– Jest to taka niewielka, zwykła historia, pozbawiona wielkich wydarzeń. Urodziłam się w Warszawie w rodzinie profesorskiej. Wyszłam za mąż za Piotra Curie i miałam dwoje dzieci. Dzieło moje naukowe wykonałam we Francji – tak o swoim życiu pisała wielka naukowczyni, laureatka dwukrotnej Nagrody Nobla – Maria Skłodowska-Curie.
Temu lapidarnemu wyznaniu nie dał się zwieść chemik prof. UAM Tomasz Pospieszny, który przyjrzał się życiu wielkiej rodaczki. Efektem jego poszukiwań jest książka „Maria Skłodowska-Curie. Zakochana w nauce”, a także wystawa pod tym samym tytułem, której wernisaż odbył się dzisiaj (5 listopada 2021r.) na Wydziale Chemii UAM.
Wystawa opowiada historię życia polskiej uczonej, która swoimi badaniami wprowadziła ludzkość w erę atomu. Maria Skłodowska-Curie została sportretowana na wielu płaszczyznach i w wielu życiowych sytuacjach, przez co, jak zapowiadają autorzy projektu, przestaje być poważną postacią z pomnika.
– Nie myślimy o niej jako o człowieku – mówiła w trakcie otwarcia wystawy Ewelina Wajs-Baryła, współautorka wystawy i koordynatorka projektu promującego udział kobiet w naukach ścisłych pt. „Piękniejsza Strona Nauki”. – Myślimy o niej jako o kobiecie z pomnika, wielkiej postaci. A ona przede wszystkim była człowiekiem, kochała, śmiała się, cierpiała, miała swoje lepsze i gorsze dni. Miała wokół siebie rodzinę, siostry i mnóstwo życzliwych sobie osób. I o tym opowiada ta wystawa.
Na wystawie zgromadzone zostały unikatowe, wcześniej nieprezentowane, zdjęcia wielkiej chemiczki ukazujące jej życie prywatne – Skłodowską-Curie jako pilną uczennicę, dobrą córkę, zakochaną kobietę, czułą żonę, troskliwą matkę i babcię, ale także w sytuacjach oficjalnych: przy pracy, w trakcie wizyt naukowych, odbierającą nagrody.
Część z tych zdjęć pochodzi z prywatnego archiwum dr. inż. Piotra Chrząstowskiego – potomka rodu Skłodowskich, prawnuka Józefa Skłodowskiego, brata Marii Skłodowskiej-Curie i wnuka prof. Walerego Goetla – jednego z twórców i wieloletniego rektora AGH w Krakowie.
Dr inż. Piotr Chrząstowski, obecny na uroczystości otwarcia wystawy, w trakcie krótkiego wystąpienia, mówił:
- Jest takie amerykańskie powiedzenie, które mówi, że za każdym wybitnym, wielkim mężczyzną stoi mądra kobieta, która go wspiera i mu pomaga. Parafrazując to stwierdzenie, to samo można powiedzieć o mężczyznach, którzy znajdowali się w otoczeniu Marii. Jej ojciec był nauczycielem. To on zaszczepił w niej miłość do nauki, udzielając pierwszych lekcji matematyki i fizyki. Dzięki nim Maria mogła podjąć studia na Sorbonie. Drugim mężczyzną był Piotr Curie, który w momencie, kiedy go poznała był już ukształtowanym naukowcem. Połączyła ich autentyczna miłość. Ale co ważne podkreślenia, Piotr nie bacząc na własne ambicje naukowe, potrafił towarzyszyć Marii w jej pierwszych badaniach naukowych, wspierał ją w jej ambicjach. .
Miłość do nauki połączyła nie tylko Marię i Piotra, zamiłowanie to odziedziczyli również wszyscy potomkowie tej niezwykłej pary. Dziesięcioro z nich prowadziło lub prowadzi nadal działalność naukową.
Na jeszcze jeden aspekt w biografii Marii Skłodowskiej-Curie zwrócił uwagę prof. Tomasz Pospieszny, autor scenariusza wystawy:
- Wbrew pozorom dużo jeszcze na jej temat nie wiemy. Utarły się mity związane z jej życiem, czyli to, że odkryła Polon, odkryła Rad i to oczywiście jest prawdą, ale mało kto zdaje sobie sprawę, że była również wielką bohaterką. Nazwanie w XIX wieku jednego z pierwiastków Polonem, w czasie kiedy Polski nie było na mapach Europy, było aktem niezwykłej odwagi. Dzisiaj do tego podchodzimy spokojnie, wiemy, że jest taki pierwiastek i tak się nazywa. Tymczasem nie zdajemy sobie sprawy, że przez wiele lat ten pierwiastek nie figurował w tablicy Mendelejewa, podobnie jak pierwiastek odkryty przez Idę Nodack i nazwany Mazurem. Wiedząc to, możemy zdać sobie sprawę, jak bardzo polityczny był układ okresowy pierwiastków końca XIX i początków XX wieku.
Wystawa powstała we współpracy prof. UAM dr hab. Tomasza Pospiesznego z Wydziału Chemii, dr Iwony Taborskiej – kierowniczki biblioteki Wydziału Chemii i Eweliny Wajs-Baryły – kierowniczki projektu: „Piękniejsza Strona Nauki”.
Wystawę będzie można oglądać do 22 grudnia 2021 roku.
zob. też. Cząsteczka roku 2020 pochodzi z UAM!
Książka: „Maria Skłodowska-Curie. Zakochana w nauce” autorstwa prof. Tomasza Pospiesznego dostępna jest na oficjalnej stronie Wydawnictwa Po Godzinach.