Prof. Marek Sikorski zapytany o to, gdzie widzi siebie za kilka lat, w jakim punkcie swojej kariery uniwersyteckiej odpowiada: Jestem indywidualistą, ale pracuję zespołowo. Dbam o tradycje, ale z zaciekawieniem i odwagą spoglądam w przyszłość.
Profesor z powodzeniem współpracuje z najlepszymi ośrodkami na świecie, zabiegając równocześnie o międzynarodowy charakter swojej grupy badawczej. Na początku tego roku w ramach konkursu CEUS-UNISONO NCN otrzymał grant pt. „Modelowanie flawin dla fotokatalizy organicznej”. Jest to projekt międzynarodowy, realizowany we współpracy z prof. Radkiem Cibulką z University of Chemistry and Technology w Pradze. Projekt łączy doświadczenia grupy chemików organików z Pragi, ekspertów od fotokatalizy, z doświadczeniem poznańskich naukowców - ekspertów w dziedzinie spektroskopii (z zakresu chemii prof. M. Sikorski, prof. UAM T. Pędziński i fizyki prof. G. Burdziński). Rola polskich uczestników projektu polega na określeniu właściwości spektralnych flawin oraz opisaniu mechanizmów zachodzących reakcji fotochemicznych. Jak mówi, atutem UAM jest doświadczenie i aparatura tu dostępna.
Celem projektu jest sformułowanie ogólnych zasad oraz opracowanie wytycznych dotyczących rozwoju stabilnych fotokatalizatorów flawinowych oraz przetestowanie ich w skali półprzemysłowej.
- Realizując projekt chcemy modelować strukturę flawin; otrzymując pochodne absorbujące światło czerwone, chcemy modyfikować ich właściwości redoks, rozpuszczalność oraz stabilność foto- i chemiczną. Naszym celem jest uzyskanie taniej i prostej w zastosowaniu metody fotokatalizy homogenicznej z wykorzystaniem związków o strukturze flawinowej – mówi prof. Sikorski.
Flawiny stanowią dużą grupę związków zaangażowanych w procesy biologiczne, takie jak fotosynteza czy fototropizm. Występują w produktach żywnościowych i są obecne w każdej niemal komórce organizmów żywych. Jednym z najbardziej znanych przedstawicieli tej grupy związków jest ryboflawina, znana powszechnie jako witamina B2. Jest ona istotnym składnikiem żywych organizmów, prekursorem wszystkich biologicznie ważnych flawin. Flawiny mają unikalne właściwości absorpcyjne i emisyjne, cechą charakterystyczną jest ich żółte zabarwienie. Ich nazwa pochodzi od łacińskiego słowa flavus, „żółty”. Charakterystyczna fluorescencja z maksimum emisji przy około 500 nm ułatwia ich identyfikację. Ryboflawina i jej pochodne znalazły wiele zastosowań opartych na reakcjach fotochemicznych zachodzących z ich udziałem.
Warto wspomnieć, że prekursorami badań nad flawinami w Poznaniu była para naukowców: prof. Jacek Kozioł i prof. Anna Koziołowa. Jak wspomina prof. Marek Sikorski, to właśnie oni zainteresowali go tą tematyką badawczą. Małżeństwo związane było zawodowo z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu, gdzie prowadzili zaawansowane badania nad flawinami. Tradycja takiej współpracy małżeńskiej jest kontynuowana przez prof. Ewę Sikorską, także pracującą na Uniwersytecie Ekonomicznym.
Poznań był i jest centrum badań nad spektroskopią i fotochemią flawin. Wymiana naukowa i wizyty obejmują naukowców i studentów z wielu krajów na świecie, m.in. z Anglii, Belgii, Hiszpanii, Portugalii, Włoch, Stanów Zjednoczonych, Kanady, czy Indii, Pakistanu, oraz Iranu. Dużym wzmocnieniem będzie przyjazd na okres półroczny prof. Shauna Murphree ze Stanów Zjednoczonych. Prof. Shaun Murphree, jako stypendysta Fundacji Fulbrighta, miał do zespołu dołączyć już w tym roku w styczniu, jednak ze względu na pandemię jego przyjazd został przełożony na styczeń 2022.
Prof. Sikorski jest kierownikiem Zakładu Spektroskopii i Magnetyzmu na Wydziale Chemii. Zakres jego zainteresowań naukowych jest bardzo szeroki, co, jak sam mówi, poczytuje sobie za zaletę. Badania realizowane w zakładzie mają charakter badań podstawowych, dotyczących spektroskopii związków organicznych oraz badań aplikacyjnych, dotyczących produktów spożywczych, farmaceutyków, materiałów stomatologicznych czy mas celulozowych. Częścią wspólną wielu prowadzonych badań jest oddziaływanie światła z materią. Badania prowadzone od lat zaowocowały licznymi publikacjami, grantami, budową dobrze wyposażonego aparaturowo zakładu. Prof. Sikorski realizuje obecnie również inny grant finansowany przez NCN pt. „Flawiny jako narzędzie do monitorowania i kontroli środowiska redoks w komórce”, który łączy grupy biologów pod kierownictwem prof. UAM Lucyny Mrówczyńskiej, chemików i fizyków z UAM i biochemików z IChB PAN z dr. Jackiem Kolanowskim na czele. Wspólnym mianownikiem obu obecnie realizowanych projektów są flawiny. Jak mawia prof. Sikorski, współpraca i pozyskiwanie utalentowanych współpracowników to klucz do sukcesu.
Zobacz też:
Fot.
