Dnia 25 września br. w Auli Lubrańskiego Collegium Minus UAM zainaugurowana została działalność poznańskiego ośrodka prestiżowego centrum Bilingualism Matters. Misją instytucji jest rozpowszechnianie wyników badań i informacji dotyczących dwu- i wielojęzyczności. Centrum, z siedzibą w Edynburgu, posiada już dwadzieścia jeden ośrodków w Europie, Ameryce Płn. i Azji, m.in. w Mediolanie, Nantes, Salonikach, Chicago i Tel Awiwie.

Ośrodek na poznańskim Wydziale Anglistyki, działający pod kierownictwem prof. zw. dr hab. Katarzyny Dziubalskiej-Kołaczyk, Dziekan Wydziału Anglistyki UAM, będzie pierwszym w Polsce. Jest to wyraz uznania wieloletniego zaangażowania anglistów UAM w prowadzeniu interdyscyplinarnych badań nad dwu- i wielojęzycznością oraz promowanie wyników tychże badań zarówno w społeczności akademickiej, jak i w otoczeniu uniwersytetu. Jako oddział Bilingualism Matters, Wydział Anglistyki jeszcze intensywniej popularyzował będzie wiedzę na temat dwu/wielojęzyczności i wielokulturowości oraz prowadził będzie istotny dialog na temat wyzwań, jakie zjawiska te niosą w XXI wieku. Pod koniec września br., do ośrodków Bilingualism Matters dołączył również Instytut Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, tym samym jeszcze bardziej rozszerzając ofertę Centrum na mapie Polski.

Centralnym punktem uroczystego otwarcia poznańskiego oddziału centrum Bilingualism Matters był wykład założycielki oraz dyrektorki Centrum, prof. Antonelli Sorace. Podczas wykładu, prof. Sorace przedstawiła mity związane z dwu- oraz wielojęzycznością panujące obecnie w społeczeństwie, podkreślając jednocześnie wagę ich obalania, do czego bezsprzecznie przyczyni się otwarcie pierwszego polskiego oddziału sieci Bilingualism Matters. Do najważniejszych i najczęściej występujących mitów na temat wychowywania dzieci dwujęzycznie profesor zaliczyła błędne przekonanie, że dzieci te doświadczać będą opóźnień w rozwoju, czego bezpośrednim rezultatem będą na przykład problemy w szkole.

Wbrew temu powszechnie panującemu poglądowi, dotychczasowe badania pokazały jednak, że dzieci dwujęzyczne wyróżniają się wysokim poziomem świadomości metajęzykowej, do czego zaliczyć można chociażby świadomość tego, że język składa się ze znaczeń, słów oraz dźwięków, które je budują. Wrażliwość na takie właściwości języka przekłada się na to, że dzieci dwujęzyczne sprawniej nabywają umiejętność czytania, są bardziej świadome relacji między słowami a ich znaczeniami oraz mogą efektywniej przyswoić kolejny język obcy. Co więcej, dwujęzyczność pozytywnie wpływa na rozwój poznawczy oraz psycho-społeczny dzieci, które cechuje lepsza koncentracja uwagi, większa zdolność do adaptacji w zmieniających się warunkach oraz szybszy rozwój zdolności pozwalających na wnioskowanie o intencjach i perspektywach innych osób. Warto tutaj również wspomnieć o roli dwujęzyczności w życiu dorosłym, która – choć przed ewentualną chorobą Alzheimera nas nie uchroni – może opóźnić pojawienie się jej pierwszych symptomów nawet o cztery lata.

Podczas swojego wykładu, prelegentka podkreśliła również wagę edukowania nauczycieli i rodziców co do poszczególnych wyzwań związanych z nauczaniem oraz wychowaniem dwujęzycznego dziecka. Profesor Sorace wymieniła tutaj m.in. mniejszy zasób słownictwa dzieci dwujęzycznych, przede wszystkim na początkowym etapie nabywania języków, jak również tzw. okres ciszy, w którym dziecko – mimo rozumienia języka – nie mówi w nim. Zjawisko to często błędnie i zbyt pochopnie przypisywane jest występowaniu potencjalnego zaburzenia językowego. „Dzieci dwujęzyczne często zaczynają mówić nieco później niż ich jednojęzyczni rówieśnicy, co wcale nie musi jednak oznaczać opóźnień w rozwoju. Rolą centrum Bilingualism Matters oraz jego oddziałów jest wychodzenie naprzeciw tego typu wątpliwościom oraz umożliwienie dialogu między rodzicami, nauczycielami i specjalistami zajmującymi się zagadnieniem dwujęzyczności, w konsultacji z psychologami czy logopedami”, mówi Antonella Sorace.

Jednym z głównych celów oddziału w Poznaniu będzie – oprócz promowania edukacji wielojęzycznej ­– szerzenie wiedzy na temat dwu- i wielojęzyczności w społeczeństwie. Ośrodek na Wydziale Anglistyki UAM oferował będzie przestrzeń do dyskusji pomiędzy nauczycielami, edukatorami, rodzicami a naukowcami badającymi te zagadnienia, umożliwiając tym samym dzielenie się wynikami badań naukowych nad wielojęzycznością bezpośrednio z osobami, których to zjawisko dotyczy na co dzień. Więcej informacji na temat działalności poznańskiego oddziału Bilingualism Matters można znaleźć na stronie internetowej Wydziału Anglistyki UAM (www.wa.amu.edu.pl), bądź też kontaktując się bezpośrednio z zespołem Bilingualism Matters @Poznan (bm@wa.amu.edu.pl).

Autorzy:

Dr Katarzyna Jankowiak

Członkini zespołu Bilingualism Matters @Poznan oraz adiunkt w Zakładzie Studiów Psycholingwistycznych na Wydziale Anglistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Dr Marcin Turski

Rzecznik prasowy Wydziału Anglistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz starszy wykładowca w Zakładzie Studiów nad Przekładem.