E-sport czerpie całymi garściami z zawodowego sportu. Nic więc dziwnego, że niektóre drużyny sięgają po psychologów, którzy pomagają w odpowiednim przygotowaniu zawodników. Na czym polega praca psychologa w e-sporcie? O tym z prof. Łukaszem Kaczmarkiem z Wydziału Psychologii i Kognitywistyki UAM rozmawia Jagoda Haloszka.
Kiedyś nasi rodzice wyganiali nas na zewnątrz, abyśmy tam grali w piłkę nożną, dziś gdyby nie elektronika, nie umielibyśmy znaleźć sobie miejsca. Jaki to ma wpływ na naszą psychikę?
To celna obserwacja. Kiedy rozmawiamy z dziećmi i mówimy im, że dla nas w przeszłości zakaz wychodzenia z domu było formą kary, to dzieci patrzą na nas z niedowierzaniem. Myślę, że wpływ na to mają dwa zjawiska. Po pierwsze pojawiła się bardzo ciekawa alternatywa dla zabaw na podwórku np. coraz lepsze gry komputerowe. Są darmowe i stają się doświadczeniem kulturowym tzn. jak się gra, to się wie, że będzie można porozmawiać o tym z rówieśnikami, wymienić się doświadczeniami, ale też jeżeli nie jest się obeznanym z grami video, to jest się w pewnym sensie społecznie wykluczonym. A po drugie jest jeszcze coś, o czym zapominamy. Świat podwórka nie jest już takim światem, jakiego my doświadczaliśmy, kiedy byliśmy dziećmi. Teraz ten zakres swobody dzieci przeżywają w kontakcie ze sprzętem elektronicznym, kiedy rodzic nie do końca wie, co dziecko robi, co instaluje i dzięki temu dziecko doświadcza autonomii.
Jaka jest wasza rola jako psychologów w e-sporcie?
Przyznam, że e-sportem zajmuję się raczej w kontekście ogólnych badań psychologicznych niż w kontekście psychologii sportu. Są psycholodzy, którzy starają się pomagać e-sportowcom w osiąganiu jak najlepszych wyników, ale także dbają o to, aby uzyskiwanie dobrych wyników w e-sporcie nie wiązało się ze zbyt wysokimi kosztami psychicznymi. Zajmują się optymalizacją koncentracji, trenowaniem radzenia sobie ze stresem, współpracą grupową, bo prawie wszystkie gry e-sportowe są oparte na współpracy. Psycholog e-sportu ma klasyczne zadania, które znamy z psychologii sportu plus oczywiście dochodzi kwestia specyfiki gier. Natomiast nas interesuje przede wszystkim e-sport jako zjawisko, w którym możemy prowadzić badania osób funkcjonujących w sytuacjach zadaniowych, sytuacjach stresu i silnych emocji. Zapraszamy e-sportowców do naszego laboratorium psychofizjologii, proponujemy różne gry i próbujemy zobaczyć, jak różne czynniki psychiczne wpływają na ich funkcjonowanie. E-sport obejmuje szerokie zagadnienia i psycholodzy mogą nie tylko pracować dla e-sportowców, ale też obserwować ich funkcjonowanie po to, by odpowiadać na bardziej ogólne pytania psychologii człowieka.
Pan również gra w gry i założył niedawno kanał „Nałuka”, który w niecodzienny sposób popularyzuje psychologię, m. in. przez gry komputerowe.
Skąd pomysł na taką formę przekazu?
Pod pretekstem gier staramy się rozmawiać o psychologii. Nasze założenie brzmi, że gry pozwalają nam lepiej zrozumieć psychologię, bo obserwujemy pewne psychologiczne zagadnienia in vivo. No i psychologia może być również przydatna do tego, żeby lepiej zrozumieć, jak działają gracze. Wydaje mi się, że jest to bardzo naturalne połączenie psychologii z gamingiem. A korzyści są obustronne. Pomysł wziął się stąd, że gram w gry, a zawodowo zajmuję się psychologią. Jak zauważył Artystoteles, człowiek jest szczęśliwy wtedy, kiedy wykorzystuje w pełni swoje zdolności. Więc, jeśli ktoś zna się na psychologii i zna się na grach, to jest to dobre połączenie z perspektywy własnej, ale i… widzów, którzy dopisują. Rozmowy, które prowadzimy, pokazują, że jest w tej formule miejsce i do zabawy i do dyskusji merytorycznej jednocześnie. Gamerzy mogą się dowiedzieć czegoś ciekawego o psychologii, a z kolei psycholodzy mogą lepiej zrozumieć pewne zjawiska, które występują m. in. w grach.
