Na UAM powstaje infrastruktura cyfrowa dla humanistyki, wzmacniająca potencjał badawczy uniwersytetu. Uczelnia zyskuje zarówno nowoczesną aparaturę, jak również oprogramowanie i możliwość digitalizacji cennych danych. Wszystko to dzięki konsorcjum DARIAH.
W ramach projektu na naszym uniwersytecie powstaje sześć modułów infrastruktury, zakładających tworzenie zasobów danych oraz potrzebnych do ich obsługi narzędzi. Moduły te wpisują się w pięć laboratoriów projektowych Dariah.lab (https://lab.dariah.pl/).
Korpus multimodalny Multico i studio rozwijany na Wydziale Neofilologii i koordynowany przez prof. Macieja Karpińskiego obejmuje m.in. zbiór nagrań audio i wideo wraz z opisem ruchu ich uczestników. Mowa tu o np. nagraniach z konferencji, posiedzeń Sejmu oraz telewizyjnych rozmowach na temat sportu. – Od kilku miesięcy trwa pozyskiwanie danych multimodalnych, równolegle wyposażane jest profesjonalne studio w Collegium Novum. W tym roku pracownicy wykonają w studiu własne nagrania – informuje prof. Katarzyna Klessa.
Węzeł Filologiczny koordynowany przez prof. Mirosława Wobalisa kładzie nacisk na wytworzenie narzędzi do badań literaturoznawczych i językoznawczych. W module powstają m.in. narzędzia do głębokiej analizy źródeł, mapowania i wizualizacji dzieł literackich czy tworzenia i badania literatury elektronicznej. W zakresie pozyskiwania źródeł zdigitalizowano już ok. 10 tysięcy stron „Kaliszanina”, czasopisma ukazującego się w XIX w. w zaborze rosyjskim i dostępnego dotychczas jedynie w małych wycinkach.
Narzędzia i korpus HANOI to moduł służący m.in. do analizy i gromadzenia notatek tłumaczy. Tłumacze symultaniczni i konferencyjni, którzy pracują w bardzo szybkim tempie, używają specyficznego systemu notowania. Zespół działający przy Wydziale Anglistyki i kierowany przez dr Annę Jelec tworzy narzędzia do analizy tych zapisów. Dzięki nim tłumacz będzie mógł np. otrzymać rekomendację, jak zwiększyć swoje kompetencje.
Moduł Narzędzia do badań muzyki, mowy, gestu, koordynowany przez prof. Piotra Podlipniaka powstaje w Instytucie Muzykologii na Wydziale Nauk o Sztuce. W jego ramach trwa zarówno dostosowanie pomieszczeń na potrzeby przyszłego laboratorium, jak i np. zakup i konfiguracja aparatury, która pozwoli na rejestrację parametrów fizjologicznych uczestników badań. Jednocześnie powstaje oprogramowanie do automatycznej analizy nagrań oraz tzw. baza przebiegów muzycznych.
Archiwum Audiowizualne pod kierownictwem dr Kamili Kłudkiewicz cyfryzuje zgromadzone na Wydziale Nauk o Sztuce unikalne zbiory obejmujące ok. 40 tysięcy elementów (reprodukcji dzieł sztuki), a także dokumenty i nagrania dźwiękowe. Dla modułu zakupiono również sprzęt do odtwarzania zbiorów.
Narzędzia datowania, normalizacji, wyszukiwania w tekstach są tworzone na Wydziale Matematyki i Informatyki pod okiem prof. Krzysztofa Jassema. Jednym nich jest oprogramowanie do automatycznej diachronicznej normalizacji tekstów polskich. Pozwala ono „uwspółcześnić” teksty historyczne, tłumacząc je na język, jakim się dziś posługujemy. Inne narzędzia będą służyć do np. datowania tekstów czy wyszukiwania informacji.
– Chcemy jak najszerzej udostępniać zasoby uzyskane w ramach projektu na potrzeby badań naukowych oraz popularyzacji wiedzy - mówi prof. Klessa. – Szczegółowe licencje zostaną dopiero określone w ramach konsorcjum projektowego, ale zakładamy że w znakomitej większości dane i narzędzia zostaną udostępnione badaczom.
W przyszłości z niektórych usług, oferowanych np. przez studia nagraniowe czy laboratoria, będzie można też skorzystać na zasadach komercyjnych.
Projekt (POIR.04.02.00-00-D006/20) będzie realizowany do końca 2023 r., ale już teraz osoby planujące doktorat czy inne projekty naukowe, zainteresowane skorzystaniem z opracowywanej infrastruktury, mogą szukać kontaktu pod adresem: dariah@amu.edu.pl.
Czytaj też: Wydział Neofilologii przyciąga najzdolniejszych maturzystów
