Wersja kontrastowa

UAM uczelnią badawczą czyli jaką? cz.2. Cele i działania

UAM uczelnią badawczą
UAM uczelnią badawczą

Autorzy: prof. Ryszard Naskręcki, prof. Beata Mikołajczyk, prof. Marek Kwiek, prof. Marek Nawrocki

 

Kluczowe znaczenie dla realizacji projektu będzie miał pierwszy okres implementacji.  Po roku funkcjonowania projektu zostaną poddane ocenie i weryfikacji przyjęte procedury, przede wszystkim pod kątem ich przydatności oraz ich skuteczności. Ocenie zostanie poddana także efektywność działania poszczególnych POB-ów w zakresie realizacji poszczególnych działań projektowych oraz osiąganych wskaźników. W koniecznych przypadkach zostaną dokonane korekty rozwiązań przyjętych i stosowanych w pierwszym roku funkcjonowania projektu.

 

Przygotowana przez zespół projektowy i zawarta we wniosku analiza SWOT miała na celu nie tylko określenie naszej kondycji naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej oraz zidentyfikowanie Priorytetowych Obszarów Badawczych, ale była niezbędna do zdefiniowania pakietu działań, które pozwolą zrealizować postawione cele – zarówno strategiczne (10 celów), jak i wynikające z nich cele szczegółowe (57 celów), które, zgodnie z zasadami konkursu sklasyfikowano w sześciu kategoriach:

  • Cele służące zwiększeniu wpływu działalności naukowej uczelni na rozwój światowej nauki, w szczególności w POB;
  • Cele służące wzmocnieniu współpracy badawczej z instytucjami naukowymi o wysokiej renomie w skali międzynarodowej, w szczególności w POB;
  • Cele służące podniesieniu jakości kształcenia studentów i doktorantów, w szczególności na kierunkach i dyscyplinach naukowych związanych z POB, z uwzględnieniem potrzeby włączenia studentów i doktorantów w prowadzenie badań naukowych, a także potrzeby skutecznego konkurowania o najzdolniejszych kandydatów na studia i do szkół doktorskich, również z zagranicy, oraz zarządzania talentami;
  • Cele służące przygotowaniu i wdrożeniu kompleksowych rozwiązań służących rozwojowi zawodowemu pracowników uczelni, w szczególności młodych naukowców;
  • Cele służące podniesieniu jakości zarządzania uczelnią, w tym projakościowym zmianom organizacyjnym;
  • oraz inne cele szczegółowe służące podniesieniu międzynarodowego znaczenia działalności uczelni.

 

Przyjęte i opisane we wniosku ID-UB działania musiały być spójne z wszystkimi celami, ale także racjonalne (realizowalne) i efektywne, również w kontekście ich wyceny finansowej.

Z powyższych względów temat: działania, jako istotny składnik wniosku konkursowego oraz ważny składnik strategii uczelni badawczej, który podlegał ocenie zespołu międzynarodowych ekspertów (ZME) – był trzecim z kryteriów oceny wniosku konkursowego: adekwatność opisywanych działań do założonych celów. ZME stwierdził, że „45 wybranych działań jest dobrze powiązanych z celami. W dużej mierze stymulują i wspierają wybrane obszary priorytetowe. Inne mają charakter ogólny i/lub mają na celu przeniesienie dobrych praktyk z obszarów priorytetowych do całego UAM, podczas gdy kolejna duża część działań jest dostosowana do zrealizowania szczególnych zadań. Ten podział ma sens”.

Wszystkie przyjęte działania były szczegółowo opisane co do ich zakresu, powiązania z celami oraz precyzyjnie osadzone w harmonogramie realizacji projektu oraz wycenione. Przyjęty pakiet działań stanowi więc swoisty algorytm, wg którego realizowany będzie ten projekt i - co należy podkreślić - według którego wydatkowane będą środki finansowe. Pakiet działań to także realne instrumenty, które pozwolą wpływać na osiąganie przyjętych wskaźników tego projektu.

