Sposób przygotowania zmienionego wykazu czasopism naukowych i określone elementy jego treści stanowią rażące naruszenie prawa, a sposób i zakres zmian wykazu czasopism naukowych odbiera zaufanie do stabilności i rzetelności procesu ewaluacji. To tylko niektóre ze stwierdzeń zawartych w Uchwale Rady Naukowej Dyscypliny Nauki Prawne WPiA UAM, którą otrzymała redakcja Życia Uniwersyteckiego.
W uchwale czytamy:
Na podstawie § 43 ust. 6 Statutu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Rada Naukowa Dyscypliny Nauki Prawne Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu wyraża następującą opinię w sprawie sposobu wprowadzenia zmian w wykazie czasopism i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych i jej skutków dla stabilności porządku prawnego oraz zaufania do prawa:
Zmiany w wykazie czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych ogłoszone w komunikatach Ministra Edukacji i Nauki z dnia 9 lutego 2021 r. i 18 lutego 2021 r. wywołały dziesiątki oświadczeń licznych gremiów akademickich w Polsce, wyrażających zaniepokojenie, zdumienie, sprzeciw, a niekiedy postulaty przywrócenia wykazu w kształcie sprzed 9 lutego 2021 r. i procedowania jego ewentualnych zmian zgodnie z prawem.
Znaną nam reakcją Ministra Edukacji i Nauki na szeroką falę krytyki jest odpowiedź na interpelację nr 20141 z dnia 11 marca 2021 r. Rada Naukowa Dyscypliny Nauki Prawne Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu uznaje zawarte w niej wyjaśnienia za nieakceptowalne w powiązaniu z faktami podanymi w komunikacie Komisji Ewaluacji Nauki z dnia 22 lutego 2021 r. Jednocześnie Rada Naukowa Dyscypliny uznaje za konieczne wskazanie nieprawidłowości powstałych w wyniku wydania komunikatów Ministra Edukacji i Nauki.
1. Sposób przygotowania zmienionego wykazu czasopism naukowych i określone elementy jego treści stanowią rażące naruszenie prawa poprzez:
- naruszenie ustawowej kompetencji Komisji Ewaluacji Nauki do przygotowania projektu wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych (art. 274 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce);
- dokonanie zmian punktacji dużej liczby czasopism w sposób, który stanowi naruszenie przyjętej w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 7 listopada 2018 r. w sprawie sporządzania wykazów wydawnictw monografii naukowych oraz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji
międzynarodowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 2152 ze zm. – dalej: rozporządzenie) zasady udziału ekspertów z dyscypliny naukowej w toku przygotowywania projektu wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych (§ 7 ust. 2 rozporządzenia). Trybu tego nie można zgodnie z prawem zastąpić „rozważeniem postulatów zgłaszanych od 2019 r.” ani konsultacjami z „około 70 naukowcami”;
- brak odniesienia do propozycji ekspertów właściwych dyscyplin naukowych stosownie do § 14b rozporządzenia, do czego Minister jest zobowiązany w przypadku ogłaszania nowego wykazu na podstawie § 14a rozporządzenia;
- włączenie do wykazu niektórych czasopism, mimo że nie spełniają one żadnej z koniecznych ku temu przesłanek określonych w § 6 rozporządzenia;
- przyznanie w zmienionym wykazie 100 pkt. wybranym czasopismom, mimo że w ramach prawidłowej oceny eksperckiej mogłyby one otrzymać maksymalnie 70 pkt., czyli z naruszeniem § 13 ust. 2 rozporządzenia.
2. Sposób i zakres zmian wykazu czasopism naukowych odbiera zaufanie do stabilności i rzetelności procesu ewaluacji.
- w dniu 31 lipca 2020 r. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego zmienił swoje rozporządzenie z dnia 7 listopada 2018 r. (Dz. U. z 2018 r., poz. 2152 ze zm.) w ten sposób, że dopuścił możliwość wykorzystania w procesie ewaluacji wykazu czasopism naukowych ogłoszonego po roku 2019. W uzasadnieniu tej nowelizacji Minister wskazał, że „ze względu na zmiany zachodzące w międzynarodowych bazach czasopism naukowych w zakresie czasopism ujętych w tych bazach, wykaz czasopism jest corocznie modyfikowany i uzupełniany o nowe czasopisma”. Zakres zmian dokonanych w lutym 2021 r. wychodzi jednak istotnie poza tego rodzaju aktualizację. Wykładnia oparta na treści i uzasadnieniu obowiązującego rozporządzenia wymaga powściągliwości w zakresie włączania do wykazu czasopism ujętych tylko w ERIH+ i uznaniowego podwyższania punktacji, gdy następuje to bez udziału ekspertów z poszczególnych dyscyplin powołanych stosownie do § 7 ust. 2 rozporządzenia;
- wynik ewaluacji dorobku naukowego uczelni w konkretnej dyscyplinie będzie pochodną porównania jej wyniku punktowego z jednostką referencyjną ustalaną na podstawie osiągnięć wszystkich jednostek ocenianych w tej dyscyplinie naukowej (§ 26 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej – Dz. U. z 2019 r., poz. 392 ze zm.). Wyznaczenie jednostki referencyjnej przy uwzględnieniu dorobku ocenianego w oparciu o wykaz czasopism sporządzony z naruszeniem prawa wpłynie zatem znacząco na konkurencję pomiędzy uczestnikami ewaluacji w danej dyscyplinie.
3. Przebieg postępowania ewaluacyjnego będzie podstawą do wydawania decyzji o przyznaniu kategorii naukowej. Uzyskana kategoria naukowa będzie decydowała o uprawnieniach do nadawania stopni naukowych. Wskazane w punkcie 1 i 2 niniejszej uchwały nieprawidłowości stanowią istotne zagrożenie dla poprawności i stabilności tych postępowań.
4. Rada Naukowa Dyscypliny Nauki Prawne Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu dostrzega niedoskonałości obecnego modelu oceny publikacji naukowych w dyscyplinach humanistycznych i społecznych. Zmiany mogą być jednak dokonywane tylko zgodnie z prawem i w szerokim dialogu ze środowiskiem akademickim. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jako wydawca uznanych czasopism naukowych – w tym obchodzącego w tym roku 100-lecie swojego powstania „Ruchu Prawniczego, Ekonomicznego i Socjologicznego” – deklaruje gotowość aktywnego udziału w procesie opracowania zmian w wykazie czasopism naukowych. Aby mogło to zostać przeprowadzone w sposób rzetelny i uczciwy, przyłączamy się do postulatu, by ostatni wykaz czasopism naukowych z dnia 18 lutego 2021 r. został zastąpiony nowym wykazem, opracowanym z poszanowaniem zasad i przepisów prawa wskazanych w punkcie 1 i 2 niniejszej uchwały.
Dziekan
Wydziału Prawa i Administracji
Prof. dr hab. Tomasz Nieborak
Czytaj też: Rada Dyscypliny Filozofii UAM o zmianie w wykazie wydawnictw
