I Międzynarodowa Szkoła Zimowa „Lessons from the Past, Solutions for the Future. Humanities in the Face of Global Crises”, zorganizowana przez doktorantki i doktorantów Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych, odbyła się w dniach 3-7 grudnia 2024 roku w Zespole Pałacowo-Parkowym UAM w Gułtowach.
Organizatorzy wydarzenia dążyli do stworzenia przestrzeni, w której młodzi humaniści i humanistki z różnych części Europy i świata mogliby się spotykać i wymieniać doświadczeniami. Tematem przewodnim pierwszej edycji szkoły były kryzysy i wyzwania, z jakimi mierzą się współcześnie społeczeństwa i jednostki. Wybór zagadnień wykładów i warsztatów uwzględniał pozanaukowe aspekty pracy młodych badaczy oraz rolę naukowców w życiu społecznym.
Komitet organizacyjny utworzyły osoby z trzech dyscyplin reprezentowanych w SDNH: historii (mgr Michał Gęsiarz i mgr Szymon Antosik), archeologii (mgr Diana Mroczek i mgr Aleksandra Chabiera) oraz etnologii i antropologii kulturowej (mgr Aleksandra Dzik i mgr Zuzanna Nalepa). Opiekę naukową nad wydarzeniem sprawowała prof. dr hab. Ewa Domańska z Wydziału Historii, a nad organizacyjnym wsparciem czuwała Dyrektorka SDNH prof. UAM dr hab. Anna Weronika Brzezińska wraz z mgr Anną Wojterą oraz dr Lidią Szutkowską z Biura SDNH. Zimowa szkoła spotkała się z dużym zainteresowaniem, przyciągając doktorantów, studentów i młodych badaczy z Polski, Chorwacji, Ukrainy, Indii, Meksyku i USA.
Uczestnicy wysłuchali sześciu wykładów wiodących, których tematyka wskazywała nowe kierunki badań oraz sposoby zaangażowania społecznego. Prof. dr hab. Ewa Domańska przedstawiła projekt historii antycypującej, natomiast dr Bartosz Ogórek z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk przedstawił możliwości zastosowania analizy sentymentu w badaniach nad egodokumentami. Antropologiczne głosy wybrzmiały w referatach związanej z berlińskim Hochschule für Technik und Wirtschaft mgr Juli Kugler, która opowiedziała o dziedzictwie przemysłowym w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju UNESCO oraz dr Hannah Wadle z Instytutu Antropologii i Etnologii UAM, która przybliżyła wyzwania stojące przed badaczami zaangażowanymi bezpośrednio w przedmiot swoich badań. Archeologię i studia na dziedzictwem wśród wykładów kluczowych reprezentowały dr Klairi Gianniri z Research Center for the Humanities w Atenach, która przybliżyła koncepcję archeologii troski oraz dr Mahda Foroughi z Uniwersytetu Technicznego w Delft, która zaprezentowała możliwe implementacje cyfrowej humanistyki w badaniach nad dziedzictwem.
Uczestniczki i uczestnicy szkoły brali aktywny udział w warsztatach poświęconych roli humanistyki w zmaganiach z wyzwaniami i kryzysami współczesnego świata. Tematyka ośmiu warsztatów została wybrana na podstawie sugestii uczestników i prezentowała się następująco:
- Central and Eastern Europe in the Global World,
- AI in Humanities: Threats and Possibilities,
- De-colonizing Humanities,
- Apolitics, Politics and Post-Politics: Humanities and the Crisis of Liberal Democracy,
- Heritage in Danger: Art and Antiquities in the Context of Wars, Crises and Global Challenges,
- Humanities and Social Activism,
- Humanities and Humanists in a World of Migration,
- Rejections, Redefinitions and Returns – New Humanities.
Uczestnicy pracowali nad poszczególnymi zagadnieniami w kilkuosobowych, interdyscyplinarnych grupach, a ich prace moderowane były przez wyznaczonych członków Komitetu Organizacyjnego. Wnioski z warsztatów zostały przedstawione w formie prezentacji na sesjach plenarnych, którym towarzyszyły dynamiczne dyskusje.
Podczas dyskusji podsumowującej szkołę wyrażono wiele pozytywnych opinii na temat idei i charakteru wydarzenia. Uczestniczki i uczestnicy podkreślali nie tylko wartość merytoryczną wykładów i warsztatów, lecz także poczucie upodmiotowienia oraz swobodę wymiany myśli, które umożliwiła przyjęta formuła spotkania. Zwracano także uwagę na przyjazną i otwartą atmosferę oraz wartość płynącą z kontaktu z młodymi badaczami z różnych krajów. Zauważono również potencjał współczesnej humanistyki oraz nowe spojrzenie na granice dzisiejszej nauki. Zarówno organizatorzy, jak i uczestnicy wyrazili nadzieję, że zdobyte doświadczenia wzbogacą ich dalszą pracę naukową i umocnią przekonanie, że podążają właściwą drogą.
Komitet Organizacyjny Szkoły Zimowej pragnie podziękować za wsparcie opiekunowi naukowemu wydarzenia prof. Ewie Domańskiej oraz Dyrektorce SDNH, prof. UAM dr hab. Annie Weronice Brzezińskiej, a także mgr Annie Wojterze oraz dr Lidii Szutkowskiej z Biura SDNH. Wydarzenie zostało zorganizowane ze środków IDUB (zadanie 20 - Umiędzynarodowienie kształcenia w Szkole Doktorskiej UAM, konkurs 156) oraz SDNH. Mamy nadzieję na kontynuację zapoczątkowanej idei w kolejnych latach, która – jak pokazały Gułtowy, jest młodym badaczom bardzo potrzebna.
Zobacz też: Metodologia historii: współczesne wyzwania i możliwości
