Natalia Konopińska marzyła o weterynarii, ale zakochała się w biologii, gdy po raz pierwszy izolowała DNA. Teraz realizuje projekt w ramach programu „Perły nauki”, a także pisze doktorat. Jej badania mogą przyczynić się do skuteczniejszej walki z cukrzycą i otyłością.
Wszystko zaczęło się od praktyk w Zakładzie Fizjologii i Biologii Rozwoju Zwierząt na Wydziale Biologii. Tam pod okiem dr. Arkadiusza Urbańskiego, późniejszego promotora pomocniczego, Natalia Konopińska rozpoczęła badania nad wpływem neuropeptydów na układ odpornościowy owadów. Doskonałość funkcjonowania żywych organizmów i możliwość obserwacji ich z bliska zrobiła na studentce olbrzymie wrażenie. W ten sposób narodziła się pasja, która zaowocowała między innymi projektem „Rola peptydów podobnych do insuliny w regulacji aktywności hemocytów chrząszcza Tenebrio molitor L”, na który otrzymała grant w programie „Perły nauki”.
Dlaczego badania na chrząszczach mogą mieć znaczenie dla zdrowia ludzi?
– Między kręgowcami i bezkręgowcami występuje ogromna ilość podobieństw. Dotyczą one między innymi układu odpornościowego, w tym sposobu produkowania i wydzielania neuropeptydów. Te substancje mogą wpływać na wiele procesów związanych z rozwojem, rozmnażaniem i behawiorem. Ludzka insulina oraz neuropeptydy podobne do insuliny (insulinopodobne) występujące u owadów, które będę badać, są do siebie podobne pod względem struktury i funkcji. W momencie, kiedy dokładnie poznamy szlaki sygnalizacyjne i procesy, które zachodzą u chrząszczy, będziemy mogli te podobieństwa „przełożyć” na ludzi i testować na tych owadach na przykład leki.
Jakie inne zastosowania mogą mieć pani badania?
– Na przykład w projektowaniu selektywnych insektycydów. Obserwujemy wzrost tolerancji i oporności owadów na obecnie stosowane środki owadobójcze, które jednocześnie negatywnie wpływają na środowisko. Badacze szukają preparatów działających wyłącznie na wybrane owady. Wykorzystanie neuropeptydów może przyczynić się do zaprojektowania selektywnych bioinsektycydów, które będą bazować na metodzie RNAi. Dochodzi w niej do wyciszenia ekspresji konkretnych genów, co sprawia, że substancja powinna działać tylko na wybrane gatunki.
Nad czym pani pracuje w ramach doktoratu?
– Zajmuję się neuropeptydami tachykinopodobnymi (TRP), które są homologami strukturalnymi i funkcjonalnymi substancji P, czyli jednego z najważniejszych neuropeptydów produkowanych przez organizm człowieka oraz innych ssaków. Sprawdzamy, jaka jest rola TRP w regulacji aktywności układu odpornościowego. Wykorzystujemy tu metodę RNAi, wyciszając ekspresję genów kodujących prekursor i receptor dla TRP. Jest to bardzo ciekawe!
Niedługo pojadę na staż do profesora Jensa Rolffa na Freie Universität w Berlinie, gdzie będę się uczyć techniki, którą wykorzystam w doktoracie i „perłowym” projekcie. Nie mogę się doczekać.
Co pani robi poza nauką?
– Od roku trenuję łucznictwo. Szyję też stroje cosplayowe – to fajne zajęcie rozwijające wyobraźnię. Bardzo lubię grać w gry na konsoli i malować figurki postaci z gier. I zajmuję się moim psiakiem, wielkim słodziakiem – Freyą.
Natalia Konopińska – doktorantka w Szkole Nauk Przyrodniczych UAM. Jest współautorką czterech publikacji dotyczących wpływu różnych neuropeptydów oraz metabolitów wtórnych na aktywność układu odpornościowego owadów. Kierowała grantem w ramach konkursu study@research (ID-UB). Otrzymała stypendium Ministra Edukacji i Nauki za znaczące osiągnięcia. Aktualnie uczestniczy jako stypendystka w realizacji grantu OPUS, który jest jej projektem doktoranckim.
Rozmawiała Ewa Konarzewska-Michalak
Zobacz też: Karolina Król. Nauka to budowanie relacji
