Jak zapowiada prof. Marek Kręglewski, dyrektor Międzyuniwersyteckiego Centrum Informatyzacji (MUCI), w ciągu najbliższych 2-3 miesięcy Otwarty System Antyplagiatowy (OSA) wyposażony zostanie w nowe funkcje, które pozwolą skuteczniej przeciwdziałać zjawisku plagiatu, zwłaszcza z udziałem sztucznej inteligencji.
Otwarty System Antyplagiatowy powstał na przełomie 2012 i 2013 r. jako odpowiedź na zjawisko plagiatowania prac dyplomowych na polskich uczelniach. Projekt realizowany przez MUCI, działające jako wydzielona jednostka organizacyjna UAM, został stworzony z inicjatywy Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich. System finansują uczelnie wchodzące w skład MUCI.
Jak podkreśla prof. Marek Kręglewski, nowa wersja Osy jest już gotowa do wdrożenia. Zespół czeka na sygnał ze strony władz uczelni, aby udostępnić program. Zdaniem twórców OSA ma jeszcze lepiej wyłapywać oszustwa z udziałem sztucznej inteligencji.
Zapytany o metody walki z AI w pracach licencjackich, magisterskich i doktorskich, prof. Marek Kowalski, współtwórca systemu i kierownik jego rozwoju, deklaruje: – Sztuczną inteligencję staramy się pokonać metodami sztucznej inteligencji, broń przeciw broni, ale zadanie jest trudne.
W ostatnich latach system na bieżąco podlegał modyfikacjom i uaktualnieniom. Zapowiadane na ten rok nowe wdrożenia służyć będą jeszcze skuteczniejszej walce z możliwościami zaawansowanych modeli językowych. Główną bronią będzie analiza wydźwięku emocjonalnego w połączeniu z analizą cytowań i stylometrią.
– Wychodzimy z założenia, że każdy ma swój indywidualny styl wypowiedzi, jest on do nas przypisany jak odciski palców. Za pomocą programu jesteśmy w stanie odróżnić indywidualny styl autora od fragmentów napisanych przez inne osoby. Im większa regularność w tekście, tym większe zagrożenie, że tekst powstał przy pomocy sztucznej inteligencji. Za to błędy stylistyczne, literówki, specyficzne słownictwo mogą świadczyć na korzyść autora – wyjaśnia prof. Kowalski.
O tym, że autorem wypowiedzi jest człowiek, świadczy również stopień nacechowania emocjonalnego wypowiedzi. Dostępne w niektórych popularnych modelach językowych funkcje „humanizuj” mogą to jednak utrudnić, choć prof. Kowalski zauważa, że nie spotkał się jeszcze z sytuacją, aby AI wygenerowała tekst, w którym występowałyby wyrazy ze staropolszczyzny, słowa będące w obiegu młodzieżowym czy afektonimy lub wulgaryzmy.
OSA również bardzo skutecznie wyłapuje odniesienia do stron WWW. Częstym śladem użycia sztucznej inteligencji są niespójne lub niekompletne powiązania bibliografii czy przypisów z tekstem. Oprogramowanie potrafi to wykryć.
– Analiza bibliograficzna to jest ta rzecz, na której sztuczna inteligencja póki co jeszcze się wykłada – tłumaczy prof. Kowalski. – Jeśli poprosić ją o podanie źródeł bibliograficznych, często zmyśla, wskazuje nieadekwatne źródła. Musimy mieć świadomość, że AI bazuje na wiedzy dostępnej w światowym internecie – to jest gigantyczny zasób. Dzięki temu, że udało nam się pozyskać dostęp do światowego repozytorium, a więc zasobu, z którego uczy się AI, mamy możliwość – poprzez wskazanie zbieżności z konkretnymi stronami internetowymi – uzyskać twarde dowody na to, że doszło do plagiatu – wyjaśnia.
O tym, jak jest to ważne, użytkownicy Osy mogli wielokrotnie się przekonać. Obecnie wewnętrzna baza referencyjna systemu obejmuje ponad 2 mld stron internetowych.
– Nasza praca w dużej mierze opiera się na znalezieniu uzasadnienia dla ewentualnych podejrzeń o plagiat. Wskazanie twardych dowodów bywa trudne, zwłaszcza w odniesieniu do AI. W tym kontekście największym problemem, z jakim się zmagamy, jest przyzwolenie społeczne. To, co bulwersuje najbardziej, to niska etyka pracy, zwłaszcza jeśli po drugiej stronie konfliktu staje promotor, któremu nie podoba się to, co OSA znalazła w pracy jego podopiecznego. Niektórym wydaje się, że to, co jest dostępne w internecie, to dobro wspólne, wolne od praw autorskich, którym można oddychać jak powietrzem, za darmo, a to przecież nieprawda – podsumowuje prof. Kowalski.
