Z prof. Agnieszką Cybal-Michalską, przewodniczącą XI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego oraz prof. UAM Sylwią Jaskulską, członkinią Komitetu Organizacyjnego, rozmawia Magda Ziółek.
We wrześniu odbędzie się na Wydziale Studiów Edukacyjnych XI Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny. Opowiedzą panie o historii tych spotkań?
Ogólnopolskie Zjazdy Pedagogiczne są inicjatywą Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Zjazd odbywa się z reguły co trzy lata, organizowany jest przez PTP właśnie, wespół z różnymi ośrodkami akademickimi. Pierwszy odbył się w 1993 roku, a jego współorganizatorem był Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego. Kolejne edycje to: 1995 rok (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), 1998 (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), 2001 (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie), 2005 (obecna Dolnośląska Szkoła Wyższa), 2007 (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), 2010 (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), 2013 (Uniwersytet Gdański), 2016 (Uniwersytet w Białymstoku), 2019 (Uniwersytet Warszawski, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie).
Zjazdy zawsze są wyjątkowymi spotkaniami pedagogów, stanowią forum współdziałania ludzi nauki i oświaty, stwarzają szanse poznania oraz spotkania teoretyków i praktyków edukacji. Powstają publikacje pozjazdowe oraz są wystosowywane głosy oraz stanowiska środowiska pedagogicznego w aktualnych, ważkich sprawach. Zjazd Pedagogiczny to marka budowana od prawie 30 lat przez polskie środowisko pedagogiczne, to fenomen. To także święto spotkań i wymiany myśli gromadzące zwykle po kilkaset osób wokół nieobojętnych nikomu tematów, takich jak potrzeba inkluzji, wspólnotowości, zaufania i autonomii i wspierania ich poprzez odpowiedzialnie prowadzone badania naukowe i pedagogiczne praktyki.
Cieszymy się ogromnie, że gospodarzem tegorocznego, XI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, będzie Wydział Studiów Edukacyjnych UAM
Jakie założenia towarzyszyły państwu przy organizacji? Jakie cele stawiacie sobie państwo?
Przygotowując koncepcję zjazdu, kierowaliśmy się dwoma ważnymi dla pedagogiki założeniami. Po pierwsze, przekonaniem o trwałym osadzeniu edukacji we współczesnej kulturze. Osadzenie to sprawia, że teoretyczny namysł i empiryczne badania pedagogiczne muszą brać pod uwagę aktualny stan kultury w jej wymiarach globalnym, państwowym, lokalnym, a także w świecie życia każdej osoby i relacji międzyosobowych. Myśl i działania pedagogiczne nie rozwijają się w rezerwacie, ale w świecie pełnym realnych napięć i niepokojów. Po drugie, pamiętaliśmy o społecznej misji pedagożek i pedagogów, wyrażającej się w zaangażowaniu na rzecz jednostek oraz grup stających wobec rozmaitych kulturowych wyzwań. Zaangażowanie w naszym przypadku oznacza zajęcie takiego stanowiska, które chroni godność człowieka, przyczynia się do jego rozwoju, a także buduje lepsze życie w nim i w jego otoczeniu. Stąd idea i tytuł zjazdu: „Przesilenie. Budujmy lepszy świat w sobie i pomiędzy nami”.
To wyakcentowane w tytule „przesilenie” zdaje się świetnie pasować do czasów, w których żyjemy. Jakie wyzwania stawia przed nauczycielami i pedagogami współczesność?
Zdajemy sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka ciąży na naszym środowisku w tych jakże burzliwych, trudnych czasach. Chcemy dać temu wyraz. Pojęcie przesilenia kieruje naszą uwagę na aktualny stan kultury, we wszystkich jej wymiarach: politycznym, gospodarczym, religijnym, relacji międzyludzkich, sztuki, a przede wszystkim naukowym i edukacyjnym. Kategoria przesilenia przywołuje na myśl pojęcia momentu przełomowego, zwrotu, przewartościowania, punktu krytycznego lub życiowej zmiany. Przesilenie ujawnia się współcześnie na wszystkich poziomach życia. Napięcia i niepokoje zostały pod koniec 2019 r. jeszcze bardziej wzmocnione wybuchem pandemii COVID-19, a w 2022 roku napaścią Rosji na Ukrainę. To, co wydarzyło się w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy, stało się dramatycznym (a niekiedy wprost tragicznym) potwierdzeniem stanów niepewności, bezsilności i cierpienia charakterystycznych dla przesilenia. Doświadczany zwrot dotyka głębi naszej egzystencji. Ukazuje bezsilność w obliczu globalnych zagrożeń, ale także potrzebę budowania lepszego świata w sobie i pomiędzy nami.
W tym kontekście powraca pytanie o fundamenty naszej (pedagogicznej) kultury, a także o nasze osobiste i zawodowe ideały, czyli najwyższe wartości, którym jesteśmy gotowi poświęcić
naukowe wysiłki i zaangażowanie praktyczne. Spośród wielu dóbr, które jako pedagożki i pedagodzy tworzymy oraz z których korzystamy, musimy wybrać te najistotniejsze, które chcemy ochronić, zachować i rozwijać, dla dobra tych, za których odpowiadamy. OZP to okazja to dyskusji naukowej i wskazanie na potrzebę aktualizowania w społeczeństwie wartości społecznych i humanistycznych. To dla nas ważne, wspierające, jednoczące i z ważną misją doświadczenie.
Zapraszamy też na stronę: XI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego
