Naukowcom, którzy chcą realizować projekty współpracy międzynarodowej finansowane ze środków Programu Ramowego Horyzont Europa, pozostały jeszcze dwa lata, by sięgnąć po granty.
Jak dobrze wykorzystać ten czas i przygotować się do nowego rozdania konkursowego? Choć na oficjalne, opublikowane konkursy trzeba będzie poczekać do końca roku, już teraz, na podstawie opublikowanych przez Komisję Europejską wstępnych wersji programów pracy (Work Programmes, WP), można dowiedzieć się, co czeka beneficjentów Horyzontu Europa w latach 2026-2027.
Dlaczego warto zainteresować się tematami już teraz?
Dzięki publikacji roboczych wersji dokumentacji konkursowej KE chce zagwarantować pełną transparentność procesu tworzenia przyszłych programów prac. Choć nie należy traktować opublikowanych dokumentów jako wersji ostatecznych, dają one wgląd w planowane priorytety badawcze, tematy i budżety, a także pokazują kierunki działań, które wkrótce zostaną ogłoszone jako oficjalne konkursy. To najlepszy moment, by być o krok przed innymi, rozpocząć przygotowania koncepcji projektowych, dopasowanych do wymagań KE, oraz budowę międzynarodowych konsorcjów w roli lidera lub partnera projektu.
Robocze wersje Planów Pracy w Programie Horyzont Europa na lata 2026-2027 wszystkich trzech filarów oraz innych działań HE, tj. Misje UE, Nowy Europejski Bauhaus, WIDERA czy Joint Research Centre, znajdują się na stronach Komisji Europejskiej oraz Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE NCBR.
Co nowego w ostatnim rozdaniu konkursowym?
Komisja Europejska zapowiada wiele uproszczeń. Sięganie po projekty stanie się bardziej dostępne i przyjazne dla beneficjentów, na przykład w postaci krótszych opisów tematów i bardziej otwartych zagadnień. W wielu tematach wnioskodawcy będą mogli liczyć na dwuetapowy proces aplikacyjny, co pozwoli na składanie krótszych wniosków w pierwszym etapie. Przygotowanie pełnej aplikacji będzie wymagane w przypadku zakwalifikowania do drugiego etapu. Komisja Europejska kontynuuje także wdrażanie uproszczonych form rozliczania kosztów (płatności ryczałtowe – lump sum) oraz zapowiada usprawnienia dotyczące sprawozdawczości finansowej dla beneficjentów.
Plany na nowy program ramowy
Komisja Europejska przedstawiła pomysł na to, jak będzie wyglądał 10. Program Ramowy Horyzont Europa realizowany w latach 2028-2034. Zgodnie z wstępnymi założeniami budżet w zakresie badań i innowacji wyniesie ok. 175 mld euro. To prawie dwa razy więcej w stosunku do tego, co oferował obecny Horyzont Europa (2021-2027). Celem nowego programu będzie zwiększenie konkurencyjności Europy, a także finansowanie rozwiązań stawiających czoło globalnym wyzwaniom, z wykorzystaniem osiągnięć i sukcesów obecnego programu ramowego. KE zapowiada uproszczenia w zakresie ograniczeń liczby tematów konkursowych oraz krótszy czas od zakończenia naboru do podpisania umowy o dofinansowanie. Proponowana dziś struktura programu będzie opierała się na czterech filarach:
- Doskonała nauka – wzmacnianie bazy naukowej UE poprzez przyciąganie talentów oraz wspieranie badań pionierskich (granty ERC, MSCA i JRC),
- Konkurencyjność i społeczeństwo – badania i innowacje w kluczowych obszarach (energia, cyfryzacja, obronność, przemysł, kosmos), Misje UE i Nowy Europejski Bauhaus,
- Innowacje – wspieranie przełomowych projektów wysokiego ryzyka, szczególnie startupów obronnych i technologii dual use, poprzez EIC,
- Europejska Przestrzeń Badawcza – wyrównywanie uczestnictwa, wspieranie infrastruktury badawczej i technologicznej.
Przed nami czas negocjacji pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją Europejską, dlatego też struktura, jak i zasady funkcjonowania 10. Programu Ramowego mogą ulec zmianom w stosunku do tego co zaproponowała Komisja Europejska.
Korzyści dla rozwoju kariery zawodowej
Horyzont Europa to także możliwość rozwoju indywidualnej ścieżki zawodowej poprzez zgłoszenie się do pełnienia roli eksperta Komisji Europejskiej. Wnioski składane w konkursach HE podlegają ocenie niezależnych ewaluatorów, i nie są to urzędnicy Komisji Europejskiej, ale doświadczeni przedstawiciele świata nauki, biznesu i sektora publicznego, wyspecjalizowani w konkretnej dziedzinie. Ocena wniosków odbywa się zdalnie przez co najmniej trzy osoby, wybrane z bazy ekspertów i dopasowane kompetencjami do wybranych tematów. Na pierwszym etapie ocena jest indywidualna, a następnie eksperci podczas merytorycznej dyskusji ustalają wspólną ocenę, tzw. konsensus dla każdego wniosku. Niezbędna jest także znajomość języka angielskiego, wiodącego w procesie ewaluacji.
Co można zyskać, angażując się w pracę eksperta?
- Wiedzę na temat najnowszych trendów w badaniach i innowacjach w różnych dziedzinach nauki, technologii i przemysłu.
- Kontakty z ekspertami z różnych krajów i branż, owocujące bardzo często współpracą międzynarodową w przyszłych projektach.
- Budowanie własnej reputacji w środowisku badawczym i naukowym oraz w strukturach Komisji Europejskiej.
- Wpływ na kształtowanie polityki naukowej i innowacyjnej w Europie poprzez wybór projektów finansowanych przez Unię Europejską.
- Korzyści finansowe (ustalona standardowa stawka: maks. 450 euro za dzień pracy).
Aby mieć szansę na podjęcie pracy dla Komisji Europejskiej w roli eksperta oceniającego wnioski czy monitorującego realizację projektów finansowanych w ramach Horyzontu Europa, niezbędna jest rejestracja w profilu eksperta. Baza ekspertów, wraz z wszystkimi niezbędnymi informacjami, znajduje się na stronach KE. Wsparcia w procesie rejestracji profilu udzielają również eksperci Horyzontalnego Punktu Kontaktowego Polska Zachodnia oraz Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Horyzontu Europa.
Wsparcie na Horyzoncie
Po wsparcie w drodze po granty w obecnym i przyszłym Horyzoncie Europa na różnych etapach zapraszamy do Horyzontalnego Punktu Kontaktowego Polska Zachodnia z siedzibą w Poznańskim Parku Naukowo-Technologicznym w Poznaniu. Oferowane wsparcie obejmuje etapy: od pomysłu, przez wybór właściwego konkursu, zrozumienie wytycznych, opracowanie koncepcji, celów, działań, budżetu, aż po budowanie konsorcjum i złożenie wniosku. Naukowcy mogą również liczyć na konsultacje podczas realizacji projektu, rozliczania, sprawozdawczości i pomyślnego przejścia audytu Komisji Europejskiej. Dzięki dofinansowaniu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju usługi HPK PZ są bezpłatne.