Uczelnia badawcza uam

 

W zasadach konkursu ID-UB określono również priorytety działalności uczelni, które mogą być finansowane ze środków pochodzących ze zwiększenia subwencji. I są to:

  1. Zwiększenie wpływu działalności naukowej uczelni na rozwój światowej nauki;
  2. Wzmocnienie współpracy badawczej z instytucjami naukowymi o wysokiej renomie w skali międzynarodowej;
  3. Podniesienie jakości kształcenia studentów i doktorantów, szczególnie w POB;
  4. Przygotowanie i wdrożenie kompleksowych rozwiązań́ służących rozwojowi zawodowemu pracowników uczelni, w szczególności młodych naukowców;
  5. Podniesienie jakości zarządzania uczelnią, 
w tym projakościowe zmiany organizacyjne.

Jest oczywistym, że przyjęte przez zespół projektowy działania musiały wpisywać się w powyższą listę priorytetów, a ich realizacja musi być w zgodzie z harmonogramem realizacji projektu, w którym wyróżniono:

Okres preimplementacyjny, październik 2019 - luty 2020;

Pierwszy okres implementacji, luty 2020 - grudzień 2020;

Drugi okres implementacji, styczeń 2021 - grudzień 2025;

Trzeci okres implementacji, styczeń 2026 - grudzień 2026

 

Kluczowe znaczenie dla realizacji projektu miał będzie pierwszy okres implementacji.  Po roku funkcjonowania projektu zostaną poddane ocenie i weryfikacji przyjęte procedury, przede wszystkim pod kątem ich przydatności oraz ich skuteczności. Ocenie zostanie poddana także efektywność działania poszczególnych POB-ów w zakresie realizacji poszczególnych działań projektowych oraz osiąganych wskaźników. W koniecznych przypadkach zostaną dokonane korekty rozwiązań przyjętych i stosowanych w pierwszym roku funkcjonowania projektu.

Drugi okres implementacji (styczeń 2021 - grudzień 2025) to zasadniczy, a więc najważniejszy dla rozwoju UAM, okres realizacji projektu. Wszystkie zaplanowane działania będą już w pełni wdrożone i uruchomione będą wszystkie systemy wsparcia. W okresie tym istotne znaczenie miał będzie skuteczny proces monitorowania realizowanych celów oraz osiągania założonych wskaźników. W połowie drugiego okresu implementacji projektu zostanie przeprowadzona ocena śródokresowa, której wyniki pozwolą na wprowadzenie ewentualnych korekt.

 

Poniżej, w sposób syntetyczny, przedstawiono kilkanaście wybranych działań, aby zobrazować skalę planowanych przedsięwzięć oraz ukazać niezwykłe możliwości wsparcia, jakie stwarza ten unikatowy projekt.

W zakresie umiędzynarodowienia badań naukowych prowadzonych na UAM należy wymienić, m.in.:

Wsparcie umiędzynarodowienia UAM - przyjazdy wybitnych zagranicznych naukowców w ramach programów UAM Excellence Visiting Postdoctoral Researchers oraz UAM Excellence Visiting Professors. Działanie realizowane przez wszystkie POB-y przez cały okres trwania projektu; obejmie wsparcie finansowe krótko- i średnioterminowych przyjazdów naukowców z zagranicy w celu realizacji bieżących zadań naukowych oraz intensyfikowania współpracy międzynarodowej. Działanie to powinno zwiększyć efektywność współpracy międzynarodowej, także poprzez możliwość pozyskania nowych partnerów badawczych. Wsparcie udzielane będzie wyłącznie na zasadach konkursowych, a koszty (łącznie 18 mln zł) obejmą finansowanie średnio 20 krótkoterminowych pobytów rocznie dla 5 POB-ów przez 6 lat, w kwocie do 10 000 zł/pobyt; oraz średnio 20 średnioterminowych pobytów rocznie dla każdego z 5 POB-ów przez 6 lat, w kwocie do 15 000 zł/pobyt. Określenie „średnio” oznacza, że to POB-y zdecydują, czy chcą rocznie wykorzystać 20 takich finansowych jednostek, czy np. sfinansować przyjazdy mniejszej liczby osób, ale na nieco dłużej.

