- Człowiek nie jest ani zasobem, ani kapitałem ludzkim. Trzeba na nowo zdefiniować podejście do prawa - prof. Alain Supiot dał wykład podczas polsko-francuskiego seminarium "Zarządzanie za pomocą liczb". Wydarzenie zorganizowało Centrum Humanistyki Otwartej UAM oraz Centrum Studiów Zaawansowanych w Nantes. Spotkanie prowadziła prof. Anna Musiała.
Prof. Alain Supiot, prawnik specjalizujący się w prawie pracy jest emerytowanym profesorem Collège de France, założycielem Centrum Studiów Zaawansowanych w Nantes (Institut d'Etudes Avancées de Nantes), członkiem korespondentem British Academy, a także doktorem honoris causa Uniwersytetu w Louvain. W latach 1998-2000 przewodniczył Narodowej Radzie Francji dla Rozwoju Nauk Społecznych i Humanistycznych, od 2014 roku należy do Rady Strategicznej dla Badań Naukowych. Na świecie jest znany dzięki publikacjom takim, jak: “Krytyka prawa pracy”, “Homo Iuridicus. Szkic o antropologicznym funkcjonowaniu prawa” oraz “Duch Filadelfii. Sprawiedliwość społeczna versus rynek totalny”.
Prof. Anna Musiała, przedstawiając dorobek francuskiego naukowca i wprowadzając w tematykę spotkania zacytowała fragment wspomnianego “Ducha Filadelfii”: “Wychowane w szkole prawdziwego komunizmu i świeżo nawrócone na korzyści wynikające z zasad rynku, klasy rządzące nowych państw członkowskich nie mogły być wrażliwe na ducha Filadelfii, jej szacunek dla prawa, jej ideału demokracji partycypacyjnej. Mogły natomiast przyjąć bez problemu ultraliberalne credo, w którym na nowo odkryły wiele ze swoich dawnych przekonań. Nie tylko przeświadczenie, że stanowią oświeconą awangardę, która musi narzucać rzeszom ignorantów immanentne prawa ekonomiczne, ale także konieczność ustanowienia prawa pozytywnego w zgodzie z tymi prawami. Potrafiły bez trudu zmieniać dyktaturę proletariatu na dyktaturę rynkową w niezmienionej koncepcji legalności”.
- Prace prof. Alaina Supiot dają siłę tym, którzy chcą reformować polskie prawo pracy w kierunku prawa rzeczywiście ludzkiego stawiającego w centrum człowieka - podkreśliła prof. Musiała. W osobistym podziękowaniu dla prof. Supiot powiedziała, że to właśnie on dał jej szansę poznać naukę prawa pracy prawdziwie wolną i zarazem nie pozwolił ustać w wierze, iż uprawianie jej w polskim otoczeniu dogmatyków tej gałęzi prawa ma w ogóle sens.
Prof. Supiot swoje wystąpienie oparł o książkę “Zarządzanie liczbami” będące zapisem wykładów wygłoszonych w Collège de France. Prawnik dowodził, że we współczesnym świecie niemal każdą dziedzinę życia określają obliczenia i statystyki. Odbicie matematycznego podejścia odnajdujemy również w prawie, a w szczególności w prawie socjalnym. Podejście to miało wiele konsekwencji dla społeczeństwa - pozbawiło go tego, co stanowi o społecznej wartość jednostki i zniszczyło jego spójność.
Podejście to doprowadziło do zatarcia pojęcia wspólnoty i solidarności, osłabienia siły rządów prawa, upadku znaczenia państwa i heteronomii, które są zastępowane trzema indywidualistycznymi koncepcjami: własności prywatnej, swobody umów i odpowiedzialności cywilnej. W rezultacie głębokiej zmianie uległ wizerunek pracownika, wyalienowanego i podległego więzom posłuszeństwa. Pozbawiony tożsamości i wspólnoty pracownik przysiągł wierność silniejszemu od siebie.
Prof. Supiot przekonywał, że należy wrócić do idei państwa socjalnego, w którym fundamentalne miejsce zajmują solidarność i wspólnota i które jest warunkiem osiągnięcia pokoju społecznego. Należy też zmienić terminologię i odrzucić sposób myślenia, że ludzkie życie to wyłącznie statystyki. Człowiek nie jest ani zasobem, ani kapitałem ludzkim. Trzeba na nowo zdefiniować podejście do prawa, które nie jest twardą nauką, ale przedmiotem społecznym w służbie człowiekowi i wspólnocie.
Wykład na język polski przetłumaczył: prof. Tomasz Schramm. W dyskusji, która wywiązała się na spotkaniu wzięli udział m.in.: prof. Igor Kraszewski z Wydziału Historii UAM, konsul honorowy Francji w Poznaniu, prof. Marek Ziółkowski z Wydziału Socjologii UAM, prof. Tatiana Chauvin z Wydziału Prawa z Uniwersytetu Warszawskiego i prof. Arkadiusz Sobczyk z Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego
Seminarium odbyło się z inicjatywy prof. Anny Musiały, współtwórczyni Centrum Humanistyki Otwartej, które zajmuje się m.in. badaniem związków między prawem i humanistyką. Prof. Anna Musiała, w latach 2014-2015 odbyła staż w Collège de France w Katedrze Prof. Alain Supiot (État social et mondialisation: analyse juridique de solidarité) i w swojej pracy naukowej istotnie nawiązuje do dorobku francuskiego naukowca.
Czytaj też: Prof. Musiała. Nie ma wolności w polskiej nauce prawa pracy
