Prof. UAM Iwetta Andruszkiewicz jest pomysłodawczynią i dyrektorką Uniwersyteckiego Centrum Badań nad Partycypacją Kobiet w Przestrzeni Publicznej. Laureatką przyznawanej przez studentki i studentów nagrody Wielkiej Gali WNPiD 2022 w kategorii „Pasjonat”. Prywatnie interesuje się driftingiem, a pasję do jazdy w bezpiecznych warunkach chciałaby przenieść na grunt akademicki. Z prof. Iwettą Andruszkiewicz rozmawia Michalina Łabiszak.

Naukowo wiele czasu poświęca pani kwestiom równouprawnienia kobiet i mężczyzn, roli kobiet na rynku pracy, najogólniej mówiąc – partycypacji kobiet w przestrzeni społeczno-ekonomicznej. Dlaczego zaangażowała się pani właśnie w tę tematykę?

Współcześnie obserwujemy wiele przemian w różnych przestrzeniach społecznych. Czynniki te wpływają także na losy edukacyjne kobiet. Kobiety, które pracują naukowo, najczęściej muszą umiejętnie połączyć wszystkie funkcje, które narzucają sobie same lub które narzuca im otoczenie. Jest to jeden z powodów, dla których w statystykach uczelnianych jest ich mniej na wyższych stanowiskach.

Nasze życie składa się z wielu aspektów i ról, którym musimy podołać. Uważam, że kobieta przedsiębiorcza w nauce zna swoje ograniczenia, ale konsekwentnie je eliminuje, ma pomysł na siebie i go realizuje. Dostrzega w otaczającej ją rzeczywistości szanse, podejmuje działania i odnosi sukces. Kobiety, absolwentki naszego uniwersytetu, to jedne z najbardziej przedsiębiorczych kobiet, nawet jeżeli rynek pracy nie stoi przed nimi otworem, nie zamykają się w bierności, o czym świadczy liczba kobiet – uczestniczek studiów podyplomowych oraz kobiet, które podejmują wyzwanie i pracują na własny rachunek.

W XXI wieku na uniwersytecie zmieniają się potrzeby i aspiracje kobiet, ich widzialność oraz udział w procesie sprawowania władzy. Kobiety coraz częściej decydują się na realizację swoich zawodowych aspiracji w dziedzinach związanych z technologią i tych, które jeszcze kilkanaście lat temu były postrzegane jako tradycyjnie męskie. To zagadnienia, które od zawsze mnie interesowały i inspirowały, dlatego zajmuję się nimi naukowo.

Interesuje się pani driftingiem: jak łączy się to z pani działalnością w dziedzinie wspierania kobiet?

Chciałabym, aby wkrótce przełożyło się to na zorganizowanie kursów jazdy w trudnych warunkach dla zainteresowanych z naszej społeczności akademickiej, ale nie tylko dla kobiet. Zwiększy to poziom bezpieczeństwa i podniesie umiejętności użytkowników naszych dróg. Kobiety są bardzo dobrymi kierowcami, uważam jednak, że takie szkolenie powinien przejść każdy kierowca.

Pani także ćwiczy jazdę w kontrolowanym poślizgu. Od jak dawna?

Technikami bezpiecznej i szybkiej jazdy zainteresowałam się kilka lat temu, w moim życiu istniała wówczas potrzeba opanowania techniki jazdy w trudnych warunkach ze względu na moje częste podróże służbowe do Warszawy i na Mazury. W ten sposób ukończyłam kursy doskonalące technikę jazdy w przeznaczonych do tego ośrodkach szkoleniowych. Nauka panowania nad pojazdem jest wspaniałym doświadczeniem, ale zawsze należy ją doskonalić w przeznaczonych do tego miejscach – na zabezpieczonym torze przy ośrodkach doskonalenia technik jazdy.

Z potrzeby doskonalenia jazdy powstało hobby. Wyobrażam sobie, że oprócz sprawnego panowania nad kierownicą drifting podnosi adrenalinę. Jazda w kontrolowanym poślizgu to spora dawka emocji, należy mieć jednak na uwadze własne umiejętności rajdowo-driftintgowe i otoczenie na torze. Poślizgi są niezwykle widowiskowe, bywają jednak niebezpieczne, zwłaszcza dla ludzi, którzy mają skłonności do podejmowania nadmiernego ryzyka.

Jest pani inicjatorką i dyrektorką Uniwersyteckiego Centrum Badań nad Partycypacją Kobiet w Przestrzeni Publicznej. Skąd pomysł na jego utworzenie?

