Film dokumentalny „Z otchłani pradziejów”, dotyczący koncepcji słowiańskiego imperium, tzw. Wielkiej Lechii, zdobył I nagrodę na Ósmym Zamojskim Festiwalu Filmowym „Spotkania z historią”. W filmie swój komentarz wygłosiło dwóch naukowców z UAM prof. Janusz Czebreszuk oraz prof. Jerzy Strzelczyk.

Reżyserem filmu jest Zdzisław Cozac – znany popularyzator nauki, twórca cyklu filmów pt. „Tajemnice początków Polski”,  w których opowiada o średniowiecznej historii naszego kraju. W najnowszym filmie „Z otchłani dziejów” na warsztat bierze prahistorię ziem polskich. Widz dowiaduje się z niej, co rzeczywiście działo się na ziemiach między Wisłą a Odrą, od epoki brązu do powstania państwa pierwszych Piastów. Cozac próbuje też „rozprawić się” z koncepcją niepopartej faktami „Wielkiej Lechii”.

- Zorientowałem się, że panuje ogólna niewiedza o naszych pradziejach i lukę tę „Wielka Lechia” umiejętnie zagospodarowuje. Jeśli prace naukowców zajmujących się tym okresem nie są przeznaczone dla masowego odbiorcy, to należy upowszechnić ich badania w formie przystępnej i atrakcyjnej dla ogółu. W ten sposób powstał pomysł na film - powiedział w rozmowie z PAP Zdzisław Cozac. Dodał, że pomysł na film zrodził się z obserwacji dyskusji środowiska naukowego, zaniepokojonego popularnością pseudonaukowej teorii Wielkiej Lechii.

Cozac przywołuje ustalenia, zgodnie z którymi wcześniej na terenach dzisiejszej Polski nie było wyłącznie puszczańskiej głuszy, a tamtejsza ludność uczestniczyła w rozwoju cywilizacyjnym Europy. Dzięki wspominanym w filmie wynikom analiz genetycznych wiadomo, że przez nasze dzisiejsze ziemie wędrowały duże grupy ludności. Wędrówki odbywały się zarówno ze wschodu (aż ze stepów azjatyckich), jak i z zachodu, południa i północy Europy, w związku z czym nie istnieje "czysty gen słowiański", a późniejsi mieszkańcy tych obszarów są mieszanką genetyczną różnych ludów - komentuje Cozac.

Na film składają się inscenizacje z udziałem kilkuset odtwórców z Polski i z zagranicy. Są też egzotyczne zwierzęta, badania prowadzone na wykopaliskach archeologicznych i w laboratoriach oraz wypowiedzi naukowców i to tu właśnie możemy zobaczyć „naszych” uczonych. W filmie głos zabrali prof. Janusz Czebreszuk oraz prof. Jerzy Strzelczyk. Profesor Czebreszuk opowiada o szlaku handlowym, który prowadził z ziem dzisiejszej Polski do Grecji. Świadectwem tego są m.in. przedmioty z bursztynu. Prof. Strzelczyk natomiast rozprawia się z mitem, który pochodzenie polskiej szlachty łączył z ludem antycznych Sarmatów.  

Film powstał dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w koprodukcji z TVP Historia. Można obejrzeć go nieodpłatnie na stronie: https://vod.tvp.pl/video/tajemnice-poczatkow-polski,z-otchlani-pradziejow,48289692

Tekst jest poszerzoną wersją artykułu, który ukazał się na portalu Nauka w Polsce:  https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,83603,z-otchlani-pradziejow-z-pierwsza-nagroda-zamojskiego-festiwalu-filmowego

zob też.