Językoznawca dr Eystein Dahl realizuje na Wydziale Neofilologii projekt badawczy pt. „Uporządkowanie morfosyntaktyczne, cechy podmiotu i wyeksponowanie tranzytywności w językach indoeuropejskich”. Badania finansowane są w ramach programu NCN POLONEZ BIS i prestiżowego grantu europejskiego Marie Skłodowska-Curie.
Zainteresowania dr. Dahla koncentrują się wokół historii języków indoeuropejskich; naukowiec bada struktury zdaniowe języków takich jak sanskryt wedyjski, starogrecki, łacina czy hetycki. W ramach projektu poszerzy to spektrum o kolejne języki: staro-cerkiewno-słowiański, staroalbański, starolitewski, ormiański.
Doktor Eystein Dahl wcześniej pracował na uniwersytetach w Bergen i Tromsø w Norwegii oraz na Uniwersytecie Goethego we Frankfurcie nad Menem, w Niemczech. Prowadził również wykłady i kursy na różnych uczelniach w Niemczech, we Włoszech, Polsce i Wielkiej Brytanii. Ma na swoim koncie liczne osiągnięcia akademickie, w tym książki, artykuły oraz prezentacje na konferencjach i wykłady główne. Niedawno został powołany na stanowisko redaktora naczelnego czasopisma „Journal of South Asian Languages and Linguistics”, które obejmie w styczniu 2025 roku. Do Poznania trafił za sprawą prof. UAM Krzysztofa Strońskiego, z którym nawiązał współpracę naukową wiele lat temu.
– Z dr. Dahlem poznaliśmy się kilkanaście lat temu na konferencji w Holandii i od tej pory z powodzeniem współpracujemy. Ma on taką niesamowitą zdolność przyciągania ciekawych, zdolnych ludzi – mówi prof. Krzysztof Stroński. – W ciągu ostatniego roku gościliśmy w Instytucie Orientalistyki naukowców z Włoch, Iranu czy Niemiec, którzy dla niego właśnie przyjechali do Poznania, aby włączyć się do prac związanych z projektem – dodaje.
Doktor Dahl:
– Poznań to miejsce, w którym zawsze czułem się mile widziany, a od pierwszego pobytu w tym mieście uznałem środowisko akademickie za bardzo dynamiczne i ciekawe. W ostatnich latach Poznań staje się coraz ważniejszym ośrodkiem badań lingwistycznych w Europie, co odzwierciedla chociażby fakt, że we wrześniu tego roku odbył się tutaj Międzynarodowy Kongres Językoznawców. Co więcej, gdy staram się pozyskać młodszych naukowców, by przyjechali tutaj na krótsze lub dłuższe pobyty, widzę ich entuzjazm na myśl o prowadzeniu badań właśnie w Poznaniu.
Jak deklarują naukowcy, realizacja projektu jest obecnie na półmetku. W skład podstawowej grupy badawczej biorącej w nim udział wchodzą trzy osoby: oprócz dr. Dahla jest to prof. Krzysztof Stroński i mgr Tania Ahmad, ekspertka w zakresie języków starogermańskich. W sumie grupa liczy ośmioro członków. W projekcie gościła między innymi doktorantka z Włoch, na wiosnę 2025 roku pojawi się kolejna osoba. W Poznaniu zorganizowane zostały również dwie edycje warsztatów, które przyciągnęły naukowców z kilku krajów, w tym z Włoch, Niemiec, Islandii, Estonii, Wielkiej Brytanii i USA.
– Badania polegają na analizie zjawisk składniowych w reprezentatywnej grupie języków indoeuropejskich. Będziemy badać takie kwestie, jak pozycja podmiotu w zdaniach. Badania mają charakter fundamentalny, ich celem jest poszerzenie wiedzy o otaczającym nas świecie. To, że kilku kolegów i młodszych naukowców zainteresowało się współpracą z nami, wskazuje, że projekt i jego cele badawcze są uznawane przez społeczność lingwistyczną za istotne – mówi dr Dahl.
– Często pytają mnie o to, czym zajmuję się jako językoznawca historyczny – dodaje prof. Stroński – i widzę rozczarowanie na twarzach rozmówców, kiedy tłumaczę, że nie chodzi o stworzenie jakiejś symbolicznej „maszyny”. Badania mechanizmów składniowych pozwalają nam odpowiedzieć na pytania o to, jak dany język się rozwijał, jakie mechanizmy nim rządziły oraz jak może się rozwijać w przyszłości. Naszą pracę trudno uzasadnić jakimiś spektakularnymi zastosowaniami.
W ramach projektu powstał korpus lingwistyczny, który umożliwi językoznawcom opisanie mechanizmów składniowych we wczesnych językach indoeuropejskich z uwzględnieniem funkcji podmiotu i dopełnienia. Jak podkreślają badacze, dużą część pracy stanowi rekonstrukcja pewnej rzeczywistości językowej.
– Jesteśmy świadomi, że jeśli chodzi o rozumienie historii języków i ich zmian, już dużo wiemy, ale wciąż pozostaje spore pole do badań naukowych. To ciekawość napędza naszą pracę, pragnienie zrozumienia, dlaczego język ewoluował w określonym kierunku, jakie były tego przyczyny. I to zaciekawienie najbardziej nas motywuje – podsumowuje dr Dahl.