Wsparcie umiędzynarodowienia kadry UAM - wyjazdy zagraniczne w ramach programu International Junior and Senior Exchange. Działanie realizowane będzie przez wszystkie POB-y przez cały okres trwania projektu; obejmie wsparcie finansowe krótko- i średnioterminowych wyjazdów naukowych kadry badawczej, badawczo-naukowej oraz doktorantów UAM w celu realizacji zadań naukowych we współpracy międzynarodowej. Działanie to powinno zwiększyć efektywność współpracy międzynarodowej, także poprzez możliwość pozyskania nowych partnerów badawczych. Wsparcie udzielane będzie wyłącznie na zasadach konkursowych. Koszty obejmą finansowanie średnio 20 krótkoterminowych pobytów zagranicznych rocznie dla 5 POB-ów przez 6 lat, w kwocie do 10 000 zł/pobyt; oraz 20 średnioterminowych pobytów zagranicznych rocznie dla każdego z 5 POB-ów przez 6 lat, w kwocie do 15 000 zł/pobyt.

Wsparcie zarządzania talentami - powstrzymanie drenażu mózgów. Działanie obejmie wszystkie Priorytetowe Obszary Badawcze i powinno przyczynić się do przeciwdziałania negatywnym skutkom współpracy międzynarodowej w postaci drenażu mózgów, szczególnie młodych naukowców o największym potencjale rozwojowym. Działanie ma stwarzać warunki organizacyjne i finansowe, zachęcające młodych naukowców do powrotu i podjęcia pracy na UAM – AMUHoming. Przewiduje się wsparcie organizacyjne i finansowe dla młodych naukowców, którzy chcą uzyskać grant na założenie w UAM zespołu badawczego. Wsparcie udzielane będzie wyłącznie na zasadach konkursowych. Koszty obejmują finansowanie różnych form wsparcia, do łącznej kwoty 300 tys. rocznie dla każdego z POB-ów przez 6 kolejnych lat realizacji projektu (łącznie 9 mln zł).

Wsparcie udziału naukowców i doktorantów w prestiżowych konferencjach międzynarodowych. Działanie realizowane przez wszystkie POB-y przez cały okres trwania projektu; obejmie wsparcie kadry badawczej i badawczo-dydaktycznej oraz doktorantów w zakresie aktywnego udziału w wybranych konferencjach naukowych o wysokim prestiżu. Preferowane będą międzynarodowe kongresy i konferencje, które istotnie przyczynią się do wzrostu rozpoznawalności badacza oraz promowania wyników prowadzonych badań. Wsparcie udzielane będzie wyłącznie na zasadach konkursowych, a koszty obejmą sfinansowanie średnio 50 wyjazdów konferencyjnych rocznie dla wszystkich POB-ów przez 6 lat, średnio 7500 zł/wyjazd (łącznie 11,25 mln zł).

Wsparcie publikowania w prestiżowych czasopismach naukowych. Działanie obejmie wszystkie Priorytetowe Obszary Badawcze; ma stymulować publikowanie wyników badań w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych poprzez szerokie wsparcie procesu przygotowania publikacji. Preferowane będą czasopisma uznawane powszechnie za najbardziej prestiżowe (upper 10% percentile of journals in Scopus dla POB-ów 1-4 oraz upper 25% percentile dla POB 5). Wsparciem, które będzie udzielane wyłącznie na zasadach konkursowych, zostanie objętych średnio 100 publikacji rocznie dla 5 POB-ów przez 6 lat kwotą średnio 3000 zł/publikację (edycja, tłumaczenie i proofreading).

 Wsparcie umiędzynarodowienia badań naukowych prowadzonych w Szkole Doktorskiej UAM. Działanie będzie realizowane przez wszystkie Priorytetowe Obszary Badawcze; obejmie organizacyjne i finansowe wsparcie badań naukowych prowadzonych przez doktorantów we współpracy międzynarodowej (pobyty badawcze, konsultacje z promotorami z zagranicy oraz innymi specjalistami, udział w seminariach, konferencjach, specjalistycznych szkoleniach oraz międzynarodowych szkołach letnich). Ta forma wsparcia powinna wspomóc realizację indywidualnych planów badawczych doktorantów z uwzględnieniem silnego wkładu międzynarodowego. Wsparcie udzielane będzie wyłącznie na zasadach konkursowych, a koszty (łącznie 9 mln zł) obejmą finansowanie różnych form aktywności do kwoty 250 tys. rocznie dla każdego z POB-ów przez 6 kolejnych lat realizacji projektu.

 

W celu podniesienia jakości kształcenia studentów i doktorantów zaplanowano realizację m.in. takich działań jak Umiędzynarodowienie Szkoły Doktorskiej UAM; Budowanie prestiżu studiów na UAM jako studiów silnych badaniami; Weryfikacja oraz zmiany programów studiów II stopnia oraz Tworzenie nowych kierunków studiów II stopnia.  Łączne dofinansowanie tych zadań to ponad 12 mln zł.

