Przeglądową publikację:„Catalytic ozonation and methods of enhancing molecular ozone reactions in water treatment” autorstwa Barbary Kasprzyk-Hordern, Marii Ziółek i moim,  przyjęto do druku w 2003 w Applied Catalysis B: Environmental, do końca października 2020 zacytowana została aż 1000 razy. Co ciekawe, mimo upływu 18 lat ilość cytowań tej publikacji corocznie rośnie.

Praca ta powstała przy okazji doktoratu Barbary Kasprzyk (która dzisiaj jest profesorem University of Bath w Wielkiej Brytanii). Dotyczy ona ozonowania katalitycznego, na temat którego na początku lat 2000 nie było wielu informacji w literaturze. W publikacji wskazywaliśmy prawdopodobne mechanizmy mogące stymulować rozpad ozonu na katalizatorach, a także jakie fascynujące możliwości otwierają się przed wykorzystaniem katalitycznego rozpadu ozonu w wodzie. Po naszej publikacji obserwuje się  zwiększone zainteresowanie naukowe tą dziedziną.

Co było zaletą tego przeglądu?  Uporządkowanie nielicznego jeszcze materiału doświadczalnego, wskazanie potencjalnych możliwości i zarysowanie zalet, wad i ograniczeń metody. Zaufanie do pracy niewątpliwie podkreślała ranga czasopisma, w którym została opublikowana. Ponieważ zawsze fascynowało mnie podsumowywanie osiągnięć naukowych, szukanie sprzeczności w różnych publikacjach na ten sam temat, 7 lat później napisaliśmy kolejny przegląd o ozonowaniu katalitycznym do tego samego czasopisma, tym razem podkreślając szczególnie brak zrozumienia niektórych mechanizmów, kontrowersyjne różnice w interpretacjach różnych autorów. Ta publikacja także  należy do poczytnych, osiągając dzisiaj niemal 600 cytowań. 

Czy jest jakaś tajemnica dobrze napisanej publikacji naukowej? Podczas mojej aktywności naukowej zawsze szukałem w literaturze różnych spojrzeń w danej tematyce, te bowiem kontrowersje mogą być napędem do poszukiwań naukowych. Znajdowanie różnych opinii na ten sam temat to jedna z ciekawszych stron nauki. Bywałem także recenzentem doktoratów i habilitacji, wniosków o granty, recenzentem setek prac nadsyłanych do wielu czasopism naukowych i z tej perspektywy mogę też powiedzieć, że wielu autorów boi się przyznać w swoich pracach, że są inne punkty widzenia, inne poglądy na prezentowaną przez nich tematykę. W takich pracach cytuje się wszystko, co może uzasadniać tezy autora, a pomija milczeniem wszystko, co mogłoby zasiać jakąkolwiek wątpliwość. Taka jednostronność wzbudza zawsze nieufność czytelnika. 

Moim zdaniem praca, która wnosi coś nowego do nauki, pokazuje nowe perspektywy, ale także różnorodność spojrzeń; jest napisana ze znajomością tematu i podkreśla nie tylko zalety, ale także słabe strony metody, dziedziny, pewnego zakresu nauki itp., może liczyć na zainteresowanie czytelników.   

Prof. Jacek Nawrocki, emerytowany pracownik  Wydziału Chemii UAM

zob. też