Konferencja naukowa „Wspólnota akademicka wobec wyzwań molestowania seksualnego” odbyła się dziś w Sali Lubrańskiego w Collegium Minus. Inicjatorką spotkania była Jej Magnificencja Rektor UAM prof. Bogumiła Kaniewska.
Konferencja dotyczyła niedawnej publikacji raportu badań zatytułowanego „Sytuacje o charakterze molestowania seksualnego w społeczności UAM”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Naukowego UAM). Badania te koordynował Rzecznik Praw i Wolności Akademickich UAM, prof. UAM Robert Kmieciak, a wykonało je czworo naukowców: prof. UAM Iwona Chmura-Rutkowska z WSE, prof. UAM Katarzyna Waszyńska z WPiK, dr Maciej Kokociński oraz dr Anna Kokocińska z WS. Działania zespołu wpisują się zarówno w uczelnianą „Politykę równościową i antydyskryminacyjną” (standardy przyjęte w 2022 r.), jak i w ogólnoeuropejskie inicjatywy przeciwdziałania molestowaniu seksualnemu (Rezolucja Parlamentu Europejskiego z czerwca 2023 r. dotycząca molestowania seksualnego w UE i oceny ruchu MeToo).
Rektor Bogumiła Kaniewska, otwierając wydarzenie, podkreśliła potrzebę zmian w uczelniach, w tym budowania nowej kultury pracy opartej na równości, współpracy i bezpieczeństwie. Zaznaczyła, że problem molestowania seksualnego dotyczy większości dużych środowisk pracowniczych, dlatego należy go rozpoznać i zbadać, by skutecznie wprowadzać działania zapobiegawcze - bez świadomości jego istnienia nie da się go wyeliminować.
- Często słyszymy: „Ale przecież u nas tego nie ma”. Tymczasem nawet pojedynczy przypadek niewłaściwego zachowania wymaga reakcji, by nie stał się normą. Badania jasno pokazują, że takie sytuacje się zdarzają i że są osoby, które czują się zagrożone. Zmiana kultury pracy zaczyna się od nas samych — także od tych, którzy widzą niepożądane zachowania i nie reagują.
Prof. Robert Kmieciak powiedział, że społeczność akademicka UAM może być dumna z odwagi w podejmowaniu trudnych i kontrowersyjnych tematów. Zaznaczył, że rozwój uczelni i wzmacnianie jej kapitału społecznego wymagają tworzenia bezpiecznego środowiska pracy i studiowania, wolnego od przemocy – w tym molestowania seksualnego. UAM jako uczelnia silnie sfeminizowana (ponad 60 procent studentek) ma szczególne zobowiązanie do przeciwdziałania temu zjawisku.
Dzięki pracy zespołu badawczego znana jest jego skala, co umożliwia podejmowanie działań profilaktycznych, edukacyjnych i wdrażanie rekomendacji. Publikacja wyników badań jest też - jak zaznaczył - wyraźnym sygnałem, że uczelnia nie toleruje nadużywania władzy ani przekraczania granic.
- Wielokrotnie pytano mnie, dlaczego zdecydowaliśmy się przeprowadzić badania dotyczące molestowania seksualnego na naszym uniwersytecie - mówił prof. Kmieciak. - Wynikało to z potrzeby rzetelnego poznania skali zjawiska - nie z reakcji na konkretne incydenty. Chcieliśmy uzyskać wiedzę niezbędną do odpowiedzialnego kształtowania środowiska akademickiego.
W dalszej części spotkania dr Piotr Karlik z Zakładu Prawa Karnego omówił prawne aspekty problemu molestowania seksualnego w środowisku akademickim.
Następnie autorzy badań przedstawili ich metodologię oraz uzyskane wyniki. Badania sondażowe w społeczności UAM przeprowadzono na przełomie 2021 i 2022 roku, obejmując osoby studiujące, doktorantki i doktorantów oraz pracowników naukowych, dydaktycznych i administracyjno-technicznych. W ankiecie wzięła udział co dziesiąta osoba studiująca, co ósma doktorantka lub doktorant, co piąty pracownik naukowo-dydaktyczny oraz co jedenasty pracownik działów wsparcia administracyjno-technicznego.
Celem badań było określenie skali i zróżnicowania zjawiska w poszczególnych grupach uniwersyteckiej społeczności oraz stworzenie podstaw do dalszych działań. Ważne jest nie tylko szybkie reagowanie i stosowanie procedur ochronnych czy antydyskryminacyjnych, ale także zwiększanie świadomości członków i członkiń społeczności akademickiej w zakresie znaczenia tego problemu.
Wyniki pokazały, że konieczne jest prowadzenie działań edukacyjnych oraz skuteczne wprowadzenie i nadzorowanie procedur chroniących osoby studiujące, pracujące i współpracujące z UAM. Raport zaleca m.in. wprowadzenie obowiązkowych szkoleń, przejrzystych zasad zgłaszania i wyjaśniania incydentów oraz stworzenie systemu wsparcia dla osób doświadczających molestowania lub innych niepożądanych zachowań.
Konferencję zakończyła debata "Jak przeciwdziałać molestowaniu seksualnemu w akademii? Wyzwania i rekomendacje", którą poprowadziła prof. UAM Chmura-Rutkowska. Dyskutowały: prof. Lucyna Woźniak, Prorektor ds. Współpracy Międzynarodowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, prof. Magdalena Barwiołek - Prorektorka ds. kontaktów międzynarodowych UMK oraz prof. Bogumiła Kaniewska.
Raport z badań pt. "Sytuacje o charakterze molestowania seksualnego w społeczności UAM" dostępny jest na stronie:
https://repozytorium.amu.edu.pl/items/bd5679e1-3672-49e6-85e6-4322523771d9
Zobacz też: Prof. Robert Kmieciak. Należy doskonalić system
