W piątek, 9 kwietnia, rozpoczęły się konsultacje projektu Strategii UAM na lata 2020-2030. Przedstawiliśmy społeczności naszej Alma Mater projekt dokumentu, który w dużym stopniu zdefiniuje kierunek, w jakim będzie rozwijać się Uczelnia w perspektywie najbliższych 10 lat. Przedstawiliśmy z nadzieją na zainteresowanie i odzew wielu członków wspólnoty akademickiej, którym nie jest obojętna przyszłość Uniwersytetu i jego miejsce na mapie światowej nauki i szkolnictwa wyższego. Słowa te piszę w dość szczególnym momencie, bo tuż po uruchomieniu konsultacji. Jest za wcześnie, bym cokolwiek mógł wiedzieć o szczegółach, choć mam już informacje, że projekt Strategii wzbudza bardzo duże zainteresowanie. Kiedy zaś ten tekst dotrze do odbiorcy wraz z nowym wydaniem Życia Uniwersyteckiego, proces konsultacji będzie już zamknięty, a ja, wraz z całym zespołem odpowiedzialnym za przygotowanie dokumentu, będę pracować nad potencjalnymi zmianami, zaproponowanymi przez członków naszej społeczności.
Choć planowanie strategiczne i dokumenty niosące w tytule słowo „strategia” znane są od dawna, to na uczelnie i do instytutów badawczych trafiły stosunkowo niedawno. Przyjęta w 2009 roku „Strategia Rozwoju Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza na lata 2009-2019” była wszak pierwszym dokumentem strategicznym w naszej Uczelni. Można się zastanawiać, czy są one szkołom wyższym potrzebne, czy ich tworzenie coś daje, lub wreszcie, czy zawarte w nich cele i zadania są w ogóle realizowane? Czy jedynym sensem ich istnienia nie jest czasem konieczność udzielenia pozytywnej odpowiedzi na pytania zespołów oceniających Polskiej Komisji Akredytacyjnej?
Żaden wiatr nie jest pomyślny temu, kto nie wie, do którego portu płynie.
Machiavelli
Odpowiedzi na te i wiele innych pytań definiują nasz stosunek do planowania strategicznego i do samej STRATEGII jako dokumentu wyznaczającego kierunki działania instytucji/organizacji. Nie miejsce tu i nie chwila, by oceniać, dlaczego nowy dokument strategiczny naszego Uniwersytetu nie powstał wtedy, gdy powinien, a więc u końca obowiązywania poprzedniej Strategii. Zwrócę tylko uwagę na to, że prace nad nową strategią rozpoczęły się wraz z początkiem kadencji nowych władz rektorskich. U ich podstaw legło przekonanie, że dokumenty strategiczne są absolutnie niezbędne do prawidłowego funkcjonowania Uczelni – organizacji obdarzonej pamięcią strukturalną i instytucjonalną, silnie zakorzenionej w swej ponad stuletniej historii i intensywnie budującej w teraźniejszości fundamenty przyszłego rozwoju. Towarzyszyło temu przeświadczenie, że żaden dokument strategiczny nie może powstawać w oderwaniu od dokumentów, które w przeszłości nakreślały strategiczną wizję funkcjonowania Uniwersytetu, a więc przede wszystkim przywołanej już „Strategii Rozwoju UAM na lata 2009-2019” wraz z późniejszą aktualizacją tego dokumentu, jak również „Strategii Rozwoju UAM na lata 2020-2030”, przyjętej przez Senat UAM 28 września 2020 r. Ten ostatni dokument nakreślał jednak jedynie ramy strategicznego działania Uczelni, które należało wypełnić treścią, opracowaną i przygotowaną zgodnie z powszechnie stosowanymi metodologiami działania.
Przystępując do pracy byliśmy przekonani, że dokument tak ważny dla życia społeczności akademickiej UAM musi zostać przygotowany przy udziale przedstawicieli wszystkich grup pracowników, studentów i doktorantów, zgodnie z modelem, który najczęściej określa się mianem modelu partycypacyjnego. Kluczowym okazało się opracowanie koncepcji, zgodnie z którą utworzono prawie 60-osobowy Zespół ds. Strategii Rozwoju UAM, który JM Rektor powołała 9 października 2020 r. Powołany został również 9-osobowy Zespół Redagujący Strategię. Tak na początku drogi, jak i teraz, jesteśmy pełni nadziei, że perspektywa „bottom up” oraz szerokie konsultacje opracowywanego dokumentu sprawią, że nasza wspólnota akademicka przyjmie ten dokument jako własny i wszyscy razem podejmiemy pracę nad realizacją zadań Strategii, by za 10 lat powiedzieć sobie „Dokonaliśmy tego!”.
