W środę podpisano umowę na budowę Centrum Szyfrów Enigma Znajdzie się ono w budynku Collegium Martineum UAM. – W ten sposób chcemy oddać hołd naszym kryptologom – mówił prof. Tadeusz Wallas, prorektor UAM. Pierwsi zwiedzający mają wejść do środka na początku 2021 r.
Po trzech latach rozmów i przygotowań wreszcie udało się dopiąć wszystkie formalności dotyczące powstania Centrum Szyfrów Enigma. Wkrótce ruszą prace remontowe w Collegium Martineum przy skrzyżowaniu ulic Święty Marcin i Kościuszki. Wszystko po to, by na początku 2021 r. wpuścić do środka zwiedzających.
To właśnie w tym miejscu przed II wojną światową znajdował się oddział biura szyfrów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Pracowali w nim Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski - absolwenci Uniwersytetu Poznańskiego, którzy złamali kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
- Nasz Uniwersytet od początku wspierał tą inicjatywę. Użyczymy znaczną część budynku na ten cel, przeznaczymy też kilka milionów złotych na niezbędne remonty – mówił prof. Tadeusz Wallas podczas konferencji prasowej, na której podpisano umowę z wykonawcą centrum.
Profesorowie pomogli projektantowi
Wykonawcą będzie konsorcjum trzech firm: Atrem, Firma Budowlana Dota oraz New Amsterdam.
Ta ostatnia z firm to specjaliści od muzeów. To oni odpowiadają za ekspozycje w takich placówkach jak Muzeum Historii Polski w Warszawie, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, podziemi Rynku w Krakowie czy Muzeum Historii II Wojny Światowej w Gdańsku.
- Nasi profesorowie byli konsultantami New Amsterdam, które projektowało muzeum – podkreślił w rozmowie z Życiem Uniwersyteckim prof. Wallas.
Czytaj też: Centrum Szyfrów Enigmy coraz bliżej
I zapewnił, że na tym rola naszych profesorów się nie kończy. – Centrum Szyfrów Enigma będzie też placówką edukacyjną i w tym aspekcie raczej nie wyobrażam sobie, by mogła bez nich funkcjonować bez specjalistów od szyfrów z naszego Uniwersytetu – powiedział prorektor UAM.
Od u-boota po grzebienie
CSE zajmie początkowo 1000 metrów kwadratowych powierzchni, choć – jak zdradził prof. Wallas – niewykluczone, że zostanie ono rozszerzone. Urządzone będzie na pierwszym piętrze i w auli głównej.
- Złamanie szyfrów było wydarzeniem ogólnoświatowym. W ten sposób chcemy podkreślić wkład uczelni, która dała światu tak wybitne postaci, jak nasi matematycy, a także budować lokalny patriotyzm, łączący różne grupy społeczne. Poprzez dzieje naszych kryptologów będziemy wprowadzać zwiedzających do świata szyfrów – zdradza Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania.
Szymon Mazur, pomysłodawca powstania placówki, już w czerwcu opowiadał nam o jednej z atrakcji CSE. - W środku Auli ma się wynurzać z podłogi kiosk uboota. Trzeba będzie się do niego dostać, jak najszybciej zdobyć dokumenty o Enigmie i wydostać się na zewnątrz – mówił pół roku temu.
Teraz zdradza nam kolejne ciekawostki dotyczące ekspozycji. - Chcemy, by zwiedzający mogli poczuć, że siedzą w ławce obok Rejewskiego na kursie kryptologicznym – mówi.
Kluczową rolę w CSE mają pełnić zabawy interaktywne. Oprócz wspomnianego u-boota, zwiedzający mają też poznać możliwości atramentu sympatycznego czy bawić się skytalami. – To drewniana laska z nawiniętym na nią pasem skóry z zapisanymi literami, które tworzą zaszyfrowaną depeszę. Po odpowiednim nawinięciu pozwoli nam ona ją ujawnić i przeczytać - tłumaczy.
Poznać będzie można też historię kryptologii – od starożytnych szyfrów, przez udział kryptologów w łamaniu szyfrów rosyjskich podczas Cudu nad Wisłą czy grzebień Kowalewskiego. – Na ekspozycji mają znaleźć się trzy takie grzebienie, oczywiście z zębami wyłamanymi w odpowiednim miejscu – mówi.
Do 2021 roku CSE ma reklamować szyfrokontener stojący przed Zamkiem. - Po otwarciu placówki zniknie. Ma jeździć po Polsce i promować Centrum Szyfrów Enigma – wyjaśnia Mazur.
Obok Muzeum Uniwersyteckie
Centrum Szyfrów Enigma to nie jedyna placówka muzealna, która powstanie w okolicy. - Muzeum Uniwersytetu będzie umieszczone na parterze Collegium Iuridicum. Mamy nadzieję, że też zostanie oddane do użytku w 2021 r. Dzięki temu powstanie szlak muzealny od ronda Kaponiery, przez Muzeum Enigmy, dalej Muzeum Narodowe do Starego Rynku – mówi Życiu Uniwersyteckiemu prof. Wallas.
Utworzenie Centrum Enigma będzie możliwe dzięki dotacji z Unii Europejskiej przyznanej przez Marszałka Województwa. Operatorem placówki będzie Centrum Turystyki Kulturowej Trakt.