Początki obecności UAM w Kaliszu przypominają mi zdarzenia z historii kosmosu. Oto w 1984 roku, w środku „czarnej dziury” lat osiemdziesiątych, z której nie wydostaje się żadne światło optymizmu, powstaje osobliwość: rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i wojewoda kaliski podpisują porozumienie w sprawie powołania Zakładu Nauczania Początkowego w Kaliszu, którego pierwszym kierownikiem zostaje wybitny grafik, prof. Andrzej Niekrasz. Ruszają pięcioletnie magisterskie studia nauczania początkowego, do których w ciągu kilku lat dołączą studia wychowania plastycznego i wychowania muzycznego wraz z odpowiednimi zakładami naukowymi. Nie byłoby to możliwe bez pomocy organizacyjnej ze strony Instytutu Pedagogiki UAM. Tą życzliwością obecnego Wydziału Studiów Edukacyjnych kaliska jednostka cieszy się zresztą do dziś. Był on – i wciąż jest – filarem naszego trwania i rozwoju.
Na początku lat 90. powstaje w Kaliszu samodzielna jednostka UAM – Kolegium Pedagogiczno-Artystyczne. Otwierane są – we współpracy z poznańskimi wydziałami – nowe kierunki: filologia angielska, filologia polska, historia, fizyka w specjalności informatyka stosowana czy administracja. W wielu zakresach rozwija się pedagogika będąca zaczynem późniejszej informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Niektóre z nich znikną z biegiem lat i rytmem koniunktur, jak fizyka czy historia, acz po tej drugiej pozostanie kierunek ochrona dóbr kultury. Kolegium rychło staje się Instytutem, a w 2002 roku zyskuje miano Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego, którego pierwszym dziekanem zostaje prof. Jerzy Rubiński, znakomity chórmistrz, lecz przede wszystkim – niezrównany organizator. Niestety, przedwczesna śmierć w 2007 roku przerywa jego drugą kadencję. Jednak kolejni dziekani, prof. Marian Walczak, prof. Mirosław Śmiałek i piszący te słowa będą korzystać z odważnych inicjatyw prof. Rubińskiego, takich jak budowa nowego skrzydła kampusu, w którym znalazła się przepiękna sala konferencyjna Jego imienia, nowoczesna biblioteka i galeria sztuki. Patronem tej ostatniej jest prof. Andrzej Niekrasz.
Od 2016 roku mam zaszczyt kierować Wydziałem Pedagogiczno-Artystycznym w Kaliszu i w tym roku kończę swoją drugą kadencję. Co udało się dołożyć do gmachu wzniesionego przez poprzedników? Odpowiedź na to pytanie nie jest trudna, ale jawi się jako wielowymiarowa. Zależy bowiem od tego, jak rozumiemy sukces jednostki organizacyjnej. Jeśli interesuje nas aspekt ekonomiczny, to w przypadku WP-A jest nim bez wątpienia finansowa stabilizacja, gdyż Wydział skutecznie wyszedł z zadłużenia. Skoncentrował się też lokalowo w jednym, za to pięknym, zielonym miejscu. Zarówno stara, jak i nowa architektura nie pozwalają przejść obok obojętnie. Wydział ma jedne z najlepszych wyników na UAM w zakresie oszczędności zużycia mediów, co jest skutkiem wprowadzenia nowoczesnych rozwiązań technicznych. Do spadku kosztów utrzymania obiektu przyczyniły się też działania organizacyjne: zmniejszenie administracji, która w doborowym składzie wygrywa teraz uczelniane plebiscyty, ale także zapewnienie porządku i czystości w całości własnymi, bardzo zaangażowanymi siłami.
Skala zmian merytorycznych wydaje się również niemała i polega na swoistej koncentracji. WP-A podąża konsekwentnie za swoją nazwą, rozwijając kierunki artystyczne i pedagogiczne. Do tego wzmacnia przyjazne relacje z innymi wydziałami UAM. Dzięki tej współpracy pojawiły się studia II stopnia filologii angielskiej, nowe studia pedagogiczne, zarówno licencjackie, jak i magisterskie, w przygotowaniu są studia z psychologii w zakresie psychologii szkolnej czy też z pedagogiki specjalnej. Zmodernizowane zostały studia artystyczne i filologiczne, a wszystkie wizytowane przez Państwową Komisję Akredytacyjną kierunki otrzymały akredytacje na maksymalne, sześcioletnie okresy. Przez osiem lat stale poprawiały się wyniki rekrutacyjne, mimo pogłębiającego się niżu demograficznego i rosnącej konkurencji. Zdecydowanie ruszyliśmy do przodu w sztuce i nauce, posypały się doktoraty, habilitacje i przybyło tytułów profesorskich. Niektóre osiągnięcia wydają się wręcz niewiarygodne, jeśli pomyśleć, że dokonują się w filialnym ośrodku: mamy jedno z najlepszych na świecie czasopism lingwistycznych: „Studies in Second Language Learning and Teaching”, prowadzone przez prof. Mirosława Pawlaka, i jeden z najlepszych europejskich chórów akademickich: Chór Kameralny WPA UAM pod dyrekcją prof. Beaty Szymańskiej.
Z optymizmem patrzymy w przyszłość. Z wielką pomocą Jej Magnificencji, rektor Bogumiły Kaniewskiej, przetrwaliśmy brutalne, polityczne próby oderwania nas od macierzystej Uczelni. Rozwijamy się. Od 40 lat.