 

Uczelnia badawcza UAM

 

Uczelnia badawcza w sposób szczególny dba o konsekwentne połączenie badań naukowych i procesu kształcenia studentów. Jedną z najistotniejszych metod podniesienia jakości kształcenia jest różne sprofilowanie celów kształcenia dla studiów I i II stopnia, w tym zróżnicowanie zaangażowania studentów w kształcenie przez badania naukowe. Stąd definiujemy dla UAM studia I stopnia jako rozwijające zainteresowania naukowe studentów, natomiast studia II stopnia przede wszystkim jako studia silne badaniami naukowymi.

Uczelnia badawcza UAM

Tak więc, nie zapominając o studiach I stopnia (w ich ramach proponujemy dalsze rozwijanie programu BESTStudent), koncentrujemy się przede wszystkim na studiach II stopnia – UAM przywiązuje najwyższą wagę do działalności naukowej studentów. Planowana jest analiza oraz weryfikacja programów studiów na wybranych kierunkach pod kątem możliwości ich mocniejszego powiązania z prowadzonymi badaniami naukowymi. Wyniki tej analizy stanowić będą podstawę do zmiany wybranych programów studiów w kierunku włączania studentów w proces badawczy. Konsekwencją tego procesu będzie przeprofilowanie dotychczasowego, w dużej części tradycyjnego kształcenia (z dominacją tradycyjnych form podawczych) w kształcenie aktywizujące, silnie powiązane z procesem badawczym. Naszą koncepcję nazwaliśmy programem study@research, obejmującym m.in. takie elementy jak tutoring, research and problem based learning; oraz silniejsze niż dotąd wprowadzenie do programów studiów zajęć rozwijających takie umiejętności jak: samodzielność działania, krytyczne myślenie, umiejętność wykorzystania nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów (np. badawczych), kreatywność i innowacyjność, umiejętność pracy w grupie oraz umiejętność uczenia się.

Ponadto zaplanowano możliwość tworzenia nowych kierunków studiów II stopnia, także studiów prowadzonych wspólnie z silnymi partnerami europejskimi. Te działania doprowadzą do poszerzenia oferty edukacyjnej uczelni, szczególnie tej mocno powiązanej z prowadzonymi badaniami naukowymi, ale przede wszystkim spowodują wypracowanie strategii UAM wiążącej tworzenie nowych kierunków studiów z poziomem naukowym dyscyplin.

 

Projekt zakłada ponadto wsparcie programu study@research pakietem działań motywujących, skierowanych zarówno do studentów jak i pracowników, a obejmującym m.in.  finansowanie indywidualnych i zespołowych projektów badawczych studentów, wsparcie przygotowania publikacji naukowych studentów, realizację seminariów badawczych studentów czy kursów mistrzowskich, prowadzonych przez wybitnych naukowców spoza UAM. Elementami motywującymi będą konkursy rektora dla studentów na studencką doskonałość naukową, a dla nauczycieli akademickich na opracowanie i wdrożenie innowacyjnych metod dydaktycznych pozwalających na wdrożenie studentów do badań naukowych.

Wśród celów szczegółowych i wynikających z nich działań służących przygotowaniu i wdrożeniu kompleksowych rozwiązań służących rozwojowi zawodowemu pracowników uczelni, w szczególności młodych naukowców są m.in.:

  • Pełna implementacja założeń Europejskiej Karty Naukowca do strategii uniwersytetu, w tym opracowanie i wdrożenie zasad otwartej, przejrzystej i opartej na osiągnięciach rekrutacji (OTM-R) pracowników badawczych i badawczo-dydaktycznych, z uwzględnieniem dotychczasowych dobrych praktyk UAM w tym zakresie;
  • Realizacja profesjonalnych szkoleń, w szczególności umożliwiających nabycie przez kadrę badawczą i badawczo-dydaktyczną praktycznych umiejętności i kompetencji pożądanych w pracy naukowej i dydaktycznej (z zakresu zarządzania badaniami i procesem kształcenia, kompetencji miękkich, pozyskiwania środków na badania, zarządzania zasobami ludzkimi etc.) adekwatnych do każdego etapu kariery akademickiej, szczególnie na jej początkowym etapie;
  • Wprowadzenie systemu motywacji i ewaluacji pracowników, adekwatnego do zakresu obowiązków pracowniczych oraz zawodowej specjalizacji; celem jest premiowanie aktywności pracowników zgodnie z ich wkładem w rozwój uczelni oraz efektywne zarządzanie talentami (talent management).

