Torfowiska zajmują 3% globalnej powierzchni lądowej, ale zawierają około 25% światowych zasobów węgla w glebie - co odpowiada dwukrotności ilości węgla na świecie. A ta ogromna ilość węgla nie jest tak bezpieczna, jak kiedyś sądzili naukowcy. Interdyscyplinarny, międzynarodowy zespół 69 naukowców opublikował artykuł z jasnym przesłaniem: torfowiska zawierają ogromne ilości węgla, nie są tak stabilne, jak wcześniej sądzono i muszą być w pełni uwzględnione w modelach systemowych Ziemi (Earth System Models - ESM). Współautorem artykułu, który ukazał się Nature Climat Change jest prof. Mariusz Lamentowicz, kierownik Pracowni Ekologii Zmian Klimatu UAM w Poznaniu.
Aby móc skutecznie działać, decydenci potrzebują wiarygodnych prognoz co do przebiegu zmian klimatu w przyszłości. Modele ESM są najbardziej wiarygodnymi narzędziami umożliwiającymi ustalenie, jak klimat Ziemi zareaguje na poziom emisji gazów cieplarnianych w przyszłości. Modele te wymagają ciągłego testowania i udoskonalania, aby skorygować nieprawidłowości i uwzględnić nowe procesy.
Zatytułowany „Ocena ekspercka przyszłej wrażliwości globalnego pochłaniacza dwutlenku węgla w torfowiskach” i opublikowany w Nature Climate Change artykuł łączy istniejące badania z szacunkami ankietowymi przeprowadzonymi przez 44 czołowych ekspertów ds. torfowisk. Autorzy podkreślają, że nauka o torfowiskach jest krytycznym obszarem badawczym, który wymaga dalszego wsparcia, aby w pełni zrozumieć związek torfowisk-węgiel-klimat.
-Czym są torfowiska i dlaczego powinniśmy je chronić? Torfowiska magazynują duże ilości węgla w swoich grubych warstwach gleby przez tysiące lat, co powoduje, że działają one jako czynnik chłodzący klimat w skali globalnej. Ten ogromny magazyn węgla jest wynikiem powolnego, trwającego od tysiącleci, procesu gromadzenia się torfu pod ziemią w warunkach nasycenia wodą – piszą autorzy i dodają:
- Ostatnią rzeczą, jakiej chcemy, jest szybkie uwolnienie tego węgla z powrotem do atmosfery lub jego spalanie. Niedawne dramatyczne pożary torfu w Indonezji i Rosji, pojawiają się kilkukrotnie w mediach w ciągu ostatnich kilku lat. Takie pożary mogą uwolnić tyle węgla w ciągu kilku miesięcy, ile całkowita emisja dwutlenku węgla przez człowieka w ciągu roku.
Oprócz pożarów, zmiany klimatyczne, takie jak degradacja wieloletniej zmarzliny, wzrost temperatury, susza i podnoszenie się poziomu mórz, powodują, że wiele torfowisk emituje węgiel. Zniszczenie torfowisk spowodowane zmianą użytkowania gruntów również stanowi krytyczne zagrożenie.
Naukowcy podkreślają, że emisje dwutlenku węgla związane ze zdegradowanymi torfowiskami stanowią 5–10% globalnej rocznej antropogenicznej emisji dwutlenku węgla, pomimo ich niewielkiej globalnej powierzchni. Jednak ekosystemy torfowiskowe nie zostały zintegrowane z głównymi modelami systemu Ziemi wykorzystywanymi do prognozowania przyszłych zmian klimatu i nie są uwzględniane w zintegrowanych modelach oceny wykorzystywanych w badaniach wpływu i łagodzenia skutków zmian klimatu.
Włączenie torfowisk do modeli oceny, które przewidują przyszłe zmiany społeczno-gospodarcze i ścieżki emisji dwutlenku węgla, może pomóc w opracowaniu zachęt, do zrównoważonego zarządzania torfowiskami, oraz lepszej estymacji ich wartości w kontekście emisji węgla.
- Obecnie ogólnopolski kompleksowy monitoring torfowisk niestety nie istnieje. Prowadzone są jedynie badania oparte na krótkotrwałych projektach naukowych. Jednocześnie istnieje potrzeba wykonania nowoczesnych badań, które pokażą ile węgla spoczywa w polskich torfowiskach, oraz ile wydostaje się do atmosfery. Taka wiedza jest bardzo, bardzo ważna dla planowania restytucji tych ważnych ekosystemów oraz będzie służyć globalnym modelom obiegu węgla w kontekście zmian klimatu - mówi prof. Mariusz Lamentowicz.
