Wydział Archeologii UAM jako pierwszy w Polsce, wspólnie z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Pile oraz Muzeum Okręgowym w Pile przeprowadził warsztaty z zakresu leśnictwa dla studentów archeologii. Warsztaty odbyły się w Centrum Promocji Lasów Państwowych w Goraju, miejscu szczególnym ze względu na uroczysko lasów rozpościerających się na stokach Pradoliny Noteci oraz możliwości dydaktyczne ośrodka.
Idea warsztatów dla studentów archeologii nt. specyfiki pracy leśników pojawiła się już w 2020 roku, jednakże ze względu na pandemię rozpoczęcie współpracy nastąpiło dopiero teraz. Sytuacja ta dała czas na przemyślenie i dopracowanie programu, co zaowocowało profesjonalnym przygotowaniem oferty ze strony Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile. W między czasie została także podpisana umowa o współpracy naukowej i dydaktycznej pomiędzy Wydziałem Archeologii UAM, a Regionalną Dyrekcją. Umowa ta była właściwie potwierdzeniem prowadzonych już od lat badań archeologów na terenie nadleśnictw wchodzących w skład RDLP w Pile.
Warto wymienić tu między innymi badania prof. Andrzeja Michałowskiego na stanowisku kurhanowym kultury wielbarskiej w Miłosławiu w Nadleśnictwie Sarbia lub nieinwazyjne rozpoznanie stanowisk archeologicznych w Nadleśnictwach Okonek i Zdrojowa Góra prowadzonych przez dr. Jakuba Niebieszczańskiego, wraz z dr. Jarosławem Rolą z Muzeum Regionalnego w Pile. Wszystkie te działania i doświadczenia doprowadziły w efekcie do znalezienia wspólnego języka pomiędzy leśnikami a archeologami. Tereny leśne są nieocenionym, ale też i niedocenianym wciąż rezerwuarem danych archeologicznych. Dzięki analizie zobrazowań LIDAR udostępnianych przez Geoportal, na światło dzienne wychodzą coraz to nowe, spektakularne stanowiska. Są to między innymi grodziska, cmentarzyska kurhanowe, grobowe megalityczne czy sieci okopów wojennych. Wszystkie te obiekty są elementami dziedzictwa kulturowego, które przetrwały do naszych czasów w niezmienionej formie wyłącznie dzięki temu, że znajdują się na terenach leśnych. Będąc pod opieką Lasów Państwowych istnieje szansa na ich dalsze przetrwanie poprzez prowadzenie odpowiedniego typu gospodarki. Innymi słowy – archeologia prędzej czy później „wejdzie” masowo w lasy – a to wymaga wypracowania odpowiednich ścieżek współpracy i znalezienia wspólnego języka i dostosowania się do rytmu pracy leśników.
Współpraca Lasów Państwowych z instytucjami archeologicznymi w naszym kraju jest stosunkowo częsta, jednakże w większości jednostkowa i nigdy jeszcze nie została zamknięta w tak solidne i trwałe ramy jak w przypadku współpracy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile i Wydziału Archeologii UAM przy wsparciu Muzeum Regionalnego w Pile.
Efektem tej współpracy były wspomniane warsztaty pt. „Co archeolog musi wiedzieć o lasach”. Udział wzięło w nich pilotażowo 14 studentów Wydziału Archeologii UAM. Jako pierwsi adepci archeologii w Polsce mogli zapoznać się z gospodarką leśną, sposobem pracy leśników oraz stosowanymi przez nich metodami. Pozwoli to na zrozumienie rytmu pracy w lasach, np. kiedy w trakcie prac odnowieniowych oddziału leśnego przeprowadzić badania powierzchniowe lub wiedzieć w jaki sposób, korzystając ze sposobów urządzania lasu, chronić stanowiska archeologiczne.
Spotkanie otworzył dr Marcin Chirrek, Zastępca Dyrektora RDLP w Pile. Następnie przedstawione zostały kolejne bloki szkoleniowe: planowanie zadań gospodarczych i ochronnych – plany urządzania lasu (Rafał Deus, RDLP w Pile), gospodarka leśna – realizacja zadań gospodarczych (Michał Krzysztofik, RDLP w Pile), inwestycje leśne – budownictwo drogowe, zbiorniki ppoż., obiekty małej retencji (Magdalena Lubińska, RDLP w Pile), Archeologia i leśnictwo – możliwości współpracy (Dr Jarosław Rola, Muzeum Okręgowe w Pile) i badania archeologiczne – stanowisko Mirosław (Nadleśniczy Damian Szcześniak, Nadleśnictwo Sarbia). Wszystkich prelegentów zapowiadała Maria Bajsarowicz (Rzecznik Prasowy RDLP w Pile). Spotkanie zakończył podziękowaniami dla RDLP w Pile prof. Andrzej Michałowski, Dziekan WA UAM i dr Jakub Niebieszczański, koordynator współpracy z Lasami Państwowymi WA UAM. Następnie warsztaty przeniosły się w teren – do Nadleśnictwa Sarbia. Studenci mogli na własne oczy zobaczyć przykłady zagospodarowania oddziałów (kępy ekologiczne, odnowienia czy obiekty małej retencji).
Warsztaty są dopiero początkiem współpracy i planowane jest ich kontynuowanie dla kolejnych grup studentów WA UAM w nadchodzących latach. Dzięki temu, przyszłe pokolenia archeologów będą gotowe do współpracy z Lasami Państwowymi, znając ich specyfikę. Można powiedzieć, że jako archeolodzy stoimy przed nową epoką – już nie kamienia, brązu czy żelaza – ale epoką lasu. Warto zacytować słowa wystąpienia jednego z prelegentów warsztatów skierowane do studentów, dr. Jarosława Rolę: „Pociąg pt. archeologia leśna właśnie odjeżdża – nie zapomnijcie do niego wsiąść!”
Warsztaty zorganizowane były przez dr. Marina Chirrka (RDLP w Pile) i Macieja Chełmińskiego (RDLP w Pile) we współpracy z dr. Jakubem Niebieszczański (WA UAM).
Ze strony UAM udział wzięli: prof. dr hab. Andrzej Michałowski, prof. UAM dr hab. Marin Ignaczak, dr Anna Skowronek (Wydział Archeologii) oraz Agata Wąsewicz-Madejek (Instytut Pamięci Narodowej). Pionierskimi studentami archeologii, uczestnikami warsztatów byli: Jan Czeski, Zuzanna Kafel, Julia Kozera, Julia Pasławska, Mateusz Pawlicki, Krzysztof Piotrowski, Szymon Przecherka, Paulina Przepiórka, Aleksandra Rychlik, Weronika Tyde, Oliwia Walczak, Szymon Ważyński, Luiza Zbiciak i Bartosz Żarkowski.
Czytaj też: Prof. Andrzej Michałowski. Grób dziewczyny w Mirosławiu
