Szkolnictwo wyższe potrzebuje właściwego finansowania, które pozwoli na jego szybki rozwój i dostosowanie do światowych standardów. Tymczasem od lat, pomimo ciągłego wzrostu (16,5 mld zł w roku 2018), nakłady na szkolnictwo wyższe w Polsce, w przeliczeniu na studenta niestety nadal należą do najniższych w UE. Dlatego pomysł zadaniowego finansowania szkolnictwa wyższego w zróżnicowanych grupach uczelni uznajemy za właściwy i stymulujący.

Dywersyfikacja szkolnictwa wyższego musi dotyczyć z jednej strony autonomii uczelni, z drugiej zaś sposobu ich finansowania oraz określenia zadań przed nimi stojących -  najlepsze uczelnie muszą podejmować najbardziej ambitne zadania w zakresie kształcenia i to w ścisłym powiązaniu z prowadzonymi badaniami naukowymi. Ogłoszenie konkursu grantowego przez NCBiR w ramach Programu POWER na „zintegrowane programy uczelni” wpisuje się w takie właśnie pojmowanie szkolnictwa wyższego. Trzy różne ścieżki konkursowe w działaniu 3.5 „Kompleksowe programy szkół wyższych” skierowano do różnych grup uczelni. Ścieżka 3, z alokacją środków ponad 350 mln zł, dotyczyła wyłącznie największych i najlepszych uczelni – warunki konkursu mówiły o uczelniach kształcących minimum 20 000 studentów, w których co najmniej połowa ocenionych jednostek organizacyjnych posiada ocenę parametryczną A lub wyższą. I właśnie w ramach tej procedury konkursowej Uniwersytet nasz znalazł się na pierwszym miejscu listy rankingowej i otrzymał wsparcie finansowe w wysokości 37,7 mln zł.

Podstawowym celem przygotowanego projektu jest „modernizacja oferty edukacyjnej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i dostosowanie jej do wymogów rynku pracy oraz umożliwienie prowadzenia kształcenia zgodnie z najnowszymi osiągnięciami nauki”. Ponadto projekt obejmie wsparciem studia doktoranckie, rozwój kadr oraz rozwój infrastruktury informatycznej uczelni. Bardzo cieszy nas to, że przygotowany przez nasz Uniwersytet wniosek uzyskał najwyższą ocenę wśród wszystkich aplikujących uczelni.

Zgodnie z zasadami konkursu przedstawione zadania projektowe musiały obejmować swoim zakresem merytorycznym co najmniej 4 ze wskazanych przez NCBiR obszarów działań, czyli następujące moduły:

1) programów kształcenia

2) podnoszenia kompetencji

3) programów stażowych

4) wsparcia świadczenia wysokiej jakości usług przez instytucje wspomagające studentów w rozpoczęciu aktywności zawodowej na rynku pracy

5) studiów doktoranckich

6) zarządzania w instytucjach szkolnictwa wyższego

Należy wyraźnie podkreślić, że założeniem wyjściowym tego konkursu było przedstawienie takich zintegrowanych działań, które przyczynią się do podniesienia jakości kształcenia i procesów (także zarządczych) wspierających kształcenie. Stąd w projekcie przygotowanym przez UAM zaplanowano szereg spójnych działań realizujących te cele.

Zgodnie z podpisaną umową wydatki kwalifikowane tego projektu wyniosą łącznie 38 766 953,96 zł, z czego 37 603 945,34 zł to dofinansowanie otrzymane w ramach konkursu.

W trakcie realizacji zadań projektowych wsparciem zostanie objętych ponad 5,5 tys. osób, w tym prawie 3700 studentów i doktorantów oraz 29 kierunków studiów. Projekt będzie realizowany przez cztery lata, od 1 marca 2018 r. do 28 lutego 2022 r.

O złożoności tego ogromnego przedsięwzięcia niech świadczy wniosek konkursowy, który liczy 868 stron i obejmuje 1015 pozycji budżetowych.

Projekt obejmuje 15 zadań, w tym:

•  Zadanie 1: Rozwój kadr i infrastruktury informatycznej uczelni, dofinansowanie 4,8 mln zł
•  Zadanie 2: Wsparcie programów wysokiej jakości studiów doktoranckich, dofinansowanie 7,4 mln zł
•  Zadania 3-15: Wzmocnienie oferty edukacyjnej i potencjału dydaktycznego 13 jednostek organizacyjnych naszej Uczelni, dofinansowanie 26,6 mln zł.

Zespół projektowy, w skład którego weszło troje prorektorów (B. Mikołajczyk, R. Naskręcki i M. Nawrocki), kwestor A. Palacz, pracownicy Działu Programów Europejskich – M. Tomaszewska i D. Tobolski oraz M. Spiczak-Brzeziński z firmy SENSE Consulting, przy wsparciu merytorycznym kierowników działów administracji centralnej oraz pracowników wydziałów biorących udział w projekcie opracował listę priorytetów oraz dokonał ich oceny i przełożenia na wymogi projektowe. Rozpoczęła się mozolna praca nad budżetem oraz opracowaniem harmonogramu realizacji tak, aby wszystkie zaproponowane zadania mogły zostać zrealizowane oraz abyśmy mogli osiągnąć wszystkie wskaźniki ilościowe.

Zespół projektowy przyjął założenie, że wsparcie powinny otrzymać te przedsięwzięcia, które są niemożliwe lub bardzo trudne do finansowania w ramach bieżącej działalności dydaktycznej Uczelni oraz te, które będą miały duże znaczenie dla rozwoju naszego Uniwersytetu. Dlatego też za najważniejsze cele uznano rozwój kadr, rozwój infrastruktury informatycznej uczelni oraz silne wsparcie kształcenia doktorantów. Ponadto 2/3 przyznanych środków przeznaczonych będzie na realizację zadań zgłoszonych przez 13 jednostek organizacyjnych naszej Uczelni, które przystąpiły do projektu. Przyjęto także założenie, że realizacja zadań projektowych powinna sprzyjać uczelnianej integracji w wielu obszarach naszej działalności oraz istotnie przełożyć się na jakość naszej działalności jako wiodącego Uniwersytetu. Istotnym wyróżnikiem tego konkursu było zaadresowanie go do uczelni (a nie jak to jest w przypadku innych konkursów do jednostek organizacyjnych uczelni) w celu wypracowania katalogu spójnych działań w obszarze kształcenia.

Dzięki swej złożoności  projekt będzie znakomitym „poligonem doświadczalnym” w zakresie ogólnouniwersyteckiego  zarządzania dużymi projektami, także przy wykorzystaniu nowych technologii tworzenia i gromadzenia dokumentacji oraz hierarchicznego delegowania uprawnień zarządczych. Merytoryczne aspekty poszczególnych zadań nadzorować będą członkowie Zespołu Rektorskiego: zadanie nr 1 – prorektor M. Nawrocki, zadanie nr 2 – prorektor R. Naskręcki oraz zadania 3-15 – prorektor B. Mikołajczyk.

Zadanie 1 – Rozwój kadr i infrastruktury informatycznej uczelni

Zakres merytoryczny tego zadania wynika z założeń konkursowych NCBiR, które dopuszczają:

- działania podnoszące kompetencje dydaktyczne kadr uczelni w zakresie: umiejętności dydaktycznych, umiejętności informatycznych (w tym posługiwania się profesjonalnymi bazami danych i ich wykorzystania w procesie kształcenia), prowadzenia dydaktyki w języku obcym, zarządzania informacją oraz umiejętności prezentacyjnych;

- wsparcie informatycznych narzędzi zarządzania uczelniami, tworzenie otwartych zasobów edukacyjnych, zarządzanie informacją w celu doskonalenia jakości kształcenia.

W ramach projektu zaplanowano wdrożenie platformy do wielostronnej komunikacji indywidualnej i grupowej dla pracowników i studentów UAM. Platforma ta umożliwi tworzenie witryn poszczególnych jednostek organizacyjnych Uczelni według wspólnych szablonów dostosowanych do charakteru jednostki. Witryny pozwolą na gromadzenie i udostępnianie dokumentów oraz innych treści elektronicznych (zdjęcia, filmy, pakiety multimedialne szkoleń). Powstaną repozytoria danych, w tym nowa wersja „Monitora UAM” z oficjalnymi dokumentami różnych jednostek organizacyjnych lub organów kolegialnych.

W efekcie zostanie utworzona infrastruktura intranetu gromadząca, współdzieląca i chroniąca treści, które są istotne dla naszej społeczności akademickiej, ułatwiająca także zarządzanie uczelnią oraz usprawniająca nowoczesną komunikację elektroniczną. Zostaną rozdzielone ścieżki komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej (funkcje Internetu i intranetu). Nowy portal internetowy naszej Uczelni, nad stworzeniem którego trwają już prace (niezależnie od projektu ww. platformy), będzie skierowany głównie do odbiorców zewnętrznych.

