Mijają trzy lata od powstania na UAM Centrum Badań Zaawansowanych. – Przywracamy do dyskursu prawo pracy jako prawo życia społecznego, które w gospodarce neoliberalnej po 1989 roku w Polsce z natury rzeczy nie mogło istnieć – mówi o misji CBZ jego dyrektor prof. Anna Musiała z Wydziału Prawa i Administracji.
– U progu nowego ustroju sens prawa pracy w Polsce został sprowadzony do indywidualnych kontraktów o pracę – kontynuuje Anna Musiała. – Celowo mówię: kontraktów, bo cywilizacyjnie zapadliśmy się bardziej, niż można było sobie wyobrazić, pojawiły się przecież jako podstawa wykonywania pracy umowy cywilnoprawne. Z kolei zbiorowe prawo pracy przestało mieć jakiekolwiek realne znaczenie w kształtowaniu warunków pracy. Znaleźliśmy się – w efekcie amerykanizacji życia społecznego, która trafiła na wątłe struktury demokratyczne – na etapie feudalnego kapitalizmu. Krótko mówiąc, nie widziano w prawie pracy spoiwa dla ustroju społeczno-gospodarczego. Były nim własność i kapitał, ale już nie praca rozumiana jako element godności ludzkiej.
Takie podejście zdeterminowało w CBZ dobór tematów i gości. Przede wszystkim jednak pozwoliło włączyć polską dyskusję o prawie pracy w aktualne trendy rozwojowe krajów centrum, wyrywając naukę prawa pracy z peryferyjnego ujęcia.
Przez trzy lata aktywności jednostka zorganizowała wiele seminariów, konferencji, spotkań z naukowcami, w tym ponad 20 o charakterze międzynarodowym. Warto przypomnieć, że działalność CBZ zainaugurował wykład prof. Alaina Supiota, uznanego naukowca z Collège de France. Jednostka współpracuje między innymi z Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne w Paryżu, uniwersytetami w Strasbourgu i Miluzie, co ułatwia uczestnictwo UAM w konsorcjum EPICUR. CBZ zainicjowało również podpisanie odrębnej umowę o współpracy między Uniwersytetem Panthéon Sorbonne a naszym uniwersytetem, co stworzyło formalne podstawy pod organizację dorocznych Assises franco-polonais de droit.
– To cyklicznie odbywające się wydarzenie osobiście uznaję za największy sukces działalności centrum – mówi Anna Musiała. – Każdego roku w Paryżu spotykają się nie tylko prawnicy, ale także naukowcy z innych dyscyplin, między innymi socjologowie czy historycy, skupieni wokół tematów pracy. W tym roku Assises franco-polonais de droit odbędzie się w dwóch miejscach: wpierw przez dwa dni w Bibliotece Polskiej w Paryżu, a następnie na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lorraine w Nancy. Co więcej, udało nam się również zebrać część wystąpień referatowych prezentowanych na V i VI Assises franco-polonais de droit i opublikować je jako oddzielną monografię.
W CBZ z wystąpieniami pojawiają się nie tylko francuscy naukowcy. Jednostka nawiązuje relacje z badaczami z innych krajów, między innymi z José Eduardo Lopezem Ahumadą z Hiszpanii, Davidem Ostem i Mitchellem Orensteinem ze Stanów Zjednoczonych.
Część seminariów uporządkowano w cyklach: „Quo vadis human work”, „O fundamentach prawa pracy w dzisiejszej Polsce”. Cykl „Jak nazywa się świat, w którym wspólnie żyjemy”, jest aktualnie rozwijany we współpracy z prof. Małgorzatą Jacyno, socjolożką Uniwersytetu Warszawskiego. W jego ramach do Polski przyjechała prof. Lauréline Fontaine, wybitna francuska konstytucjonalistka, z którą rozmawiano na temat realnego znaczenia Trybunału Konstytucyjnego we współczesnych liberalnych demokracjach. W czerwcu CBZ będzie gościć prof. Alizee Delpierre, autorkę znakomitej książki „Servir les riches” o problematyce pracy domowej.
W działalności CBZ aktywnie uczestniczą studenci i doktoranci. Od dwóch lat prezentują swoje wystąpienia w ramach Assises franco-polonais de droit, w którym przeznaczono dla nich odrębny panel. W maju po raz kolejny wezmą udział w seminarium, tym razem poświęconym realnemu znaczeniu wpływu orzecznictwa strasburskiego na prawodawstwa krajów postkomunistycznych w Europie. Referat na ten temat wygłosi prof. Mélanie Schmitt, prawniczka z Wydziału Prawa Uniwersytetu w Strasburgu.
Więcej informacji o działalności Centrum Badań Zaawansowanych na stronie www.cbz.amu.edu.pl.
Zobacz też: Prof. Musiała. Nie ma wolności w polskiej nauce prawa pracy