Uczelnia Badawcza UAM

 

Wśród celów szczegółowych i związanych z nimi działań służących podniesieniu jakości zarządzania uczelnią, w tym projakościowym zmianom organizacyjnym należy wskazać:

  • Stworzenie mechanizmów zarządczych i organizacyjnych prowadzących do zwiększenia widoczności osiągnięć naukowych, rozpoznawalności i współpracy badaczy.  Planowany jest rozwój systemu informacji naukowej opartej o ORCID, Scopus oraz wsparcie współpracy badaczy wykorzystujące Linkedin i ResearchGate.  Wykorzystane zostanie wsparcie specjalistów z zakresu bibliotekoznawstwa, informacji naukowej i marketingu (nowe zadania dla pracowników Biblioteki Uniwersyteckiej). Już od nowego roku kalendarzowego zostanie uruchomiony nowy system informatyczny Omega-Psir wspierający procesy ewaluacji dyscyplin naukowych oraz okresowej oceny pracowników (gromadzenie danych, przekazywanie do PBN, materiały analityczne dla Rad Dyscyplin i Rad Szkół Dziedzinowych).
  • Zarządzanie procesowe – to cel, który zakłada szersze wykorzystanie w zarządzaniu uczelnią modelu procesowego oraz weryfikację przepływu informacji pomiędzy jednostkami. Planuje się modelowanie procesów i proponowanie na ich podstawie zmian organizacyjnych i optymalizacyjnych, co doprowadzi do stworzenia tzw. miękkiej infrastruktury w postaci nowych, bardziej zrozumiałych i przejrzystych regulaminów. Zostanie wdrożony system automatyzacji obiegu dokumentów, który rozszerzy możliwości istniejącego w UAM systemu EZD (z ograniczonymi możliwościami automatyzacji) oraz AmuDok. Wzmocnione zostanie Biuro Organizacyjno-Prawne o specjalistów z kompetencjami do modelowania procesów zarządczych (Business Processing). Planowany koszt tego działania to około 4 mln. złotych.
  • Rozwój infrastruktury i systemów IT wspierających zarządzanie uczelnią, procesy badawcze i dydaktyczne oraz promocję osiągnięć naukowych. Planowane są działania dążące do optymalizacji kosztów oraz rozwój teleinformatycznych i organizacyjnych narzędzi wsparcia badawczej i edukacyjnej pracy grupowej, kształcenia na odległość, w tym zespołów międzynarodowych z różnych uczelni. Udostępniane będą dynamicznie przydzielane zasoby mocy obliczeniowej oraz najczęściej wykorzystywane aplikacje (jako usługa w chmurze).  Od przyszłego roku zostanie uruchomiona platforma do wielostronnej komunikacji i współpracy indywidualnej i grupowej dla pracowników i studentów (b-learning), a w jej ramach panel dydaktyczny dostosowany do potrzeb nauczycieli akademickich oraz studentów i doktorantów zintegrowany z systemem obsługi studentów USOS. Na te i inne działania w zakresie IT zaplanowano kilkanaście milionów złotych.

 

Opisana we wniosku strategia rozwoju UAM w kierunku uczelni  badawczej oraz przyjęty pakiet 45 działań stwarzają niezwykłą możliwość wsparcia szeregu działań projakościowych, promujących silny związek badań naukowych i kształcenia oraz sprzyjających podejmowaniu ambitnych wyzwań naukowych. Efektywne wydatkowanie tych środków (50 mln zł rocznie) musi skutkować zwiększeniem wpływu działalności naukowej uczelni na rozwój światowej nauki oraz podniesieniem jakości kształcenia studentów i doktorantów. Uczelnia badawcza to uczelnia, która prowadzi badania przełomowe i pionierskie, pozyskując znaczące środki na badania; jest ważnym forum refleksji naukowej oraz przyciąga i rozwija największe talenty z całego świata.

Nauka Ogólnouniwersyteckie

Ten serwis używa plików "cookies" zgodnie z polityką prywatności UAM.

Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza jej akceptację.