Prof. Mariusz Lemantowicz współautorem artykułu w Nature Climate Change! Europejscy naukowcy, wśród nich badacz z Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM, opracowali model pokazujący, że mikroglony torfowiskowe mogą kompensować nawet 14% emisji CO₂ z torfowisk dzięki fotosyntezie. To pierwsze ilościowe oszacowanie tego mechanizmu w skali globalnej. 

Zgodnie z nowym globalnym modelem opracowanym przez naukowcówe z CNRS (Centre national de la recherche scientifique) we Francji oraz jego europejskich współpracowników, wśród których znajduje się Prof. Mariusz Lamentowicz z WNGiG. Do badań wybrano cztery torfowiska położone w regionach o zróżnicowanym klimacie: w Pirenejach (Counozouls), W Polsce (Bagno Kusowo), w Estonii (Männikjärve) oraz w północnej Szwecji (Abisko). Okazało się że mikroglony występujące na torfowiskach mogą skompensować nawet do 14% przyszłych emisji CO₂ z torfowisk dzięki swojej aktywności fotosyntetycznej. Model ten, oparty na badaniach in situ oraz scenariuszach predykcyjnych określonych przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC), stanowi pierwsze ilościowe oszacowanie potencjalnej zdolności torfowisk do kompensacji emisji CO2 w skali globalnej.

Torfowiska, choć zajmują zaledwie 3% powierzchni Ziemi, magazynują ponad 30% węgla zgromadzonego w glebach w postaci materii organicznej. Szacuje się, że ich zasoby mieszczą się w przedziale od 500 do 1000 gigaton węgla, co stanowi od 56 do 112% całkowitej ilości tego pierwiastka obecnego w atmosferze. Podczas gdy część mikroorganizmów torfowiskowych uwalnia CO₂ w procesie oddychania, mikroglony pochłaniają go w trakcie fotosyntezy. Wzrost temperatury stymuluje ten proces, zwiększając zdolność torfowisk do akumulacji dwutlenku węgla.

- Na powierzchni torfowisk, gdzie dominują mchy, tworzy się kilkucentymetrowa, zielona warstwa organizmów przeprowadzających fotosyntezę. W jednym gramie suchej biomasy mchów może znajdować się od 10 tysięcy do nawet miliona mikroglonów. Torfowce, posiadają na powierzchni liści oraz wewnątrz komórek specyficzny mikrobiom który pozwala im przetrwać w niekorzystnych i kwaśnych warunkach.  Sinice należą do najliczniejszych partnerów torfowców (Sphagnum) i odgrywają kluczową rolę we wspieraniu ich wzrostu w warunkach niedoboru składników odżywczych, dostarczając azot bezpośrednio do rośliny. Występują one na powierzchni torfowców oraz w wypełnionych wodą komórkach hyalinowych. Inna ważna bardzo liczna grupa to ameby skorupkowe, z których część posiada w swoich komórkach mikroskopijne zielenice. Różnorodność mikroglonów torfowisk jest ogromna, choć ciągle niewystarczająco poznana.  Nasza publikacja pokazuje że w mikroglonach jest ogromna globalna siła wiązania węgla, który może być później przechowywany przez zdrowe torfowiska - powiedział prof. M. Lamentowicz.

Dotychczasowe modele klimatyczne pomijały ten mechanizm z powodu ograniczonej dostępności danych, jednak najnowsze badania potwierdzają, że fotosynteza mikroglonów może odgrywać istotną rolę w łagodzeniu zmian klimatycznych. Nadal jednak wiele aspektów tego procesu pozostaje niepoznanych. Dalsze badania są niezbędne, aby dokładniej określić potencjał torfowisk jako pochłaniaczy CO₂ i udoskonalić modele klimatyczne.

Mimo obiecujących wyników badania, naukowcy podkreślają, że nie podważa ono wpływu rosnących emisji CO₂ od początku ery przemysłowej oraz ich negatywnych skutków. Dlatego ochrona torfowisk i globalna redukcja emisji dwutlenku węgla pozostają kluczowymi działaniami w walce ze zmianami klimatu.

- Im więcej wnikliwych badań podstawowych tym większa jest nasza siła w walce z antropogenicznym globalnym ociepleniem, a torfowiska wraz z roślinami i mikroorganizmami są naszymi sprzymierzeńcami, pod warunkiem będą poddane odpowiedniej ochronie i ich odtwarzaniu - podkreśla prof. M. Lamentowicz.

Zobacz też: Prof. Lamentowicz. Pocałunek śmierci ameby skorupkowej

Microbial photosynthesis mitigates carbon loss from northern peatlands under warming, Samuel Hamard, Sophie Planchenault, Romain Walcker, Anna Sytiuk, Marie Le Geay, Martin Küttim, Ellen Dorrepaal, Mariusz Lamentowicz, Owen Petchey, Bjorn Robroek, Eeva-Stiina Tttila, Maialen Barret, Régis Céréghino, Frédéric Delarue, Jessica Ferriol, Tristan Lafont Rapnouil, Joséphine Leflaive, Gaël Le Roux, Vincent E.J. Jassey, Nature Climate Change, 20/03/2025, 10.1038/s41558-025-02271-8.