Sto lat – Symboliczny wymiar miary – taki tytuł nosił wykład profesora Jerzego Bralczyka w dniu inauguracji roku akademickiego 2018/2019. Inauguracji szczególnej, bo to szczególny czas dla nas – dla całego Uniwersytetu. Gość znakomity więc i wykład będzie z pewnością ciekawy. Profesora spytaliśmy dlaczego taki temat wybrał na Inaugurację?
- Wymiar miary to jest pewnego rodzaju żart językowy - mówi profesor - Językowy wymiar, bo przecież wszystko o czym mówimy jakoś się nazywa, prawda? Skłonni jesteśmy czasami z nazwą łączyć pewne cechy jeżeli nie są one od razu oczywiste. I tak samo przypisujemy pewnym cechom, nie tylko językowym wyrażeniom, ale też pewnym nazwom, jakoś utrwalonym w kulturze określeniom coś realnego, a czasem coś symbolicznego. Odnosi się to także do liczb i liczby poza swoimi naturalnymi funkcjami, które pozwalają nam na grupowanie, oddzielanie i hierarchizowanie, porządkowanie różnych elementów świata, także łączą się w naszych wyobrażeniach symbolicznych z pewnymi mitami, przeświadczeniami, które konstruują kulturę. Wiemy, że jedynka i wszystko to co jest pierwsze, jedyne, ma swój wymiar symboliczny. Wiemy, że ‘’2’’ w związku z tym, że wiele elementów świata występuje parami – dla niektórych to podstawowa zasada istnienia świata – dychotomia, binarność, że coś jest kontra czemuś, za albo przeciw, że jest tu i tam, że jest góra i dół, że jest cnota… To na tym opiera się cała dialektyka. Na tym polegają pewne dysonanse, które z dwójką mają wiele wspólnego. Już nie będę mówił o trójce, która jest magiczna i o czwórce. Większość liczb w pierwszej dziesiątce ma jakiś symboliczny wymiar, a niektóre trochę mniej…
- A co z setką?
- No cóż. Skłonni jesteśmy porządkować świat pewnymi całościami, które wydają nam się bardziej naturalne. Niektórzy liczyli tuzinami, ale w naszej kulturze bardziej nadaje się do liczenia system dziesiętny i w systemie dziesiętnym większość postrzegamy. A system dziesiętny, w naturalny sposób zakłada też pewną swoistość temu co jest wielokrotnością dziesięciu, a wiec sto, tysiąc, dziesięć tysięcy, sto tysięcy, milion. Zauważmy, że tylko wielokrotności dziesięciu mają swoje osobne nazwy jak tysiąc, milion, miliard. To są wielokrotności, ale i sto jest taką wielokrotnością. Sto, które kiedyś było rzeczownikiem jak ,,miasto’’ i odmieniało się tak właśnie np. wiele miast, wiele set… Sto postrzegane jest przez nas na wiele sposobów. Tak postrzegamy choćby granicę życia człowieka życząc mu stu lat. Wydaje nam się, że osiągnięcie tej setki daje nam jakieś poczucie spełnienia. I jeżeli ktoś, coś, obchodzi stulecie to nie jest w tym nic dziwnego, że skłania nas to do myślenia związanego z symbolicznym postrzeganiem świata. No i to jest w zasadzie wszystko co mogę teraz… Resztę powiem na wykładzie inauguracyjnym na który serdecznie zapraszam.
Czytaj też: Uniwersytet Poznański w 10-ciu częściach