Jednym z najbardziej istotnych elementów nowej platformy komunikacyjnej będzie panel dydaktyczny dostosowany do potrzeb nauczycieli akademickich oraz studentów i doktorantów. Panel zostanie zintegrowany z systemem obsługi studentów USOS. Nauczyciel akademicki będzie widział wykaz wszystkich prowadzonych przez siebie zajęć dydaktycznych; zostaną opracowane szablony witryn różnych typów prowadzonych zajęć (wykładów, ćwiczeń, seminariów …). Prowadzący zajęcia będzie mógł wybrać szablon najbardziej dostosowany dla charakteru swoich zajęć. W powstałej witrynie pojawi się automatycznie miejsce na składowanie materiałów do wykładu, miejsce pozwalające na zapis, wymianę i współdzielenie materiałów między prowadzącym, a studentem (np. prac zaliczeniowych, rozwiązania zadań itp.). Panel pozwoli także na szybkie nawiązywanie kontaktów oraz zestawianie telekonferencji, przeprowadzanie testów czy sprawdzanie obecności na zajęciach obowiązkowych, a dane o studentach uczestniczących w poszczególnych zajęciach będą pochodziły bezpośrednio z systemu USOS.

Na potrzeby utrzymania platformy zakupione zostaną nowe serwery oraz niezbędne oprogramowanie, a pracownicy odpowiedzialni za infrastrukturę IT będą mogli skorzystać ze specjalistycznych szkoleń i kursów.

Ważną częścią projektu będzie unowocześnienie istniejącej na naszej Uczelni platformy e-learningowej opartej o system Moodle. Obecna wersja jest wykorzystywana od kilku lat i zważywszy na zmiany technologiczne, wymaga już gruntownej modernizacji. Zostanie zatem przeprowadzona modyfikacja kodu platformy i dostosowania tego systemu do najnowszych standardów, a także adaptacja interfejsów modułu strategii dydaktycznych do urządzeń mobilnych.

W ramach tego zadania zaplanowano także cykl kilkudziesięciu szkoleń dla pracowników administracyjnych oraz dydaktycznych UAM, których celem podstawowym jest podniesienie kompetencji kadry w zakresie umiejętności informatycznych, umiejętności zarządzania informacją, w tym posługiwania się zintegrowanymi usługami informatycznymi i wykorzystania ich w pracy na Uczelni. Cel dodatkowy tych szkoleń to nabycie kompetencji w zakresie prowadzenia zajęć w języku obcym. Dla realizacji tych celów zaplanowano 18 kursów, w tym 3 kursy w języku angielskim.

Zadanie 2 – wsparcie programów wysokiej jakości studiów doktoranckich
Zadanie to umożliwi istotne wsparcie programów studiów doktoranckich takimi działaniami jak: stypendia wspierające mobilność doktorantów, organizacja szkół letnich dla doktorantów (w tym międzynarodowych), zapraszanie wybitnych naukowców na wykłady, seminaria, zajęcia warsztatowe lub do wspólnej pracy badawczej oraz cenionych przedstawicieli życia społeczno-gospodarczego, w szczególności z obszaru innowacji i transferu wiedzy.

Potrzeby te zostały określone na podstawie różnych raportów dotyczących jakości kształcenia na studiach doktoranckich (m.in. Raport NIK, Raport RGNiSzW, Raport KRD) oraz odniesienia ich do sytuacji na naszej Uczelni. Ponadto przyjęto założenie, że proponowane działania powinny istotnie przyczynić się do integracji silnie rozdrobnionego systemu kształcenia doktorantów na naszym Uniwersytecie.

Oferta stypendialna wspierająca mobilność doktorantów obejmuje, między innymi:

• Stypendia wyjazdowe na staże naukowo-badawcze krajowe w uznanych instytucjach naukowych, 90 staży, 1, 3 lub 6 miesięcy.
• Stypendia wyjazdowe na staże naukowo-badawcze zagraniczne w uznanych instytucjach naukowych, 155 staży, 1, 3 lub 6 miesięcy.
• Stypendia wyjazdowe na staże badawczo-wdrożeniowe w uznanych instytucjach innowacyjnych lub parkach technologicznych w Polsce, 25 staży, 1 miesiąc.
• Stypendia wyjazdowe na staże badawczo-wdrożeniowe w uznanych instytucjach innowacyjnych lub parkach technologicznych za granicą, 30 staży, 1 miesiąc.
• Stypendia wyjazdowe na wizyty studyjne w uczelniach, instytucjach innowacyjnych lub parkach technologicznych w Polsce, 30 wizyt, 1 tydzień.
• Stypendia wyjazdowe na wizyty studyjne w uczelniach,  instytucjach  innowacyjnych lub parkach technologicznych za granicą, 90 wizyt, 1 tydzień.
• Granty na udział w konferencjach naukowych w kraju (50 konferencji) i za granicą (60 konferencji).
• Stypendia wyjazdowe na udział w szkołach letnich dla doktorantów (w kraju), 20 wyjazdów.
• Stypendia wyjazdowe na udział w szkołach letnich dla doktorantów (za granicą), 80 wyjazdów.
• Środki finansowe na przeprowadzenie kwerend naukowych krajowych (do 2 tygodni), 40 kwerend.
• Środki finansowe na kwerendy naukowe zagraniczne (do 2 tygodni), 60 kwerend.

