Eksperci Wydziału Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej na zamówienie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej opracują założenia modelowe dla strategii ponadlokalnej.
Na zamówienie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej zespół w składzie prof. Paweł Churski, dr Przemysław Ciesiółka, dr Bartłomiej Kołsut oraz dr hab. Łukasz Mikuła przygotują materiał koncepcyjny dotyczący wybranych zagadnień planowania rozwoju na poziomie ponadlokalnym, a w szczególności modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej właściwego dla strategii ponadlokalnej. Przygotowane opracowanie pomoże jednostkom samorządu terytorialnego w sposób praktyczny wypełnić wymogi wynikające z nowo wprowadzonych zapisów ustawowych wdrażanych w ramach realizowanej reformy systemu planowania rozwoju w Polsce.
Nowy system zarządzania rozwojem opiera się na zintegrowanych strategiach rozwoju, w tym na strategii rozwoju ponadlokalnego. Strategia rozwoju ponadlokalnego jest nowym dokumentem wprowadzonym ustawą z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw. Obowiązkowymi elementami tej strategii są m. in.: model struktury funkcjonalno-przestrzennej oraz ustalenia i rekomendacje w zakresie polityki przestrzennej. Treści te są wyrazem zintegrowanego podejścia łączącego ze sobą sferę społeczną, gospodarczą i przestrzenną. Kompleksowy dokument ma zapewnić koordynację przestrzenną działań planowanych w zgodzie ze zrównoważonym rozwojem i ładem przestrzennym. Ustawowe wymogi nie wskazują jednak elementów, jakie powinny być zawarte w modelu struktury funkcjonalno-przestrzennej, pozostawiając te kwestie do decyzji samorządów terytorialnych, przygotowujących daną strategię rozwoju. Ustawodawca nie zdecydował się wprowadzić szczegółowych regulacji w tym zakresie z uwagi na trwające prace nad reformą systemu planowania przestrzennego, w ramach której nastąpi całkowita integracja planowania rozwoju. Do czasu wdrożenia nowego systemu planowania przestrzennego strategia rozwoju ponadlokalnego powinna uwzględniać obecne otoczenie prawne powiązane z jej treścią. Uwzględnienie przestrzeni w planowaniu rozwoju powinno następować w oparciu o systemowe regulacje prawne m.in. z zakresu planowania przestrzennego, rewitalizacji, ochrony przyrody oraz w odniesieniu do działań finansowanych z polityki spójności.
Zintegrowana strategia rozwoju ponadlokalnego jest swoistym novum dla jednostek samorządu terytorialnego, choć nie brakuje doświadczeń integracji planowania w obszarach funkcjonalnych wypracowanych w ramach instrumentu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych stanowiącego element wdrażania polityki spójności w latach 2014-2020. Szczególne obawy i wątpliwości jednostek samorządu terytorialnego budzi wymiar przestrzenny strategii – jego zakres treściowy, graficzny sposób prezentacji oraz powiązania z obecnym systemem planowania przestrzennego. Wypracowany modelowy przykład struktury funkcjonalno-przestrzennej posłuży jako baza do przygotowania materiału informacyjnego dla jednostek samorządu terytorialnego, w połączeniu z dobrymi przykładami z praktyki i wypracowanymi rozwiązaniami w ramach innych projektów prowadzonych przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.
Prof. Paweł Churski. Razem dla klimatu
