Każde zdjęcie to dla mnie spotkanie. Nie tylko z człowiekiem, ale też z jego historią, emocjami, kulturą i miejscem, w którym żyje. Tak mogłabym najkrócej opisać ideę mojej wystawy „Portrety w podróży. Spotkania i twarze z różnych miejsc”, którą można oglądać w Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do 5 listopada 2025 roku.

Wystawa jest dla mnie podsumowaniem kilku lat podróży – zarówno tych związanych z nauką, jak i bardziej osobistych wypraw. Zdjęcia powstawały w różnych momentach mojego życia, w miejscach oddalonych od siebie o tysiące kilometrów: od Ukrainy po Tunezję, od Włoch po Kazachstan i Rumunię.

Portrety ludzi, nie miejsc

Nie fotografuję zabytków ani krajobrazów – interesują mnie ludzie. W każdej podróży staram się poznać tych, którzy tworzą codzienność danego miejsca. Lubię pytać o to, czym żyją, co ich napędza, co daje im siłę. Z tych rozmów rodzi się fotografia – naturalna, niepozowana, często wykonana w ruchu lub w trakcie rozmowy.

Nie lubię pozowanych kadrów. Kiedy ktoś zauważa aparat, zmienia się – prostuje, uśmiecha, próbuje wyglądać „lepiej”. A ja chcę uchwycić prawdziwe emocje – takie, które widać tylko w krótkiej, szczerej chwili. Dlatego większość moich zdjęć powstała z zaskoczenia.

Historie, które zostają w pamięci

Jednym z najważniejszych dla mnie zdjęć jest portret starszej kobiety z Lwowa, którą poznałam na początku wojny w Ukrainie. Mieszka w zniszczonym bloku, bez ogrzewania, a jej dzieci i wnuki wyjechały do Polski. Mimo trudnej sytuacji, przyjęła nas z uśmiechem i spokojem. To spotkanie na długo zapadło mi w pamięć.

Podczas tego samego wyjazdu miałam też okazję poznać dziennikarzy z „Kuriera Galicyjskiego” i wziąć udział w wywiadzie radiowym w czasie alarmu rakietowego. Wtedy po raz pierwszy zobaczyłam, jak wygląda codzienność pracy w warunkach wojny – z gotowym plecakiem do ewakuacji obok biurka.

Szczególne emocje towarzyszyły mi również podczas podróży do Kijowa, gdzie spotkałam mera miasta, Witalija Kliczkę, a także korespondenta wojennego TVN, Tomasza Kanika. Jego relacja z operatorem pokazała mi, jak wiele zaufania i odwagi wymaga praca w mediach w czasie konfliktu.

Podróże, które uczą pokory

Niektóre zdjęcia powstały w zupełnie innych kontekstach – podczas wyjazdu naukowego do Kazachstanu, gdzie badałam pamięć potomków polskich zesłańców. Tam poznałam m.in. Rinata Dusumowa, prezesa Stowarzyszenia „Polska Jedność”, który całe życie poświęcił budowaniu więzi Polonii w Astanie. Niestety, niedawno zmarł – dlatego jego portret jest dla mnie szczególnie ważny.

W Tunezji z kolei fotografowałam ludzi żyjących na pustyni. Jeden z przewodników sam poprosił mnie o zdjęcia – w turbanie, na tle piasku. Zrozumiałam wtedy, że czasem to inni chcą, byśmy ich zobaczyli, żeby ich obecność nie zginęła w anonimowości świata.

zob. też To była Laodike

Podczas konklawe w Watykanie starałam się uchwycić nie tylko samego papieża, ale przede wszystkim emocje ludzi oczekujących na Placu św. Piotra. Zrozumiałam wtedy, jak trudna jest praca fotoreportera – żeby uchwycić prawdziwe emocje, trzeba czasem odwrócić obiektyw od głównego wydarzenia.

Fotografia jako opowieść o człowieku

Każdy z portretów na wystawie jest częścią większej historii – o różnorodności, podróżach, ale przede wszystkim o człowieku. Obok zdjęć zamieściłam też cytaty osób, które spotkałam – ich odpowiedzi na pytanie, co ich motywuje, co daje im siłę. Z tych krótkich zdań powstała mozaika ludzkich emocji, wspomnień i nadziei.

Dla mnie fotografia to nie tylko obraz, ale sposób na rozmowę z drugim człowiekiem. Uczy pokory, wrażliwości i uważności. Każde spotkanie, nawet krótkie, zostawia ślad – czasem w pamięci, czasem w kadrze.

📍 Wystawę „Portrety w podróży. Spotkania i twarze z różnych miejsc” można oglądać w Archiwum UAM do 5 listopada 2025 roku.

................................................

O autorce

Angelika Sarna – studentka historii II stopnia na Wydziale Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (specjalność: polityka i media w dziejach). Dziennikarka i fotografka zainteresowana mediami, historią kobiet oraz współczesną historią Ukrainy. Autorka reportaży i artykułów popularnonaukowych. W swoich pracach łączy refleksję historyczną z pasją do poznawania ludzi i dokumentowania ich historii w codziennym życiu.