyskusja znajduje zastosowanie w przypadku dialogu czy konsultacji społecznych w kontekście zagospodarowania przestrzeni lub ochrony krajobrazu przed negatywnym wpływem działalności antropogenicznej – dodaje prof. dr hab. Zbigniew Zwoliński, kierownik Zakładu Geoinformacji UAM.
Zanim jednak przystąpiono do wypełniania geoankiet czy udziału w geodyskusji, badacze musieli zebrać grono respondentów. Kluczowym dla ich pozyskania było zaangażowanie w proces rekrutacji jednostek, które były odbiorcami wyników badania, np. biura planistyczne, wydziały urzędu miasta czy gmin, a także miejskich pracowni urbanistycznych. Badacze w celu uwzględnienia w badaniach lokalnych społeczności wykorzystywali również media społecznościowe takie jak Facebook czy Twitter, a także przez informacje w mediach lokalnych czy ulotki przekazywane do skrzynek pocztowych.
Zdaniem badaczy do podstawowych zalet narzędzi partycypacyjnych systemów informacji geograficznej należą m.in.: zaangażowanie większej liczby mieszkańców niż w przypadku tradycyjnych form konsultacji społecznych oraz powszechna dostępność aplikacji internetowych, pozwalająca na przeprowadzanie konsultacji terenowych. Niewątpliwą zaletą aplikacji PPGIS jest duży stopień dokładności pozyskiwanych danych, co w przypadku lokalizacji miejsc i obiektów ma ogromne znaczenie. Pomimo bardzo wielu zalet tych aplikacji, trzeba zwracać uwagę na słabe strony partycypacyjnych systemów informacji geograficznej. Należą do nich m.in. wymagania związane z podstawową umiejętnością posługiwania się mapami i formularzami internetowymi, które mogą wpływać na mniejsze zaangażowanie w konsultacjach społecznych osób najstarszych. Jednak autorzy projektu mają nadzieję, że stworzone aplikacje przyczynią się nie tylko do wzrostu wiedzy kadr administracji publicznej i planistów w zakresie opinii i potrzeb społecznych, ale także pozwolą na coraz powszechniejsze ich stosowanie w codziennej praktyce planistycznej.
