Prof. Andrzej Legocki został doktorem honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. - Przyjmujemy dziś do naszej akademickiej społeczności wybitnego biochemika o uznanej renomie, laureata wielu nagród i odznaczeń, wybitnego reformatora i organizatora polskiej nauki - powiedział podczas uroczystości prorektor prof. Tadeusz Wallas.
Senat UAM nadał tytuł doktora honoris causa profesorowi Andrzejowi Legockiemu 19 grudnia 2022 roku. Uroczystość wręczenia dyplomu doktora honoris causa odbyła się kilka miesięcy później - 30 maja 2023 roku.
- Syn ziemi wielkopolskiej, absolwent poznańskiego „Marcinka”, a następnie Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, poświęcił całe swoje życie nauce – nie tylko jako uczony, ale także mądry, roztropny jej organizator, twórca nowoczesnego kształtu Polskiej Akademii Nauk, a także poznańskiego Instytutu Chemii Bioorganicznej. Wyprzedzające swój czas koncepcje profesora Legockiego czynią z niego wizjonera, zaś jego konsekwencja i wielkopolska wytrwałość – odnoszącego sukcesy pragmatyka. Trudno dziś wyobrazić sobie kształt współczesnej polskiej nauki bez udziału pana profesora - tak prorektor prof. Tadeusz Wallas przedstawił osobę prof. Legockiego. Pan prorektor wystąpił w imieniu rektor prof. Bogumiły Kaniewskiej, która ze względu na niedyspozycję zdrowotną nie mogła przewodniczyć uroczystości.
Andrzej Legocki zajmuje się biochemią i biologią molekularną roślin. Biochemik przeprowadzał m.in. pionierskie badania nad mechanizmami biosyntezy białka u roślin wyższych. Dzisiejszy wykład, który wygłosił w Auli Lubrańskiego poświęcił rozwinięciu poglądu, iż fundamentem współczesnej filozofii przyrody jest chemia.
- Chemia jest zbiorem reguł budowy oraz właściwości cząsteczek uczestniczących w przejawach wszechogarniającego przyrodę fenomenu życia, będącego konsekwencją atomowej struktury i reaktywności węgla, centralnego pierwiastka życia - powiedział doktor honorowy. Profesor zauważył, że choć udało się opisać szlaki podstawowych przemian warunkujących życie (w tym względzie nauki empiryczne zbliżyły się niemal do granic poznania) to ciągle nie potrafimy nawet zdefiniować, a tym bardziej wyjaśnić takiego zjawiska jak ludzka świadomość, która ciągle pozostaje tajemniczą nawigacją w abstrakcyjnym, wielowymiarowym świecie myśli i wyobrażeń.
Pod koniec wystąpienia Andrzej Legocki podziękował żonie Jolancie Legockiej, profesor biologii na UAM, której zawdzięcza spokój domowy i rozważnie ułożone, pełne rodzinnego ciepła życie domowe. - Wdzięczny jestem moim współpracownikom, którzy inspirowali mnie do poszukiwania stale nowych wyzwań oraz moim przyjaciołom - podsumował prof. Legocki.
Życiorys doktora honorowego przedstawił dziekan Wydziału Chemii prof. Maciej Kubicki. Prof. Legocki ukończył studia chemiczne na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym UAM, zaraz po zdobyciu tytułu magistra rozpoczął pracę zawodową jako technolog w Poznańskich Zakładach Zielarskich „Herbapol”.
- Codziennie do 14:30 uczestniczył w badaniach nad związkami roślinnymi, takimi jak kapsaicyna, eskulina i eskulentyna, a po piętnastej przenosił się do Collegium Chemicum przy ulicy Grunwaldzkiej, aby jako wolontariusz angażować się w badania i dydaktykę w pracowni profesora Macieja Wiewiórowskiego - mówił o początkach kariery naukowej doktora honorowego prof. Kubicki.
Pod kierunkiem prof. Jerzego Pawełkiewicza Andrzej Legocki napisał rozprawę doktorską w Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu. Na poznańskiej Akademii Rolniczej uzyskał stopień doktora habilitowanego i tytuł profesora nauk przyrodniczych oraz był kierownikiem Zakładu Biosyntezy Białka. Jednocześnie był związany z Zakładem, a później Instytutem Chemii Bioorganicznej PAN. Kierował w Pracownią Inżynierii Genetycznej, a następnie Pracownią Biologii Molekularnej Roślin. W latach 1988–2003 pełnił również funkcję dyrektora tej jednostki. W latach 2003–2006 był prezesem PAN, a obecnie jest jej członkiem rzeczywistym.
Promotor nadania doktoratu honoris causa, rektor prof. Andrzej Lesicki zwrócił uwagę, że prof. Legocki miał doskonałych nauczycieli zarówno w Polsce, jak i zagranicą. W laboratorium Abrahama Marcusa w Fox Chase Cancer Research w Filadelfii współpracował m.in. z Donaldem P. Weeksem, Derekiem Bewleyem i Deshem Pal Vermą, późniejszymi wybitnymi biochemikami. Kolejne staże naukowe odbył w wielu amerykańskich jednostkach badawczych, jak również we Włoszech (Universitá di Pavia w Pawii) oraz w niemieckich Instytutach Maxa Plancka.
- O osiągnięciach organizacyjnych profesora można powiedzieć krótko, są olbrzymie. Jest twórcą Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu i jednym z inicjatorów budowy Poznańskiego Ośrodka Nauki. W latach 1988-2003, kiedy był dyrektorem Instytutu, ta instytucja naukowa zyskała wspaniałą siedzibę, a tym samym znakomite warunki do rozwoju swojej kadry naukowej. Z tamtych czasów wywodzą się dzisiejsze sukcesy Instytutu, Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego, jednostki z kategorią A+ w ramach nauk biologicznych. To w dużej mierze dzięki profesorowi Legockiemu mamy w Poznaniu Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, służące całemu poznańskiemu środowisku naukowemu - powiedział prof. Lesicki.
Doktor honorowy oprócz nauki angażuje się w działalność społeczną i jest oddanym sprawom Poznania i Wielkopolski. Uczestniczył m.in. w takich gremiach jak: Rada Muzeum Narodowego w Poznaniu, Rada Fundacji im. Raczyńskich. Obecnie przewodniczy Radzie Akademickiego i Naukowego Poznania. Zasługą profesora jest restytucja w 2001 roku Fundacji Zakłady Kórnickie. Organizacja ta działa na rzecz wspierania i rozwijania nowoczesnego rolnictwa oraz edukacji rolnej i działalności naukowo-badawczej. Propaguje też idee pracy organicznej, angażuje się w kwestie poprawy warunków życia i pracy mieszkańców związanych z terenami Zakładów, w tym także wspomaga inicjatywy społeczne i placówki Polskiej Akademii Nauk – Bibliotekę Kórnicką oraz Instytut Dendrologii.
Prywatnie prof. Legocki jest znawcą i kolekcjonerem obrazów, jak również miłośnikiem muzyki klasycznej i rozrywkowej (nie opuszcza premier w poznańskim Teatrze Muzycznym). Jedną z jego pasji są podróże – rejsy jachtowe po Morzu Śródziemnym, wspinaczki górskie (m.in. w Ałtaju), wyprawy w unikatowe miejsca, jak do Machu Picchu w Peru.
Zobacz też: Prof. Hans-Jochen Schiewer. Doktor honoris causa UAM