Poszczególne cele strategiczne, zarysowane w ramowej „Strategii Rozwoju UAM” z 28 września 2020 r. zostały rozpisane na cele operacyjne, cele cząstkowe i odpowiadające im odpowiednie działania przez cztery komisje Zespołu ds. Strategii Rozwoju UAM. Podział zadań nastąpił na spotkaniu w dniu 13 października 2020 r., a podsumowanie prac komisji i przyjęcie wstępnej struktury celów strategicznych nastąpiło na posiedzeniu plenarnym Zespołu w dniu 14 lutego 2021. Następnie prace nad dokumentem przejął Zespół Redagujący Strategię, który dokonał jego ujednolicenia, określił hierarchię celów poszczególnych szczebli i zaproponował końcową strukturę dokumentu. Wyniki swoich prac zespół redagujący zaprezentował na posiedzeniu plenarnym Zespołu ds. Strategii Rozwoju UAM w dniu 29 marca br., w którym uczestniczyli również członkowie Rady Uczelni, dziekani i inni zaproszeni goście.
Bez względu na to jak świetna jest strategia, zawsze powinieneś patrzeć na rezultaty.
Winston Churchill
Wspomniane powyżej działania doprowadziły do powstania projektu Strategii, który poddajemy konsultacjom. Na tym się jednak praca nad dokumentem nie kończy. Równolegle z konsultacjami projektu rozbudowujemy go o te elementy, które sprawią, że dokument przyjmowany przez Senat będzie można naprawdę określić Strategią UAM. Z jednej strony, strategia danej instytucji tylko wtedy jest wykonalna, gdy jest w jakiś sposób mierzalna, gdy określone są sposoby weryfikacji osiąganych celów, wykonanych zadań. Nad tym w tej chwili pracuje zespół redagujący, wprowadzając do Kart Strategicznych stosowne wskaźniki, określając osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań, terminy, w których te działania mają być wykonane, czy wreszcie wskazując konkretne źródła finansowania realizowanych celów. W tym kontekście warto też nadmienić, że z dniem 1 stycznia 2021 r. rozpoczął działalność Zespół Monitorujący Wdrażanie Strategii.
Z drugiej strony pracujemy również nad najważniejszymi dla każdego dokumentu tego typu stwierdzeniami, swoistą „strategią w pigułce”, czyli określeniem Misji, Wizji i Wartości Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jako hasło wiodące Misji naszego Uniwersytetu proponujemy „Zmieniając teraźniejszość, kształtujemy przyszłość”, ale również chcielibyśmy odwołać się bardzo wyraźnie do wielkopolskich korzeni Uczelni, do tego charakterystycznego zestawu cech, który naszym poprzednikom pozwolił wygrać „najdłuższą wojnę nowoczesnej Europy” i natychmiast przystąpić do budowy Wszechnicy Piastowskiej. To w końcu tutaj każda robota musi być porzundnie wykonana bez oglądania się na okoliczności. Co jednak ważniejsze, to właśnie tutaj samoorganizacja, wzajemna pomoc i troska o wspólne dobro, a tym jest dla nas nasza Alma Mater, znajdują swój najpełniejszy wyraz.
Na koniec jeszcze jedna uwaga. Dokument Strategia UAM na lata 2020-2030 określi naszą wspólną wizję rozwoju Uczelni w perspektywie 10 lat. Nie jest jednak dokumentem nienaruszalnym. Traktujemy go jako dokument, który pozwala nam odnosić się do zmieniającej się rzeczywistości, zwłaszcza niestabilnego otoczenia prawnego, i zachować kierunek zmian, który dla Uniwersytetu będzie najlepszy. Będziemy mieli zatem w pamięci mądrą myśl Konfucjusza: „Kiedy staje się oczywiste, że cele nie mogą zostać osiągnięte, nie dostosowuj celów, dostosuj działania” i, po poznańsku, będziemy robić swoje.
Czytaj też: Prof. Przemysław Wojtaszek. Droga ku doskonałości
