Prof. Bronisław Marciniak nagrodzony medalem Palmae Universitatis Studiorum Posnaniensis. Oto treść przemówienia dostojnego laureata.

Magnificencjo Pani Rektor, Wysoki Senacie, Szanowni Państwo, 

Przede wszystkim chciałbym podziękować Pani Rektor i Senatowi za przyznanie mi tak prestiżowego odznaczenia upamiętniającego moją ponad pięćdziesięcioletnią pracę na naszym Uniwersytecie. Rozpocząłem ją zaraz po studiach chemicznych w 1973 roku i tu dane mi było przejść przez wszystkie szczeble kariery akademickiej od asystenta do profesora i służyć Uczelni ponad 20 lat jako administrator akademicki, w tym osiem lat jako rektor.  

Na wstępie chciałbym podziękować moim nauczycielom akademickim, na czele z fotochemikiem śp. profesorem Stefanem Paszycem, moim nauczycielom w rektorstwie śp. profesorom Stefanowi Jurdze i Stanisławowi Lorencowi, a także najbliższym współpracownikom prorektorom w dwóch moich kadencjach. Patrząc z perspektywy czasu tworzyliśmy zgrany i ufający sobie zespół, oddany całkowicie pracy dla naszej Uczelni. Imponujący program inwestycji budowlanych i aparaturowych oraz reforma finansów uczelni stanowiły podstawę rozwoju UAM, co odzwierciedlało m.in. wielokrotne uzyskanie  trzeciego miejsca w rankingu Perspektyw w skali wszystkich szkół akademickich kraju. Dziękuję panom prorektorom, władzom kanclerskim i  całej uniwersyteckiej administracji za te lata owocnej współpracy.  

Dziękuję profesorom Bogdanowi Marcińcowi i Andrzejowi Lesickiemu za  przekonanie mnie do objęcia stanowiska dyrektora Centrum Zaawansowanych Technologii UAM w 2017 roku. Siedem lat dyrektorowania w CZT było dla mnie niezapomnianym doświadczeniem w tworzeniu nowej interdyscyplinarnej jednostki badawczo-rozwojowej z imponującą infrastrukturą, a ograniczonymi środkami finansowymi na kadrę badawczą i badania. Systematyczna współpraca  z wydziałami chemii, biologii i fizyki UAM, a także z innymi jednostkami badawczymi Poznania, wraz ze stworzeniem możliwie najlepszych warunków do realizacji projektów badawczych krajowych i zagranicznych było podstawą mojej działalności jako dyrektora Centrum. Myślę, że po siedmiu latach CZT jest już jednostką osadzoną w strukturze UAM o dużym potencjale badawczym i aplikacyjnym.  

Osobne podziękowania kieruję do moich przyjaciół i współpracowników w badaniach fotochemicznych i radiacyjnych profesora Krzysztofa Bobrowskiego z Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej w Warszawie oraz śp. dr. Gordona Huga z Radiation Laboratory, University of Notre Dame, USA. Nasza wieloletnia (od 1990 roku) współpraca zaowocowała wieloma stażami naukowymi dla moich młodszych kolegów z Zakładu Fizyki Chemicznej, Wydziału Chemii, a także licznymi wspólnymi publikacjami naukowymi. Chciałbym nadmienić, że w latach 90-tych byłem stypendystą Fulbrighta u dr. Huga w USA, a po kilkunastu latach dr Hug przebywał jako stypendysta Fulbrighta w moim laboratorium w Poznaniu. Przyjazd tak wybitnego naukowca był dowodem, że stanowiliśmy już w tym czasie uznane i dobrze wyposażone centrum badawcze fotochemii.  

Dziękuję moim uczniom dawnym studentom i doktorantom oraz najbliższym współpracownikom badawczym, z którymi miałem możliwość współpracy przez wiele lat. Dziękuję za zaangażowanie, pomysły, dyskusje, a przede wszystkim za wyrozumiałość w stosunku do mojej osoby. Myślę, że razem stworzyliśmy zespół liczący się naukowo w fotochemii nie tylko na skalę krajową. Dziękuję Wam także za zorganizowanie we wrześniu tego roku, w ramach konferencji międzynarodowej Molecules and Light, sesji naukowej dedykowanej mojej osobie, co stanowiło dla mnie olbrzymią niespodziankę i przyznam, że także zadowolenie.  

Na zakończenie chciałbym skierować moje podziękowania do osoby bez której cała przedstawiona dzisiaj moja działalność naukowa i organizacyjna na UAM oraz w środowisku krajowym nie byłaby możliwa. Chciałbym podziękować mojej śp. Małżonce Oleńce za ponad pięćdziesięcioletnią opiekę nade mną i całą naszą rodziną. Jej zaangażowanie w rodzinę dało mi możliwość skoncentrowania się na pracy na rzecz Uniwersytetu. Muszę jednak przyznać, a jest to rada dla młodszego pokolenia, że na skali praca – rodzina, to rodzina powinna być pierwsza.  

Szanowna Pani Rektor, Szanowni Państwo, 

Jak wynika z przestawionych podziękowań przyznanie mi Palm Uniwersyteckich to wynik działalności nie tylko mojej osoby, ale całego zespołu moich współpracowników w nauce i organizacji nauki. Tak też traktuję to wyróżnienie. 

Szanowna Pani Rektor, Szanowni Państwo, 

Kończąc wystąpienie chciałbym podzielić się kilkoma uwagami dotyczącymi dzisiejszego Uniwersytetu widzianego z perspektywy byłego rektora i profesora naszej uczelni - prawie już seniora. 

Przede wszystkim znacznie zmieniło się otoczenie dzisiejszego Uniwersytetu i jego sytuacja zewnętrzna. Doświadczyliśmy pandemii, toczy się wojna za naszą wschodnią granicą i wynikająca z niej obecność tysięcy obywateli Ukrainy w naszym kraju, w tym także uczniów i studentów; istnieje konieczność podniesienia wydatków na zbrojenia wraz ze spodziewanym ograniczeniem finansowym dla szkolnictwa wyższego. Obserwujemy także „brutalizację” stosunków międzyludzkich, w tym niekiedy na naszej uczelni, co łączy się z ciągłym bezwzględnym dążeniem do osiągnięcia sukcesu za wszelką cenę. Uniwersytet powoli traci cechy dawnej „świątyni mądrości”, a staje się przedsiębiorstwem produkcyjnym.  

Jak temu zaradzić? Czy trzeba zaradzać?  

Nie mam recepty, wiem jedynie, że nie wolno nam dopuścić do zmniejszenia jakości badań i dydaktyki oraz do zahamowania rozwoju Uniwersytetu. Myślę, że możemy liczyć na rezultaty programu IDUB - Uniwersytet Badawczy, a przede wszystkim na znaczne otwarcie badań na współpracę międzynarodową i w konsekwencji zwiększenie międzynarodowych grantów badawczych naszych pracowników. Podjęcie na UAM tematyki badawczej związanej z obronnością może być także dobrym dodatkowym rozwiązaniem. Nie jestem także przekonany do tak bardzo rozbudowanej struktury organizacyjnej Uniwersytetu. Może uproszczenie tej struktury i decentralizacja zarzadzania finansami, której  zawsze byłem zwolennikiem, mogą być tu przydatne.  

Ostatecznie jestem optymistą. Wierzę, że nowe, młode pokolenie administratorów akademickich na UAM pod kierunkiem Pani Rektor podoła nowym zadaniom w obecnych, a jednocześnie trudnych warunkach zewnętrznych.  

Poznań, dnia 1 października 2025  Bronisław Marciniak