Dr Aleksandra Bocheńska: - Odpowiedź na pytanie o rolę kobiet na uniwersytecie w perspektywie najbliższych 10 lat jest niełatwa. Na początek fakty dotyczące zatrudnienia na UAM. W sumie nasza uczelnia zatrudnia ponad 5 tys. pracowników. W grupie nauczycieli akademickich to 3 tys., w tym 1 430 stanowią kobiety. Wydaje się więc, że wieloletni trend braku równowagi płci w zawodzie nauczyciela akademickiego się zmienia.
Niezmiennie natomiast w grupie nienauczycieli utrzymuje się wyższe zatrudnienie kobiet niż mężczyzn, jednak zatrudnienie mężczyzn podlega ciągłym zmianom, tu bowiem obserwujemy ciągłą dynamikę uwarunkowaną również ekonomicznie. Obok niemal 1, 5 tys. kobiet zatrudnionych w administracji i obsłudze naszego uniwersytetu pracuje ok. 800 mężczyzn. Analizując dane statystyczne o zatrudnieniu na UAM nie może umknąć uwadze fakt, że w grupie osób pełniących funkcje kierownicze (rozumiane jako kierownictwo jednostki organizacyjnej, również w jej strukturze wewnętrznej) wśród nauczycieli akademickich mężczyzn jest niemal 400, a kobiet ok. 250. Niezmiennie utrzymuje się natomiast przewodnia rola kobiet w kierowniczej grupie nienauczycieli (125 kobiet oraz 57 mężczyzn).
Tyle twardych danych. Wydaje się jednak, że odpowiedzi na pytanie o znaczenie kobiet i ich roli na naszym uniwersytecie należy poszukiwać w nieco szerszym kontekście, zwłaszcza wobec założeń Strategii UAM. Przyjęta przez Senat UAM Strategia na lata 2020-2030 wyznacza podstawowe kierunki uniwersytetu poprzez wskazanie celów strategicznych oraz działań podejmowanych w ramach tych celów. Cele strategiczne odzwierciedlają wizję uniwersytetu jako instytucji zapewniającej warunki do realizacji potrzeb zawodowych i społecznych wszystkich grup pracowników w atmosferze życzliwości, lojalności, poczucia stabilności i identyfikacji, promującej równe traktowanie i przeciwdziałanie dyskryminacji.
Czytaj też: Prof. Iwetta Andruszkiewicz. Centrum poświęcone kobietom
Nasza uczelnia stawia sobie za cel strategiczny i zobowiązuje się do przeciwdziałania różnym formom dyskryminacji, wykluczenia i przemocy, promowania zasad równego traktowania. Środkami do realizacji tego celu ma być: prowadzenie badań ankietowych dotyczących kwestii równego traktowania i przeciwdziałania dyskryminacji, rozszerzenie uczelnianej polityki antydyskryminacyjnej i antymobbingowej, wdrożenie i promowanie idei mediacji jako skutecznego narzędzia rozwiązywania konfliktów. Przy czym wskazane działania realizowane są przez różne podmioty w różnych obszarach. Obecnie toczą się bardzo intensywne prace nad optymalizacją uczelnianej polityki przeciwdziałania nierównemu traktowaniu. Stale pracuje komisja ds. przeciwdziałania dyskryminacji oraz pełnomocnik ds. równego traktowania.
W działania równościowe na UAM wpisuje się doskonale aktywność Zespołu ds. Europejskiej Karty Naukowca, który opracował i wdraża politykę rekrutacji pracowników naukowych, opierającą się na zasadzie niedyskryminacji bardzo podkreślanej w Europejskiej Karcie Naukowca.
Dynamicznie rozwija się aktywność w ramach przedsięwzięcia „Gdy nauka jest kobietą”. Zespół bada i popularyzuje wiedzę na temat współczesnych i przeszłych dokonań kobiet na uczelni, ale też stale podejmuje działania na rzecz polityki równego traktowania. Diagnoza problematyki i poszukiwanie właściwych rozwiązań dotyczących równego traktowania była przedmiotem pierwszego ogólnouniwersyteckiego Laboratorium Kobiet w ramach projektu „Gdy nauka jest kobietą” w listopadzie 2018 roku.
Należy podkreślić, że pracodawca ma również ustawowy obowiązek przeciwdziałania dyskryminacji w miejscu pracy. Wydaje się więc, że stałe doskonalenie rozwiązań prawnych i procedur w zakresie przeciwdziałania nierównemu traktowaniu jest konieczne.
Można podsumować, że nie tylko na poziomie semantyki, ale poprzez konkretne działania, rola kobiet nabiera znaczenia. Stajemy się rzeczywistymi partnerkami w całokształcie pracy naukowo-badawczej i organizacyjnej. Oby ten trend się utrzymał.
Dr Aleksandra Bocheńska
Adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji
Kierownik Biura Organizacyjno-Prawnego
