Ambasada RP w Ankarze zorganizowała spotkanie poświęcone polskim badaniom archeologicznym w Turcji, w szczególności naszym badaniom w Çatalhöyük. Uczestniczyli w nim wysocy przedstawiciele tureckiego Ministerstwa Kultury i Turystyki, tureckich muzeów i uniwersytetów. Gospodarzem spotkania był Robert Trzeciak - charge d'affaires Ambasady RP.
Çatalhöyük jest jedną z największych neolitycznych osad w Azji południowo-zachodniej. W 2012 roku został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest badany od wielu lat przez różne zespoły badawcze. Ekspedycja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pod kierunkiem prof. Arkadiusza Marciniaka prowadzi tam prace badawcze nieprzerwanie od 2001 roku.
W latach 2001-2008 projekt był realizowany we współpracy z zespołem Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii PAN prowadzonej przez prof. Lecha Czerniaka. Badania prowadzone w latach 2001-2017 prowadzono w ramach Çatalhöyük Research Project prowadzonego przez prof. Ian Hoddera. W latach 2018-2019 były częścią projektu Muzeum w Konyi pod naukowym kierownictwem Doc. Çiler Çilingiroğlu. Obecnie nasze badania są realizowane w ramach projektu Konya Çatalhöyük Neolitik Kenti, którym kieruje prof. Ali Umut Türkcan z Anadolu Üniversitesi z Eskişehir.
Badacze poznańscy prowadzili badania wykopaliskowe w trzech wydzielonych strefach tellu wschodniego: TP (Team Poznań), TPC (Team Poznań Connection) oraz East. Były one ze sobą integralnie połączone i obejmowały badania ostatnich 300 lat funkcjonowania osady w jej schyłkowym stadium istnienia. Ten okres w dziejach osady nie był dotychczas badany, stąd też efekty prac misji poznańskiej mają nowatorski charakter o ogromnym potencjale poznawczym. Doprowadziły do rozpoznania przyczyn i mechanizmów upadku osady. Pozwoliły na poznanie zmian w charakterze bytowania jej mieszkańców w tym okresie oraz procesu ich wyemigrowania na obszary północnej i zachodniej Anatolii. W ten sposób polskie badania w Çatalhöyük mają fundamentalne znaczenie dla zrozumienia początków procesu tzw. neolityzacji, który oznacza przeniesienie zdobyczy cywilizacji neolitycznej z Anatolii do Europy, w tym także ponad 1500 lat później na teren dzisiejszej Polski. Celem obecnie prowadzonych badań jest poznanie eksploatacji obszaru znajdującego w bezpośrednim sąsiedztwie osady i obejmuje zintegrowane ze sobą badania archeologiczne, geofizyczne, geomorfologiczne oraz nieinwazyjne badania przy wykorzystania dronów.
Wszystkie prace zespołu poznańskiego w Çatalhöyük był autonomiczne z merytorycznego punktu widzenia i finansowane wyłącznie przez środki zdobytych przez zespół. Projekt w kolejnych latach był finansowany z wielu źródeł. Otrzymał dwa duże granty Narodowego Centrum Nauki, był finansowany ze środków Programu Edukacja i Kultura Komisji Europejskiej, a we wczesnym okresie jego trwania także przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Realizacja projektu nie byłaby możliwa dzięki współpracy z kilkudziesięcioma badaczami tureckimi. Otrzymane wyniki i jego ogromne znaczenie wiele zawdzięczają ich życzliwości i wsparciu. Zespół polski włączał się i włącza w zabiegi służące konserwacji odkrytych pozostałości osady oraz ich udostępniania lokalnej społeczności i turystom. Wyrażamy nadzieję, że w porozumieniu w obecnym kierownictwem projektu i przy zgodzie Ministerstwa Kultury i Turystyki Republiki Tureckiej, będzie możliwe postawienie pawilonu ekspozycyjnego nad strefą TPC. Dzięki połączeniu go z istniejącym pawilonem South Shelter, możliwa będzie nie tylko ekspozycja pozostałości odkrytej tam architektury mieszkalnej ale połączenie stratygrafii wertykalnej z South Shelter ze stratygrafią horyzontalną z TPC, co byłoby unikatowym osiągnięciem ekspozycyjnym.
Wyniki projektu były publikowane w wielu rozdziałach i artykułach naukowych w prestiżowych czasopismach o międzynarodowej cyrkulacji. Były prezentowane na szeregu międzynarodowych konferencjach w Turcji i Polsce, a także w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Izraelu, Chinach i wielu krajach europejskich. Prof. Arkadiusz Marciniak był zapraszany do wygłaszania wykładów poświęconych projektowi na wielu wiodących uniwersytetach na świecie, takich jak Stanford University, Duke University, University of Notre Dame, University of California at Los Angeles & Berkeley, Tulane University, University of Buffalo, University of Toronto, University of Winnipeg, University of Oxford, Hebrew University I University of Thessaloniki. Wymiernym efektem projektu jest także pięć rozpraw doktorskich, kilkanaście prac magisterskich oraz kilka prac licencjackich. Projekt w Çatalhöyük walnie przyczynił się do stworzenia program magisterskiego ‘Archeologia Orientalna i Antyczna’ na Wydziale Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
