Wersja kontrastowa

Prof. Ewa Domańska. Humanistyka receptą na kryzys? 

Prof. Ewa Domańska, dr Mikołaj Smykowski, Michał Kępski, Tomasz Wiśniewski, fot. Adrian Wykrota
Prof. Ewa Domańska, dr Mikołaj Smykowski, Michał Kępski, Tomasz Wiśniewski, fot. Adrian Wykrota

Grupa RAT (Resilience Academic Team), skupiająca młodych naukowców i naukowczynie, proponuje nową ideę: humanistykę prewencyjną, która zachęca do wypracowania strategii adaptacyjnych i ochronnych wobec skutków funkcjonowania w stanie permanentnego kryzysu. 

RAT skupia osoby z kilku ośrodków akademickich w Polsce: z Łodzi, Poznania, Warszawy i Wrocławia, które uczestniczą w ogólnopolskich seminariach prowadzonych przez prof. Ewę Domańską z Wydziału Historii UAM. Grupa, którą tworzą: dr Gabriela Jarzębowska, Jarosław Jaworek, Michał Kępski, Joanna Klisz, dr Agnieszka Kłos, dr Jacek Małczyński, dr Piotr Słodkowski, dr Mikołaj Smykowski, dr Monika Stobiecka, Tomasz Wiśniewski i Małgorzata Wosińska, wybrała szczura (ang. rat) na swoją identyfikację wizualną jako symbol inteligencji, kreatywności, myślenia kategoriami wspólnotowymi, rezyliencji i zdolności przetrwania w skrajnych warunkach. 

Współpraca badaczy i badaczek polega między innymi na popularyzowaniu nowych form zbiorowego autorstwa i kolektywnego tworzenia wiedzy. W ten sposób grupa uczy się, jak skutecznie funkcjonować pomimo codziennych trudności. Niedawno grupa wydała wspólną publikację „Humanistyka prewencyjna”. 

– Mierząc się z nimi, nabieramy poczucia indywidualnego i zbiorowego sprawstwa, nabieramy przeświadczenia, że często trudno, ale warto działać razem. Traktujemy nasz zespół jako platformę wymiany koncepcji i dyskusji, lecz także jako przestrzeń zrozumienia i wsparcia, myśląc o naszych relacjach w kategoriach akademickiego pokrewieństwa – deklaruje Mikołaj Smykowski. Ewa Domańska dodaje: – Będąca jednym z efektów aktywności grupy książka to także „pot i łzy” wspólnych działań. Przygotowanie jej było wyzwaniem i ważnym formacyjnym doświadczeniem, trudną lekcją współpracy, pokory i poświęcenia. 

RAT proponuje nową ideę skierowaną ku przyszłości: humanistykę prewencyjną. 

– Chodzi o diagnozowanie i krytyczną analizę obecnych problemów oraz próbę wypracowania strategii adaptacyjnych i ochronnych wobec skutków funkcjonowania w stanie permanentnego kryzysu – wyjaśniają Ewa Domańska, Michał Kępski, Mikołaj Smykowski i Tomasz Wiśniewski z poznańskiej frakcji RAT. 

Członkowie i członkinie RAT działają na styku humanistyki, nauk społecznych i sztuki oraz nauk przyrodniczych. W swoich publikacjach odnoszą się do lokalnych zjawisk, miejsc i działań, w których ujawniają się globalne problemy. Na przykład Michał Kępski przywołuje klinowo-pierścieniowy plan urbanistycznego rozwoju Poznania z 1932 roku, przygotowany przez zespół Władysława Czarneckiego, w którym ważną rolę pełniła przyroda. Joanna Klisz przedstawia natomiast projekt inspirowany procesami o czary w Poznaniu jako przykład pozytywnej turystyki historycznej. 

Kolektyw RAT stara się przenosić wnioski z badań i refleksji na poziom praktyki. Jego członkowie udzielają się jako aktywiści i aktywistki, pracują nad zmianą stereotypów społecznych, kuratorują i konsultują wystawy w instytucjach sztuki i dziedzictwa, inspirują projekty upamiętniania obozów zagłady, opracowują trasy turystyczne czy promują ekologiczne pochówki. To, co spina pracę grupy, to myślenie etyczne, praktyczne i przyszłościowe. 

Książkę wydaną w „designerskim” stylu nieprzypadkowo wydały Poznańskie Centrum Dziedzictwa i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w serii „Muzeum w Budowie”. RAT interesuje się bowiem działaniami prowadzonymi w ramach takich instytucji, które łączą funkcje badawcze, edukacyjne, wystawiennicze i wspólnototwórcze.  

– Interesujemy się rolą sztuki współczesnej nie tylko w tworzeniu wiedzy, lecz rzeczywistości jako takiej. Stosujemy art based research – wykorzystujemy działania artystyczne w procesie badawczym, traktujemy praktykę artystyczną jako metodę, zwłaszcza w kontekście tworzenia wiedzy społecznie użytecznej. Niemal wszyscy praktykujemy „humanistykę terenową”, zaangażowaną, krytyczną. Podobną rolę przypisujemy działaniom artystycznym, stąd wydało nam się świetnym pomysłem opublikowanie „humanistyki prewencyjnej” w wydawnictwie MSN – mówi Mikołaj Smykowski. 

Zobacz też: Prof. Ewa Domańska. Warta – rzeka i dziedzictwo

 

Nauka Wydział Historii

Ten serwis używa plików "cookies" zgodnie z polityką prywatności UAM.

Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza jej akceptację.