Pomysł utworzenia Centrum powstał w wyniku konsultacji ze środowiskiem akademickim i biznesowym, organizacjami kobiecymi, stowarzyszeniami, fundacjami. Uwzględniając potrzeby płynące z interdyscyplinarności badań naukowych, powołano Ogólnouniwersyteckie Centrum Badań nad Partycypacją Kobiet w Przestrzeni Publicznej. Potrzeby związane z diagnozą sytuacji kobiet wymagają współdziałania różnych dyscyplin nauki. Naprzeciw tym oczekiwaniom wychodzić ma Centrum, które będzie miejscem realizacji badań i projektów z różnych dziedzin.

Centrum powstało w maju 2021 roku. Od inauguracji działalności Centrum mięło kilka miesięcy. W tym czasie odbyły się ważne spotkania. Ostatnim było seminarium naukowo-sportowe Babskie Granie UAM, połączenie konferencji naukowej z turniejem futsalowym kobiet.

Seminarium dotknęło ważnego tematu – problematyki dyskryminacji kobiet w sporcie. Z badań wynika, że dominująca pozycja mężczyzn w sporcie uwarunkowana jest kulturowo, a kwestia dyskryminacji kobiet w tej dziedzinie jest przedmiotem wielu analiz i opracowań. Sport może być istotnym czynnikiem w emancypacji różnych grup społecznych. Dlatego powinniśmy aktywnie działać na rzecz zwiększenia w nim udziału kobiet, a przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na płeć w sporcie warte jest wysiłku. Odpowiadając na to zjawisko i chcąc podkreślić jego wpływ na pozycję kobiet, Centrum Badań nad Partycypacją Kobiet w Przestrzeni Publicznej, SWFiS oraz WNPiD zorganizowali wydarzenie, które było połączeniem konferencji naukowej poświęconej partycypacji kobiet w sporcie oraz turnieju futsalowego Babskie Granie UAM.

Sport może być narzędziem zmiany sytuacji w zakresie równouprawnienia kobiet i mężczyzn ze względu na wartości, które z niego płyną: zasadę fair play, pracę zespołową i niedyskryminowanie. Płeć jako cecha uniwersalna jest szczególnie podatna na tworzenie stereotypów. Kobiety, poprzez sport, mogą wzmacniać poczucie pewności siebie i eliminować krzywdzące stereotypy. Popularyzacja sportu i aktywnego trybu życia sprawiła, że wydarzenie spotkało się dużym zainteresowaniem w środowisku akademickim.

Jakich jeszcze inicjatyw podjęło się Centrum w ciągu ostatnich kilku miesięcy?

26 listopada 2021 roku Centrum Badań nad Partycypacją Kobiet w Przestrzeni Publicznej UAM wspólnie z prof. Robertem Kmieciakiem, pełnomocnikiem rektora ds. równego traktowania oraz Centrum Marketingu UAM zorganizowało seminarium poświęcone zwiększaniu widoczności dorobku naukowego skierowane do osób będących członkami naszej społeczności akademickiej.

W styczniu 2022 Centrum nawiązało współpracę z organizacjami kobiecymi, stowarzyszeniami i fundacjami, uczestnicząc w wielu konferencjach i warsztatach.

Marzec był dla Centrum między innymi miesiącem inauguracji cyklu wykładów dla młodzieży szkół średnich Poznania pt. „Stereotypy i feminatywy”. Wykłady spotkały się z dużym zainteresowaniem. W marcu rozpoczęliśmy także pierwszą edycję spotkań z ekspertami i ekspertkami rynku pracy poświęconą procesom rekrutacyjnym, a przeznaczoną dla studentek i studentów UAM.

Centrum otrzymało zaproszenie do udziału w projektach unijnych. Aktualnie pracujemy nad interdyscyplinarną publikacją naukową o partycypacji kobiet w życiu publicznym. Bardzo zależy nam na tym, aby zarówno seminarium o promocji dorobku naukowego, jak i konferencja połączona z turniejem futsalowym stały się cykliczne w kalendarzu wydarzeń akademickich.

Czego możemy się spodziewać w Centrum w nadchodzącym czasie?

We wrześniu planujemy zorganizować wspólnie z wolontariuszkami Forum Kobiet. To autorski projekt studentek UAM skierowany do wszystkich kobiet. Jest połączeniem wielu pokoleń kobiet i przestrzenią do wymiany doświadczeń i inspiracji. Celem Forum jest wspieranie wielopoziomowej przemiany osobistej. O szczegółach więcej będziemy mogli powiedzieć już wkrótce.

Zobacz też: Prof. Iwetta Andruszkiewicz. Centrum poświęcone kobietom