Ponadto w ramach środków projektowych zorganizujemy na UAM 3 szkoły letnie w zakresie rozwoju umiejętności miękkich, w tym także umiejętności językowych oraz 9 szkół letnich w zakresie wiedzy i umiejętności specjalistycznych. Zaprosimy także wybitnych naukowców oraz cenionych przedstawicieli życia społeczno-gospodarczego na wykłady, seminaria, zajęcia warsztatowe, lub do wspólnej pracy badawczej (190 osób).

Te elementy wsparcia będą dystrybuowane w trybie konkursowym poprzez wydziałowe studia doktoranckie, które przystąpią do projektu i wprowadzą ww. elementy do swoich programów studiów.

Zadania 3-15 Wzmocnienie oferty edukacyjnej i potencjału dydaktycznego 13 jednostek organizacyjnych naszej Uczelni

Zadania zaproponowane przez wydziały umożliwią modyfikację programów kształcenia wytypowanych do wsparcia kierunków studiów poprzez wprowadzenie nowych modułów, np. z zakresu umiejętności miękkich oraz zajęć prowadzonych przez uznanych specjalistów spoza UAM. Studia na wybranych kierunkach o profilu ogólnoakademickim zostaną wzbogacone o praktyki zawodowe. Projekt zakłada także przygotowanie dwóch nowych kierunków studiów. Ponadto doposażonych zostanie wiele pracowni i laboratoriów studenckich.

Wydział Anglistyki - wsparcie obejmie dwa kierunki studiów I st.: Theatre and drama in English oraz English Linguistic: theories, interfaces, technologies; wśród zaproponowanych zadań są m.in. doposażenie laboratorium językowego, wyposażenie pracowni teatralnej, staże studentów w wydawnictwach i firmach tłumaczeniowych oraz udział specjalistów z zagranicy z realizacji programów kształcenia.

Wydział Biologii - wsparcie obejmie studia I i II st. na kierunku Biologia i zdrowie człowieka, a wśród zaproponowanych zadań są m.in. staże dla studentów w firmach biotechnologicznych, instytucjach publicznych i laboratoriach, zakup materiałów i odczynników niezbędnych do realizacji programu studiów, zakup serwerów i oprogramowania oraz włączenie pracodawców w realizację programu kształcenia.

Wydział Chemii otrzyma wsparcie przy utworzeniu nowego kierunku studiów I st. Chemia aplikacyjna oraz wprowadzi dodatkowe zajęcia dla studentów kierunku Chemia (studia I i II st.). Ponadto zakupi serwery i specjalistyczne oprogramowanie oraz specjalistyczne usługi szkoleniowe. Planowane są także wizyty studentów w innowacyjnych firmach chemicznych.

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej dokona modyfikacji programów studiów poprzez wprowadzenie dodatkowych zajęć do wyboru, staży dla studentów w wydawnictwach i agencjach reklamowych. Włączy wykładowców zagranicznych w prowadzenie zajęć dydaktycznych; ponadto wyposaży  Translatoryczne Laboratorium Multimedialne, Laboratorium Logopedyczne i Laboratorium Edytorsko-Drukarskie w specjalistyczne oprogramowanie oraz nowoczesny sprzęt.

Wydział Fizyki zaplanował zmiany w programach kształcenia na kierunkach Akustyka i Reżyseria dźwięku. Doposaży Pracownię Protetyki Słuchu, Pracownię Otoplastyki, Pracownię Akustyki Stosowanej i Pracownię Dopasowania Aparatów Słuchowych.  Ponadto kupi komputery i specjalistyczne oprogramowanie, opracuje 8 podręczników akademickich. Kadra dydaktyczna odbędzie staże w renomowanych jednostkach.

Wydział Historyczny zaplanował utworzenie oraz realizację nowego kierunku studiów Historia Artes Liberales oraz związane z tym warsztaty oraz wyjazdy studyjne i terenowe.

Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych istotnie zmodyfikuje program kształcenia na kierunku Geografia (studia I st.) oraz wzbogaci wydziałową ofertę zajęć prowadzonych przez pracodawców. Na potrzeby ćwiczeń terenowych zakupione zostaną urządzenia z zakresu meteorologii oraz hydrologii i geomorfologii oraz doposażone laboratoria komputerowe. Także zadba o specjalistyczne szkolenia dla kadry dydaktycznej.

Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa opracuje nowe ścieżki fakultatywne na kierunkach Bezpieczeństwo narodowe (studia I i II st.) oraz Dziennikarstwo i komunikacja medialna (studia I i II st.). Przewidziano także szkolenia dla kadry dydaktycznej i administracyjnej.

Wydział Nauk Społecznych zmodyfikuje programy studiów na pięciu kierunkach studiów, uzupełnieni je o zajęcia prowadzone przez pracodawców. Przewidziano także szkolenia, kursy i studia podyplomowe dla kadry.  Ponadto zakupi oprogramowanie do prowadzenia i generowania dokumentacji psychologicznej oraz jakościowej analizy danych, oraz aparaturę do prowadzenia badań psychologicznych z zakresu medycyny pracy.

Wydział Neofilologii zmodernizuje programy kształcenia na kierunku filologia (studia II st.) poprzez wprowadzenie profilu tłumaczeniowego, multimedialnego, edytorsko-poligraficznego  i graficznego ogólnego. Zaplanowano także staże dla studentów w biurach tłumaczeń, agencjach oferujących usługi lokalizacji stron www, wydawnictwach oraz  firmach międzynarodowych. Wyposaży Pracownię Translatorską w komputery oraz specjalistyczne oprogramowanie. Zaplanowano szkolenia dla pracowników naukowo-dydaktycznych z zakresu obsługi zakupionego oprogramowania.

Wydział Studiów Edukacyjnych zmodyfikuje program kształcenia na kierunku Pedagogika, wyposaży Pracownię Multimedialną w komputery oraz inny sprzęt niezbędny do prowadzenia zajęć. Zaplanowano także wyposażenie „sali doświadczania świata” oraz staże dla studentów i szkolenia dla kadry dydaktycznej.

Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu zaplanował zmiany w programach kształcenia na kierunkach informacja naukowa i bibliotekoznawstwo oraz filologia angielska z pedagogiką i filologia polska. Przewidziano zakup sprzętu specjalistycznego oraz staże dla studentów i szkolenia dla kadry dydaktycznej i administracyjnej.

Instytut Kultury Europejskiej w Gnieźnie zmodyfikuje kształcenie na kierunku komunikacja europejska, wprowadzi ćwiczenia terenowe oraz zajęcia z przedstawicielami pracodawców. W planach także szkolenia dla kadry dydaktycznej i administracyjnej, w tym kursy języka angielskiego oraz wyposażenie  Laboratorium Cyfrowej Komunikacji.

Jak widać w ramach powyższych zadań te jednostki UAM, które zgłosiły akces do projektu, otrzymają silny „zastrzyk finansowy” (26,5 mln zł) na wieloaspektowe działania projakościowe. Pozwoli to na duży modernizacyjny skok, gdyż:

1. umożliwi finansowe wsparcie pomysłów kadry na polepszenie istniejącej oferty dydaktycznej oraz stworzenie obecnym i przyszłym studentom jeszcze lepszych programów kształcenia, które będą łączyły nasze aspiracje, akademicką wiedzę merytoryczną, silnie podpartą badaniami naukowymi z doskonaleniem takich umiejętności, które ułatwią absolwentom zmodernizowanych kierunków studiów skuteczniejsze wejście w „zawodowy świat”;
2. dzięki dodatkowym środkom będziemy mogli zaprosić do współpracy uznanych przedstawicieli „świata zawodowego” oraz zapewnić liczny udział studentów w stażach w starannie wybranych firmach i instytucjach, co z pewnością podniesie ich „wartość rynkową”. Czteroletni okres działania projektu przyczyni się także do silniejszego związania tych firm i instytucji z naszym Uniwersytetem;
3. unowocześni infrastrukturę dydaktyczną – przede wszystkim doprowadzi do powstania nowocześnie wyposażonych specjalistycznych laboratoriów i pracowni studenckich;
4. zmotywuje nas pracowników UAM do podnoszenia kwalifikacji dydaktycznych i stworzy warunki do udziału w licznych kursach i szkoleniach specjalistycznych.

Jesteśmy przekonani, że projekt „Uniwersytet jutra” jest wielką szansą na szybszy rozwój Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, stanowi równocześnie ogromne wyzwanie, szczególnie dla tych, którzy będą nim na różnych poziomach zarządzać i go realizować. Od nas wszystkich zależy jak skutecznie wykorzystamy te dodatkowe prawie 40 mln zł.