Badania archeologów z Poznania i Gdańska doprowadziły do odkrycia na skalę światową. Megamiasto leżące w dzisiejszej Turcji upadło z powodu gwałtownej zmiany klimatu, która pojawiła się 8,2 tysiące lat temu. Ujawniły to badania chemiczne resztek tłuszczu w garnkach.
Przez wiele lat wykopaliskami w neolitycznej osadzie w Çatalhöyük (Turcja), skąd pochodzą artefakty, kierował prof. Arkadiusz Marciniak z Wydziału Archeologii UAM. Brytyjscy chemicy, którzy je badali uzyskali dowody na gwałtowne zmiany klimatu.
Çatalhöyük, jedno z pierwszych prehistorycznych megamiast na świecie istniało 7100-5950 p. n. e. w południowej części Wyżyny Anatolijskiej. W okresie największego rozkwitu osadę zamieszkiwało 5-6 tys. ludzi. Ok. 8,2 tys. lat temu niespodziewanie miasto zaczęło przeżywać kryzys – mieszkańcy opuszczali je i wędrowali w kierunku m. in. terenów dzisiejszej Grecji, Macedonii i Bułgarii.
Zobacz: Unikatowe odkrycie archeolog z UAM
Upadek osady naukowcy łączą ze zmianami klimatycznymi, które miały miejsce w tamtych czasach. W próbkach tłuszczu zwierzęcego pochodzących z glinianych naczyń z Çatalhöyük chemicy z Uniwersytetu Bristolu znaleźli większą zawartość deuteru (jeden z izotopów wodoru), która świadczy o długotrwałej suszy Zwiększony deuter zachował się również w roślinach i zwierzętach żyjących w tamtym okresie w Anatolii. Zmiany klimatu wywołało gwałtowne topnienie lodowca w Kanadzie, które doprowadziło do podniesienia wód Atlantyku. W efekcie na północnej półkuli spadła temperatura, a lata były bardzo suche.
Przełomowe odkrycie otwiera nowe możliwości – teraz badacze będą mogli rekonstruować dawny klimat w miejscach, gdzie żyły starożytne społeczności. Wyniki badań polskich i brytyjskich naukowców opublikował magazyn „PNAS”.
