1-2 marca 2019 roku w Sali Czerwonej Pałacu Działyńskich w Poznaniu (Biblioteka Kórnicka PAN) odbyła się Ogólnopolska Konferencja Interdyscyplinarna Hayden White: Perspektywa Polska.
Konferencję zorganizowano w rocznicę zmarłego 5 marca 2018 roku profesora Haydena White’a – światowej sławy amerykańskiego badacza teorii i historii historiografii, krytyka kultury, humanisty, emerytowanego profesora historii świadomości na University of California w Santa Cruz, uhonorowanego kilkunastoma doktoratami honoris causa m.in. Uniwersytetu Gdańskiego (2011). Autor takich przełomowych dla współczesnej humanistyki dzieł, jak: Metahistory. The Historical Imagination In Nineteenth Century Europe (1973), Tropics of Discourse (1978), The Content of the Form (1987) i The Practical Past (2014), w latach 1996-2013 wielokrotnie gościł na Uniwersytecie Adama Mickiewicza na zaproszenie Instytutu Historii jako profesor wizytujący, a także na wykładach i seminariach gościnnych.
Konferencja zorganizowana została z inicjatywy dra hab. Edwarda Skibińskiego, prof. UAM i dra hab. Pawła Stróżyka, prof. UAM, którzy od 2015 roku wspólnie prowadzą Seminarium im. Brygidy Kürbis przy Zakładzie Źródłoznawstwa i Nauk Pomocniczych Historii w Instytucie Historii UAM oraz prof. dr hab. Ewy Domańskiej z Zakładu Metodologii Historii i Historii Historiografii Instytutu Historii UAM – badaczki teorii White’a i redaktorki trzech tomów antologii tekstów amerykańskiego badacza.
Celem konferencji była dyskusja nad recepcją prac Haydena White’a w polskiej humanistyce, wskazanie idei autora Metahistory, które są szczególnie widoczne w refleksji polskich badaczy, a także tych, które wywołują największe kontrowersje, oraz przedyskutowanie miejsca, jakie zajmują koncepcje White’a w humanistyce amerykańskiej, niemieckiej i francuskiej widzianego z perspektywy rodzimych humanistów. Równie ważne było omówienie znaczenia idei amerykańskiego badacza wobec zmian zachodzących we współczesnej humanistyce oraz określenie przyszłości dziedzictwa jego myśli.
Czytaj też: Nim całkowicie znikną. Cmentarze ewangelickie
Obrady otworzył Dyrektor Instytutu Historii UAM - prof. dr hab. Józef Dobosz, a organizatorzy przywitali zebranych gości w imieniu własnym i dyrektora Biblioteki Kórnickiej PAN - prof. dr hab. Tomasza Jasińskiego, gospodarza miejsca. Sylwetkę Haydena White’a i historię jego wizyt w Polsce przypomniała prof. dr hab. Ewa Domańska, która od początku swojej kariery naukowej blisko współpracowała z amerykańskim badaczem. Z jej inicjatywy ukazały się trzy tomy tekstów White’a w języku polskim opublikowane nakładem wydawnictwa Universitas: Poetyka pisarstwa historycznego (red. z Markiem Wilczyńskim, 2000, 2010), Proza historyczna (2009), Przeszłość praktyczna (2014). Wraz z Frankiem Ankersmitem i Hansem Kellnerem jest także współredaktorką poczytnego tomu Re-Figuring Hayden White (Stanford University Press, 2009).
W dwudniowej konferencji udział wzięli badacze z wiodących ośrodków naukowych w Polsce, reprezentujący różne dziedziny nauk humanistycznych: archeologię, historię i literaturoznawstwo. Jako pierwszy, w zastępstwie prof. dr hab. Jana Pomorskiego (Instytut Historii UMCS), głos zabrał dr hab. Piotr Witek (Instytut Historii UMCS), który wygłosił referat na temat wpływu Haydena White’e na polską metodologię i teorię historiografii. Dr hab. Jerzy Kałążny, prof. UAM (Instytut Filologii Germańskiej) i dr hab. Maciej Bugajewski, prof. UAM (Instytut Historii) przestawili kolejno naukowe koncepcje White’a z perspektywy badaczy niemieckich i francuskich.
Na zakończenie pierwszego dnia obrad znany niemiecki badacz teorii i historii historiografii – Profesor Jörn Rüsen wygłosił wykład gościnny pod tytułem: A Turing Point in Theory of History: The Place of Hayden White in the History of Metahistory. Drugiego dnia kolejno wygłaszali referaty: dr Jakub Muchowski (Instytut Historii UJ), mgr Tomasz Wiśniewski doktorant IH UAM, dr hab. Edward Skibiński prof. UAM (Instytut Historii), prof. dr hab. Danuta Minta–Tworzowska (Instytut Archeologii), prof. dr hab. Marek Wilczyński (Ośrodek Studiów Amerykańskich UW) i prof. dr hab. Przemysław Czapliński (Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM). Omawiano w nich wpływ teorii Haydena White’a na postrzeganie statusu historii jako dyscypliny i badań pisarstwa historycznego, na współczesną mediewistykę, teorię archeologii oraz na analizę dzieł literackich. Po każdym panelu miała miejsce ożywiona dyskusja.
Organizatorzy planują wydanie monografii zbiorowej, która ukaże się nakładem wydawnictwa „Universitas” i zawierać będzie artykuły oparte na wygłoszonych referatach. Konferencja zorganizowana została dzięki wsparciu Instytutu Historii UAM, Biblioteki Kórnickiej PAN oraz European Research Council, Project NAMO. Szczególne podziękowania organizatorzy kierują do Dyrektora Instytutu Historii UAM - prof. dr hab. Józefa Dobosza, dyrektora Biblioteki Kórnickiej PAN - prof. dr hab. Tomasza Jasińskiego oraz prof. Ulricha Timme’a Kragh’a (visiting professor, Wydział Neofilologii UAM) za wsparcie inicjatywy i pomoc finansową.
Zapraszamy do zapoznania się ze stroną internetową, gdzie znajdują się abstrakty wystąpień i noty biograficzne uczestników konferencji:
http://ewa.home.amu.edu.pl/Hayden_White_perspektwa_polska_IH_UAM_2019.html
